Kolon Kanseri Belirtileri, Teşhisi ve Evreleri

Kolon kanseri, kalın bağırsağın iç yüzeyinde anormal hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkan ciddi bir sindirim sistemi hastalığıdır. Erken dönemde genellikle belirti vermeyen bu hastalık, ilerleyen evrelerde karın ağrısı, dışkılama alışkanlıklarında değişiklik ve kanama gibi bulgularla kendini gösterebilir.

Kolon Kanseri Nedir?

Kolon kanseri, kalın bağırsağın kolon adı verilen bölümünde başlayan hücre büyümesidir. Kolon, sindirim sisteminin son kısmını oluşturan kalın bağırsağın en uzun bölümüdür. Sindirim sistemi ise besinlerin parçalanarak vücut tarafından kullanılmasını sağlar.

Kolon kanseri genellikle ileri yaşlarda görülür ancak her yaşta ortaya çıkabilir. Hastalık çoğunlukla kolon içinde oluşan küçük hücre kümeleri, yani polipler, ile başlar. Poliplerin büyük kısmı kansere dönüşmez, ancak bazıları zamanla kolon kanseri gelişimine yol açabilir. Polipler genellikle belirti vermez. Bu nedenle doktorlar düzenli tarama testlerini önerir. Tarama sırasında poliplerin tespit edilip çıkarılması, kolon kanserinin önlenmesinde en etkili yöntemdir.

Kolon kanseri geliştiğinde, hastalığın kontrolü için farklı tedavi seçenekleri uygulanabilir. Bu tedaviler arasında cerrahi operasyonlar, radyoterapi, kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler ve immünoterapi yer alır. Kolon kanseri, bazen rektumda başlayan kanserle birlikte kolorektal kanser olarak da adlandırılır.

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Kolon Kanseri Neden Olur?

Kolon kanseri, tek bir nedene bağlı olarak gelişmez. Genetik faktörler, yaşam tarzı alışkanlıkları ve çevresel etkenlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Hücrelerde kontrolsüz büyümeye yol açan genetik değişiklikler, kolon dokusunda tümör oluşumuna neden olur. Bu değişikliklerin bazıları kalıtsal olabilirken, bazıları yaşam boyunca çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkar.

Yaş, kolon kanserinin en önemli risk faktörlerinden biridir. Hastalık her yaşta görülebilse de, 50 yaş üzerindeki kişilerde daha sık görülür. Son yıllarda genç yaş grubunda da artış gözlenmektedir, ancak bunun nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Ayrıca ailede kolon veya rektum kanseri öyküsü bulunması, kişide hastalığın ortaya çıkma olasılığını artırır.

Beslenme ve yaşam tarzı kolon kanseri riskinde önemli rol oynar. Lif açısından yetersiz, yağ ve kırmızı et bakımından zengin beslenme düzeni, bağırsak hücrelerinde olumsuz değişimlere yol açabilir. Fiziksel aktivite eksikliği, obezite, sigara kullanımı ve aşırı alkol tüketimi de hastalığın gelişiminde etkili faktörler arasında yer alır.

Bunun yanında bazı sağlık sorunları da kolon kanserine zemin hazırlar. Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi iltihaplı bağırsak hastalıkları, uzun vadede kolon dokusunda hasara neden olarak kanser riskini artırabilir.

Diyabet ve insülin direnci de bağırsak hücrelerinin normal işleyişini bozarak riski yükseltebilir. Daha önce karın bölgesine radyoterapi uygulanmış kişilerde de kolon kanseri görülme ihtimali artmaktadır. Kolon kanserine neden olan faktörler aşağıda listelenmektedir:

• İleri yaş (özellikle 50 yaş üzeri)
• Ailede kolon veya rektum kanseri öyküsü
• Genetik yatkınlık (FAP, Lynch sendromu)
• Daha önce kolon kanseri veya polip öyküsü
• Enflamatuvar bağırsak hastalıkları (ülseratif kolit, Crohn)
• Liften fakir, yağ ve kırmızı etten zengin beslenme
• Düzenli egzersiz yapmama
• Obezite
• Diyabet ve insülin direnci
• Sigara kullanımı
• Aşırı alkol tüketimi
• Daha önce karın bölgesine radyoterapi uygulanması

Kolon Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Karın ağrısı, dışkıda kan görülmesi, kansızlık, uzun süre devam eden ishal veya kabızlık, dışkı şeklinde incelme, istemsiz kilo kaybı ve sürekli yorgunluk kolon kanserinin en sık rastlanan belirtileridir.

Kolon kanserinin gelişiminde yüksek yağlı ve kırmızı et ağırlıklı beslenme, obezite, sigara, alkol kullanımı ve bağırsakta oluşan polipler önemli risk faktörleridir. Düzenli yapılan kolonoskopi taramalarında polipler erken dönemde tespit edilip çıkarılarak kanser gelişimi engellenebilir.

Özellikle aile öyküsünde meme veya yumurtalık kanseri bulunan kadınlarda kolon kanseri riski daha yüksektir. Bu nedenle, meme ya da yumurtalık kanseri tanısı olan kişilerde 50 yaş beklenmeden kolon kanseri taramalarına başlanması önerilmektedir. Kolon kanseri belirtileri aşağıda listelenmektedir:

• İshal
• Kabızlık
• Normalden daha ince görünen dışkı
• Dışkılama sonrası makatta tam boşalmamışlık hissi
• Dışkıda parlak kırmızı ya da çok koyu kırmızı kan
• Makattan kanama
• Gaz, karın krampları ve şişkinlik hissi
• Makatta ağrı veya rahatsızlık
• Karın ya da makatta kitle
• Yorgunluk ve halsizlik
• Anemi (kansızlık)
• Bulantı ve kusma
• İştahsızlık
• Kilo kaybı
• Bağırsakta tıkanıklık (bağırsak obstrüksiyonu)
• Şişmiş lenf düğümleri
• Büyümüş karaciğer
• Sarılık
• Karında sıvı birikimi (asit)
• Karın, sırt, kalça veya bacaklarda ağrı
• Nefes darlığı / solunum problemleri

Kolon Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Aile hekiminiz bağırsak kanseri şüphesiyle sizi bir uzmana yönlendirirse, tanı için bazı testler yapılır. Bağırsak kanserinde kullanılan en önemli yöntem kolonoskopidir.

Bu işlemde ince ve esnek bir tüpün ucundaki kamera ile bağırsağın içi görüntülenir. İşlem sırasında rahatsızlık hissedilebilse de genellikle ağrı oluşmaz. Hastanın daha rahat hissetmesi için sakinleştirici veya ağrı kesici verilebilir. Ayrıca kolonoskopi sırasında bağırsağın iç yüzeyinden küçük bir doku örneği alınarak biyopsi yapılabilir.

Kolon Kanseri Evreleri Nelerdir?

Kolon kanseri tanısı konulduktan sonra doktorlar, hastalığın vücudun başka bölgelerine yayılıp yayılmadığını ve ne kadar ilerlediğini belirlemek için evreleme yapar. Kanser evresi, hastalığın boyutunu ve yayılımını tanımlar.

Bu bilgi, kanserin ciddiyetini anlamada ve en uygun tedavi yöntemini planlamada kritik rol oynar. Ayrıca doktorlar, sağkalım oranları hakkında bilgi verirken de evreleme verilerini kullanır.

Kolon kanseri evreleri Evre I’den (1) Evre IV’e (4) kadar derecelendirilir. Genel kural olarak sayı ne kadar düşükse, kanserin yayılımı o kadar azdır. Daha yüksek bir evre, örneğin Evre IV, hastalığın daha geniş alanlara yayıldığını gösterir. Aynı evre içinde harflerle yapılan sınıflandırmada, önce gelen harf daha erken bir evreyi ifade eder. Her hastanın deneyimi farklı olsa da, aynı evredeki kolorektal kanserlerin seyri ve tedavi yaklaşımı çoğunlukla birbirine benzer.

Kolon Kanseri 1. Evre

Evre I kolon kanseri, bağırsak duvarının daha derin tabakalarına ilerlemiş olsa da, kolon dışına veya yakın lenf düğümlerine yayılmamıştır. Polip içinde gelişen kanserler de bu evrede sınıflandırılır. Eğer polip kolonoskopi sırasında tamamen çıkarılır ve çıkarılan dokunun kenarlarında kanser hücresi bulunmazsa, ek tedavi gerekmeyebilir.

Ancak polipte yüksek dereceli (agresif) hücreler varsa, kenarlarında kanser hücreleri görülüyorsa veya polip tek parça halinde çıkarılamamışsa ek cerrahi önerilebilir.

Polip dışında gelişen Evre I kolon kanserlerinde standart tedavi genellikle parsiyel kolektomidir. Bu işlem, kanserin bulunduğu bağırsak bölümünün ve çevresindeki lenf düğümlerinin çıkarılmasını kapsar. Çoğu hastada bu cerrahiden sonra ek tedaviye ihtiyaç duyulmaz.

Kolon Kanseri 2. Evre

Evre II kolon kanseri, bağırsak duvarının kas tabakasını (muscularis propria) aşarak çevre dokulara ilerleyebilir. Ancak bu evrede kanser, lenf düğümlerine yayılmaz. Genellikle standart tedavi, kanserli bağırsak bölümünün ve çevresindeki lenf düğümlerinin çıkarıldığı parsiyel kolektomi ameliyatıdır. Çoğu hastada bu cerrahi tek başına yeterli olabilir.

Bazı durumlarda, özellikle tümör komşu organlara tutunmuşsa veya onlara ilerlemişse (T4b), cerrahiden önce neoadjuvan tedavi uygulanabilir. Bu yaklaşım, başlangıçta ameliyat edilemeyen ileri evre lokal tümörlerde tercih edilir.

Neoadjuvan tedavi türü, tümörün dMMR veya MSI-H durumuna göre belirlenir. Eğer tümör dMMR veya MSI-H özellikleri taşıyorsa, genellikle immünoterapi (PD-1 inhibitörü tek başına ya da PD-1 ve CTLA-4 kombinasyonu) önerilir. Bu tümör özelliklerini taşımayan hastalarda ise çoğunlukla kemoterapi tercih edilir.

Cerrahi sonrası iyileşme tamamlandığında, dMMR veya MSI-H negatif olan hastalarda, eğer tümör tekrarlama riski yüksekse adjuvan kemoterapi önerilebilir. Yüksek risk faktörleri arasında şunlar yer alır:

• Kanserin yüksek dereceli (agresif) hücre yapısı göstermesi
• Tümörün bağırsak duvarını tamamen aşması
• Kan veya lenf damarlarına yayılım göstermesi
• En az 12 lenf düğümünün çıkarılmamış olması
• Çıkarılan dokunun kenarlarında kanser hücrelerinin bulunması
• Bağırsağın tıkanması (obstrüksiyon)
• Bağırsak duvarında delinme (perforasyon) gelişmesi

Kolon Kanseri 3. Evre

Evre III kolon kanseri, yakın lenf düğümlerine yayılmıştır ancak henüz vücudun diğer bölgelerine metastaz yapmamıştır. Bu evrede standart tedavi, kanserli bağırsak bölümünün ve çevresindeki lenf düğümlerinin çıkarıldığı parsiyel kolektomi ameliyatı, ardından uygulanan adjuvan kemoterapidir.

Tedavi süresi geleneksel olarak 6 ay olsa da, son araştırmalar belirli Evre III kolon kanserlerinde 3 aylık adjuvan kemoterapinin de benzer etki gösterebileceğini ortaya koymuştur.

Cerrahi ile tamamen çıkarılamayan, bağırsak duvarını aşmış veya büyük lenf düğümlerine tutunmuş ileri tümörlerde, ameliyattan önce neoadjuvan tedavi uygulanabilir. Tümör pMMR veya MSS özellikliyse genellikle neoadjuvan kemoterapi önerilir. Eğer tümör dMMR veya MSI-H özelliği taşıyorsa, çoğunlukla immünoterapi tercih edilir.

Ameliyatla çıkarılan bazı ileri evre tümörlerde, eğer kanser komşu organlara tutunmuşsa ya da çıkarılan dokuda pozitif cerrahi sınır kalmışsa, ek olarak adjuvan radyoterapi gündeme gelebilir.

Ayrıca cerrahiye uygun olmayan ya da tümörün konumu nedeniyle tam çıkarım yapılamayan hastalarda, radyoterapi ve/veya kemoterapi alternatif tedavi seçenekleri arasında yer alır.

Kolon Kanseri 4. Evre

Evre IV kolon kanseri, bağırsaktan uzak organlara veya dokulara yayılmıştır. En sık karaciğere metastaz yapar, ancak akciğerlere, beyne, karın zarına (periton) veya uzak lenf düğümlerine de yayılabilir.

Bu evrede cerrahi genellikle kesin tedavi sağlamaz. Ancak yalnızca karaciğer ya da akciğerde sınırlı ve küçük metastaz odakları varsa ve bunlar kolon kanseriyle birlikte tamamen çıkarılabiliyorsa, ameliyat yaşam süresini uzatabilir.

Bu durumda kanserli bağırsak bölümü ve lenf düğümleri alınırken, metastazların da çıkarılması gerekir. Karaciğer metastazlarının cerrahiyle çıkarılamadığı durumlarda ablasyon veya embolizasyon yöntemleri uygulanabilir.

Kemoterapi, cerrahiden önce ve/veya sonra uygulanabilir. Eğer metastazlar çok büyük ya da fazla sayıda olduğu için çıkarılamıyorsa, önce neoadjuvan kemoterapi verilebilir. Tümörler küçülürse daha sonra cerrahi girişim denenebilir. Ameliyattan sonra da kemoterapiye devam edilebilir.

Kanser yayılımı çok ileri düzeydeyse ve cerrahi tedaviyle kür mümkün değilse, ana tedavi kemoterapi olur. Ancak kolon tıkanıklığı gelişirse ya da gelişme riski varsa, cerrahi gerekebilir. Bazı durumlarda kolonoskopi sırasında stent yerleştirilerek tıkanıklık önlenebilir.

Bunun mümkün olmadığı hallerde kolektomi veya kolostomi (bağırsağın karın cildine ağızlaştırılması) uygulanabilir. Bu ameliyatların amacı genellikle yaşam kalitesini artırmak ve semptomları kontrol altına almaktır.

Kolon Kanseri Tedavisi Nedir?

Kolon kanseri tedavisinde en sık uygulanan yöntem cerrahidir. Cerrahi işlemle tümörlü bölge çıkarılır. Bunun dışında hastalığın evresine ve yerine göre kemoterapi veya radyoterapi gibi ek tedaviler de önerilebilir.

Tedavi planı hazırlanırken hastanın genel sağlık durumu ve tercihleri de dikkate alınır. Erken evre kolon kanserinde tedavi genellikle daha az invaziv cerrahi yöntemlerle yapılabilir. Cerrahi yöntemler aşağıda listelenmektedir:

• Polipektomi
• Endoskopik Mukozal Rezeksiyon
• Laparoskopik Cerrahi

Polipektomi

Kolonoskopi sırasında tespit edilen küçük polipler çıkarılabilir. Eğer kanser sadece polip içinde sınırlı kalmışsa, polipektomi yeterli olabilir.

Endoskopik Mukozal Rezeksiyon

Daha büyük poliplerin alınması için uygulanır. Bu yöntemde özel aletler kullanılarak polip ve bağırsak yüzeyinden küçük bir doku parçası çıkarılır.

Laparoskopik Cerrahi

Kolonoskopi ile çıkarılamayan polipler için tercih edilir. Karında açılan küçük kesilerden kamera ve cerrahi aletler ile işleme devam edilir. Bu yöntemle hem tümörlü doku hem de çevredeki lenf düğümlerinden örnek alınabilir.

Kolon Kanseri Korunma Yöntemleri Nelerdir?

Kolorektal kanserlerin büyük çoğunluğu, kalın bağırsak veya rektumda oluşan öncü poliplerden gelişir. Bu polipler yıllarca belirti vermeden bağırsakta kalabilir. Özellikle erken evrede herhangi bir şikâyete yol açmayabilir.

Kolorektal kanser taraması, bu polipleri erken dönemde tespit ederek alınmasını sağlar. Böylece poliplerin kansere dönüşmesi engellenir. Ayrıca tarama yöntemleri sayesinde kolorektal kanser, tedavinin en etkili olduğu erken evrede saptanabilir.

Araştırmalar, yaşam tarzında yapılacak bazı değişikliklerin kolorektal kanser riskini azaltabileceğini göstermektedir. Düzenli fiziksel aktivite yapmak, sağlıklı kiloyu korumak, sebze, meyve ve tam tahıllar açısından zengin, hayvansal yağ açısından düşük beslenmek önemlidir. Alkol tüketimini sınırlamak ve tütün kullanımından uzak durmak da riski azaltmaya yardımcı olur. Kolon kanserinden korunma yöntemleri aşağıda listelenmektedir:

• Düzenli fiziksel aktivite
• Sağlıklı kilo koruma
• Sebze, meyve, tam tahıl ağırlıklı beslenme
• Hayvansal yağ tüketimini azaltma
• Alkol tüketimini sınırlama
• Tütün kullanımından kaçınma

Kolon Kanserine Hangi Bölüm Bakar?

Kolon kanseri belirtileri fark edildiğinde vakit kaybetmeden gastroenteroloji ya da genel cerrahi uzmanına başvurulmalıdır. Kolon kanserinin tedavisi; genel cerrahi, gastroenteroloji ve onkoloji uzmanlarının birlikte yürüttüğü multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.

Kolon Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kolon kanseri hakkında sıklıkla sorulan sorular ve cevapları aşağıda listelenmektedir.

Kolon Kanseri En Sık Nerede Görülür?

Kolon kanseri en sık kalın bağırsağın sol tarafında veya rektuma yakın bölgelerde görülür.

Kolon Kanseri Kaç Yaşta Başlar?

Kolon kanseri genellikle 50 yaşından sonra başlar ve risk 60 yaş üstünde 10 kat artar.

Genç Yaşta Kolon Kanseri Olunur mu?

Genç yaşta kolon kanseri olunabilir.

Kolon Kanseri Üzüntüden Olur mu?

Kolon kanseri üzüntüden olmaz ancak stres ve psikolojik zorluklar hastalık sürecinde belirtileri kötüleştirebilir ve bağışıklık sistemini etkileyebilir.

Kolon Kanserinin İlk Belirtisi Nedir?

Kolon kanserinin ilk belirtisi genellikle dışkıda kan veya bağırsak alışkanlıklarında değişikliktir, ardından karın ağrısı ve kilo kaybı gelebilir.

Kolon Kanseri En Son Nereye Sıçrar?

Kolon kanseri en son karaciğer, akciğer, periton, kemik veya beyin gibi uzak organlara sıçrar.

Kolon Kanserinde Ağrı Nereye Vurur?

Kolon kanserinde ağrı genellikle sırtın alt bölgesine, bel veya kasıklara vurur, özellikle ilerlemiş vakalarda yayılır.

Kolon Kanserinde Karnın Neresi Ağrır?

Kolon kanserinde karın ağrısı genellikle alt karın bölgesinde kramp veya şişkinlik şeklinde olur.

Kolon Kanseri Dışkıda Kan Nasıl Olur?

Kolon kanseri dışkıda kan, tümörün bağırsak duvarını tahrip etmesi veya ülserleşmesi sonucu oluşur ve parlak kırmızı veya koyu renkli olarak görülebilir.

Kanama Olmadan Kolon Kanseri Olur mu?

Kanama olmadan kolon kanseri olur, özellikle erken evrelerde veya sağ taraftaki tümörlerde belirti vermeden ilerleyebilir.

Kolon Kanseri Günde Kaç Kere Tuvalete Çıkar?

Kolon kanseri günde belirli bir sayıda tuvalete çıkarma belirtisi vermez ancak bağırsak alışkanlıklarında değişiklik olarak ishal veya kabızlık nedeniyle sıklık artabilir veya azalabilir.

Kolon Kanseri Testi Nasıl Yapılır?

Kolon kanseri testi genellikle kolonoskopi ile esnek bir tüp ve kamera kullanılarak bağırsağın iç yüzeyi incelenir, dışkıda gizli kan testi ise örnek alınarak laboratuvarda analiz edilir.

Kolon Kanseri Testi Kiti Nedir?

Kolon kanseri testi kiti, dışkıda gizli kanı (FOBT veya FIT) veya DNA değişikliklerini tespit eden evde kullanılabilen basit bir test setidir.

Kolon Kanseri Testi Pozitif Çıkarsa Ne Olur?

Kolon kanseri testi pozitif çıkarsa, kolonoskopi ve biyopsi gibi ileri tetkikler yapılır ve kanser tanısı konursa tedavi planlaması başlar.

Kolon Kanseri Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Kolon kanseri tedavisi evreye göre değişir, ameliyat sonrası kemoterapi 3-6 ay sürerken tam iyileşme 6 haftadan birkaç yıla uzayabilir.

Kolon Kanseri Tedavisi Kolay mı?

Kolon kanseri tedavisi erken evrelerde kolaydır ve cerrahi ile etkili sonuçlanır ancak ileri evrelerde kemoterapi gibi ek tedavilerle daha karmaşık hale gelir.

Kolon Kanseri Tedavisi İçin Hangi Doktora Gidilir?

Kolon kanseri tedavisi için gastroenteroloji veya genel cerrahi uzmanına gidilir, onkologlar da evreleme ve kemoterapi için dahil olur.

Kolon Kanseri Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Kolon kanseri ameliyatı, kanserli bölge ve lenf düğümlerinin çıkarılmasıyla kısmi kolektomi olarak yapılır, sağlıklı kısımlar anastomoz ile birleştirilir.

Kolon Kanseri Ameliyatı Nereden Yapılır?

Kolon kanseri ameliyatı, hastanelerin ameliyathanelerinde genel cerrahi veya gastroenteroloji bölümlerinde yapılır.

Kolon Kanseri Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Kolon kanseri ameliyatı genellikle 2-4 saat sürer ancak evre ve karmaşıklığa göre değişebilir.

Kolon Kanseri Ameliyatı Sonrası Kemoterapi Gerekir mi?

Kolon kanseri ameliyatı sonrası kemoterapi, evre II ve üzeri için genellikle gereklidir, nüksü önlemek amacıyla adjuvan olarak uygulanır.

Kolon Kanseri Ameliyatı Sonrası Tuvalet Durumu Nedir?

Kolon kanseri ameliyatı sonrası tuvalet durumu normalleşir ancak kolostomi durumunda karın duvarındaki açıklıktan torba ile yönetilir.

Kolon Kanseri Ameliyatı Sonrası Torba Kullanılır mı?

Kolon kanseri ameliyatı sonrası torba, kolostomi gereken durumlarda karın duvarındaki açıklığa bağlanarak dışkıyı toplamak için kullanılır.

Kolon Kanseri Ameliyatı Kaç Günde İyileşir?

Kolon kanseri ameliyatı sonrası hastane kalışı 3-6 gün sürer ve tam iyileşme 4-6 hafta alır.

Kolon Kanseri Ameliyatı Sonrası Beslenme Listesi Nedir?

Kolon kanseri ameliyatı sonrası beslenme, hafif yiyeceklerle başlar. Lifli gıdalar, proteinler ve sıvılar ağırlıklı olup gaz yapan yiyeceklerden kaçınılır.

2. Evre Kolon Kanseri İçin Kemoterapi Gerekli midir?

2. evre kolon kanseri için kemoterapi, yüksek riskli vakalarda adjuvan olarak gereklidir ancak düşük risklilerde sadece cerrahi yeterli olabilir.

Evre 3B Ne Demek?

Evre 3B kolon kanseri, kanserin kolon duvarının birden fazla katmanını etkilediği ve 1-3 lenf noduna yayıldığı veya daha az katmana yayılıp 4 veya daha fazla lenf nodunu tuttuğu anlamına gelir.