Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (IMRT)

Yoğunluk ayarlı radyoterapi (IMRT), kanser tedavisinde kullanılan ileri teknolojiye sahip bir radyoterapi yöntemidir. Bu teknikte, tümöre verilen yüksek dozda ışın ile sadece kanserli hücrelerin hedeflenmesi amaçlanır. Böylece sağlıklı dokular ve organlar mümkün olduğunca korunur. Özellikle tümörün kritik organlara yakın olduğu durumlarda tercih edilen IMRT hem tedavi başarısını artırır hem de yan etkilerin azaltılmasına yardımcı olur.

Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (IMRT) Nedir?

Yoğunluk ayarlı radyoterapi (IMRT), kanser tedavisinde kullanılan ileri teknolojiye sahip modern bir radyoterapi yöntemidir. Bu teknikte, radyasyon ışınlarının şekli, yoğunluğu ve açıları hassas bir şekilde ayarlanabilir. Böylece, tümöre mümkün olan en yüksek dozda radyasyon verilirken, çevredeki sağlıklı dokular da korunur.

Geleneksel radyoterapi yöntemlerinde ışınlar genellikle tekdüze uygulanır. Ancak IMRT’de tümörün üç boyutlu yapısı çıkarıldığı için doz dağılımı özelleştirilebilir. Yani, tümörün farklı bölgelerine farklı dozlar yönlendirilebilir. Böylece düzensiz ya da hayati organlara yakın olan tümörler daha güvenli ve etkili bir şekilde tedavi edilebilir. 

Ayrıntılı Bilgi İçin Formu Doldurun

Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (IMRT) Neden Yapılır?

Yoğunluk ayarlı radyoterapi (IMRT), sadece tümör hedefli olup, çevredeki dokulara en az zarar verme amacıyla yapılır. Bu nedenle IMRT, özellikle tümörün hassas veya hayati organlara çok yakın olduğu durumlarda tercih edilir. IMRT’nin yapılma nedenleri şu şekilde özetlenebilir:

• Tümöre yüksek dozda radyasyon verilip, tümörün etkili şekilde kontrol altına alınması
• Işın yoğunluğunun bölgelere göre ayarlanarak organ ve dokuların gereksiz radyasyon almasını engellemek
• Özellikle baş-boyun, beyin, prostat veya göğüs gibi hassas bölgelerde uygulandığında, yutma güçlüğü, bağırsak sorunları, idrar problemleri gibi yan etkilerin klasik yöntemlere kıyasla daha az görülmesi
• Kalp, omurilik, mesane, rektum gibi kritik organlara yakın veya düzensiz şekilli tümörlerde güvenle kullanılması
• Tümöre daha güçlü ve etkili dozlar verilerek daha yüksek tedavi başarısı elde etmek

Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (IMRT) Nasıl Çalışır?

Yoğunluk ayarlı radyoterapi (IMRT), tümöre verilen radyasyon ışınlarının yoğunluğunu bilgisayar destekli olarak ayarlayarak çalışan bir tedavi yöntemidir. Bu sayede ışınlar tümörün üç boyutlu şekline uyum sağlayacak şekilde farklı açılardan ve farklı şiddetlerde gönderilir.

Öncelikle hastadan bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR) veya PET-CT gibi ileri görüntüleme yöntemleriyle detaylı görüntüler alınır. Bu görüntüler, tümörün büyüklüğünü, şeklini ve çevresindeki organlarla ilişkisini gösteren üç boyutlu bir harita oluşturur.

Daha sonra özel yazılımlar aracılığıyla tümörün üç boyutlu yapısı bilgisayara aktarılır. Burada verilecek radyasyon ışınlarının yönü, dozu ve yoğunluğu hesaplanır. Kritik organların (örneğin omurilik, kalp, mesane gibi) aldığı doz en aza indirilirken tümörün her noktasına etkili bir şekilde yüksek doz ulaştırılır.

Hasta tedavi masasına sabitlenir ve hareketsiz kalması sağlanır. Lineer hızlandırıcı cihaz, planlanan açılardan radyasyon ışınlarını gönderir. Cihazın kafası tedavi boyunca farklı yönlere hareket ederek ışınların tümörü sarmalaması sağlanır. Cihaz hiçbir şekilde hastanın vücuduna değmez. Her seans genellikle 10–20 dakika sürer ve ağrısızdır.

Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (IMRT) Hangi Hastalıklarda Uygulanır?

Yoğunluk ayarlı radyoterapi (IMRT), birçok kanser türünde güvenle kullanılabilir. Özellikle baş ve boyun bölgesinde yutma, konuşma ve tat alma gibi hayati fonksiyonların korunması, prostat kanserinde idrar ve bağırsak yan etkilerinin azaltılması, meme kanserinde kalp ve akciğerin korunması gibi avantajlar sağlar. Aynı zamanda beyin, akciğer, jinekolojik ve gastrointestinal tümörlerde de güvenle uygulanabilmektedir.

IMRT’nin en sık kullanıldığı hastalıklar şunlardır:

• Baş ve boyun tümörleri
• Beyin tümörleri
• Prostat kanseri
• Meme kanseri
• Akciğer kanseri
• Jinekolojik kanserler (rahim, rahim ağzı ve yumurtalık tümörleri)
• Gastrointestinal kanserler (pankreas, rektum ve karaciğer tümörleri)
• Lenfoma gibi bazı hematolojik kanserler

Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (IMRT) Öncesi Nelere Dikkat Edilmelidir?

IMRT tedavisinin etkili bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için tedavi öncesi bazı hazırlıkların yapılması gerekir. Bu hazırlıklar şunlardır:

• Hastaya BT, MR veya PET-CT gibi görüntüleme yöntemleri uygulanır.
• Tedavi sırasında hastanın hareketsiz kalması gerekir. Bu sebeple gerekirse özel aparatlarla pozisyon sağlanabilir.
• Özellikle karın veya prostat bölgesi tümörlerinde, mesanenin dolu ya da boş olması ve bağırsakların temizliği gerekebilir.
• Düzenli kullanılan tüm ilaçlar, özellikle kan sulandırıcılar, mutlaka hekime bildirilmelidir.
• Önceden geçirilen ameliyatlar, alerjiler, daha önce uygulanan radyoterapi ya da kemoterapi öyküsü tedavi planlamasında paylaşılmalıdır.
• Tedavi öncesi öğünler konusunda doktorun önerilerine uyulmalı; aşırı dolu mide veya boş bağırsak gibi durumlar engellenmelidir.
• Radyoterapinin uygulanacağı bölgedeki cildin temiz olması önemlidir. Losyon, krem veya parfüm kullanılmaması önerilebilir.

Yoğunluk Ayarlı Radyoterapi (IMRT) Avantajları Nelerdir?

Yoğunluk ayarlı radyoterapi (IMRT) geleneksel radyoterapiye kıyasla çok daha hassas, güvenli ve etkili bir yaklaşım sunar. Işınların yoğunluğu ve açıları bilgisayar destekli olarak ayarlanabildiği için hem tedavi başarısı yükselir hem de yan etkiler önemli ölçüde azalır. Başlıca avantajları şunlardır:

• Tümörü hassas hedefleme: Düzensiz şekilli veya zor bölgelerdeki tümörler etkili şekilde tedavi edilebilir.
• Sağlıklı dokuların korunması: Tümöre komşu olan hayati organlar gereksiz radyasyondan korunur.
• Yan etkilerin azalması: Klasik radyoterapiye göre daha az ağız kuruluğu, yutma güçlüğü, bağırsak veya idrar sorunları görülür.
• Daha yüksek doz uygulama imkânı: Sağlıklı dokular korunduğu için tümöre daha güçlü dozlar verilebilir.
• Yaşam kalitesini koruma: Hastalar tedavi süresince günlük yaşamlarına daha kolay devam edebilir.
• Geniş kullanım alanı: Baş-boyun, beyin, prostat, meme, akciğer ve jinekolojik kanserler gibi birçok farklı tümör tipinde güvenle uygulanabilir.
• Kişiye özel tedavi planı: Görüntüleme ve bilgisayar planlaması sayesinde her hasta için kişiselleştirilmiş tedavi yapılır.