Yumurtalık Kanseri Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Yumurtalık (over) kanseri, kadınların üreme organlarından biri olan yumurtalıklarda kontrolsüz hücre büyümesiyle ortaya çıkan ciddi bir kanser türüdür. Genellikle belirtileri başka hastalıklarla karıştırılabildiği için erken dönemde fark edilmesi zor olabilir. Bu nedenle nedenlerinin, evrelerinin ve belirtilerinin iyi bilinmesi erken tanıda büyük önem taşır.

Yumurtalık Kanseri Nedir?

Yumurtalık kanseri, yumurtalıklarda anormal hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Yumurtalıklar, kadınlık hormonlarının (östrojen ve progesteron) üretiminde de görev aldığı için bu bölgede gelişen kanser hem üreme sağlığını hem de hormonal dengeyi etkileyebilir.

Yumurtalıkların en büyük kısmını kaplayan epitel hücreleri, yumurtalık kanserinin en sık görülen kaynağıdır. Epitel hücrelerinden gelişen bu tümörler genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkar ve tüm vakaların büyük çoğunluğunu oluşturur. 

Yumurtalık kanseri ifadesi aslında tek bir hastalığı değil, köken aldığı hücrelere göre değişen ve farklı gelişim süreci gösterebilen bir hastalık grubunu tanımlar. Her alt tip farklı tedavi yaklaşımı gerektirebilir.

Ayrıntılı Bilgi İçin Formu Doldurun

Yumurtalık Kanseri Evreleri Nelerdir?

Yumurtalık kanseri evrelemesi, FIGO (Uluslararası Jinekoloji ve Obstetrik Federasyonu) kriterlerine göre yapılır ve Evre I’den Evre IV’e kadar sınıflandırılır. Bu sayede hastalığın yayılım düzeyi, uygulanacak tedavi yöntemler ve tedavi başarısı belirlenebilir. Yumurtalık kanseri evrelerinin detayları şu şekildedir:

Evre I: Kanser sadece yumurtalık(lar)da sınırlıdır.

• Evre IA: Tümör sadece tek bir yumurtalığın içindedir, yumurtalık kapsülü sağlamdır.
• Evre IB: Her iki yumurtalıkta da tümör vardır, kapsül sağlamdır.
• Evre IC: Tümör bir veya iki yumurtalıkta ama ek risk faktörleri var:
  • IC1: Ameliyat sırasında kapsülün yırtılması (cerrahiye bağlı tümör yayılması)
  • IC2: Kapsülün kendiliğinden yırtılması veya tümör yüzeyinde bulunması
  • IC3: Karın sıvısında ya da yıkama sıvısında (peritoneal sitoloji) tümör hücresi saptanması

Evre II: Kanser pelvis içine yayılmıştır.

• Evre IIA: Tümör rahim veya tüplere yayılmıştır.
• Evre IIB: Tümör diğer pelvik organlara (örneğin mesane, rektum, kalın bağırsak) yayılmıştır.

Evre III: Kanser karın içine (pelvis dışına) veya lenf bezlerine yayılmıştır.

• Evre IIIA1: Sadece pelvis dışındaki diğer organlara ya da lenf düğümlerine yayılım vardır.
• Evre IIIA2: Mikroskop altında görülen, küçük tümör odakları vardır.
• Evre IIIB: Karın içine yayılan tümörler vardır, boyutu 2 cm’den küçük, dalak veya karaciğer yüzeyine yayılım yoktur.
• Evre IIIC: Karın içine yayılan tümörler vardır, tümör 2 cm’den büyük veya dalak ya da karaciğer yüzeyine (parankime değil) yayılmıştır.

Evre IV: Uzak metastaz vardır.

• Evre IVA: Akciğer zarında (plevra) sıvı içinde kanser hücreleri bulunur.
• Evre IVB: Kanser, karaciğer, dalak, akciğerlere ya da lenf düğümleri dışındaki uzak organlara yayılmıştır.  

Yumurtalık Kanseri Neden Olur?

Yumurtalık kanserinin nedeni tam olarak bilinmese de birçok risk faktörü vardır. Ancak, genel olarak yumurtalık kanseri, yumurtalık dokusunu oluşturan farklı hücre tiplerinden gelişebilir. Bu nedenle köken aldığı hücreye göre sınıflandırılır:

Epitel Hücrelerinden Kaynaklanan Tümörler

Yumurtalık yüzeyini örten epitel hücrelerinden gelişir. Tüm yumurtalık kanserlerinin yaklaşık %85-90’ını oluşturur. En sık görülen tiptir. Daha çok menopoz sonrası kadınlarda görülür.

Germ Hücrelerinden Kaynaklanan Tümörler

Yumurtalıkta yumurta hücresini oluşturan embriyonik kökenli hücrelerden çıkar. Daha nadirdir, genç yaşta, ergenlik döneminde veya 20’li yaşlarda ortaya çıkar.

Stromal Hücrelerden Kaynaklanan Tümörler

Yumurtalıkta hormon üreten bağ dokusu (stromal) hücrelerinden gelişir. Östrojen veya androjen hormonlarının fazla üretimine neden olabilir. Bu nedenle adet düzensizliği, erken ergenlik ya da erkek tipi tüylenme gibi belirtiler görülebilir.

Yumurtalık kanserine neden olan risk faktörleri ise şunlardır:

• Aile öyküsü
• BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları
• Lynch sendromu
• Erken adet görmeye başlamak-geç menopoza girmek
• İlerleyen yaş
• Kısırlık tedavileri ve uzun süreli hormon kullanımı
• Sigara kullanımı
• Obezite
• Hiç doğum yapmamış olmak

Yumurtalık Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Yumurtalık kanserinde görülen belirtiler, genellikle sindirim sistemi veya idrar yolları hastalıklarıyla karışabilecek türdedir. Bu yüzden çoğu kadın şikâyetlerini önemsemeyebilir. Başlıca belirtiler şunlardır:

• Karında şişkinlik ve gaz artışı
• Çabuk doygunluk (erken doyma hissi)
• Hazımsızlık, mide yanması, bulantı
• Kabızlık veya dışkılama alışkanlığında değişiklik
• Karında dolgunluk veya basınç hissi
• Adet düzensizlikleri (erken menopoz, düzensiz kanamalar)
• Adet dışı vajinal kanama
• Kasık ve alt karın bölgesinde ağrı veya baskı hissi
• Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni)
• Sık idrara çıkma ihtiyacı
• Ani idrar sıkışması hissi
• Mesane tam boşalmamış gibi hissetme
• Karında sıvı birikmesi (asit)
• Kilo kaybı veya istemsiz kilo artışı
• Yorgunluk, halsizlik
• Sırt ve bel ağrısı
• İştah kaybı
• Nefes darlığı

Belirtiler sürekli ve giderek artan bir seyir gösteriyorsa yumurtalık kanseri açısından uyarıcıdır. Bu sebeple en kısa sürede bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurulmalıdır.

Yumurtalık Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Yumurtalık kanseri teşhisi genellikle birden fazla yöntemle değerlendirilerek yapılır. Öncelikli olarak, kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından yapılan pelvik muayene ile yumurtalıkların büyüklüğü, şekli ve hassasiyeti değerlendirilir. Ancak yumurtalık kanseri erken evrede çoğu zaman fark edilmez. 

Tanı için görüntüleme yöntemlerine de başvurulur. Özellikle vajinal ultrason, yumurtalık kitlelerinin yapısını değerlendirmede en sık kullanılan yöntemdir. Ayrıca, tümör belirteçleri denen etkenler de değerlendirilir. Bunlar, basit olarak kan testleridir. Kandaki CA-125 ve HE4 düzeylerine bakılır, ROMA skoru (Risk of Ovarian Malignancy Algorithm) değerlendirilir. 

Yumurtalık kanserinin kesin tanısı biyopsi alınan doku örneklerinin patolojik incelemesiyle konur. Şüpheli kitle, cerrahi olarak çıkarılarak laboratuvara gönderilir. Patoloji raporu, kanserin tipi ve evresi hakkında kesin bilgi verir.

Yumurtalık Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?

Yumurtalık kanseri tedavisinin ilk basamağı genellikle cerrahidir. Amaç, tüm tümörlü dokuyu mümkün olduğunca çıkarmaktır. Cerrahi tedavi tüm evrelerde uygulanabilir. 

Erken evre hastalarda sadece hastalıklı yumurtalık çıkarılabilirken, ileri evrelerde genellikle her iki yumurtalık, tüpler, rahim, karın içi yağ dokusu ve gerekirse lenf düğümleri alınır. Bu işleme sitoredüktif cerrahi ya da debulking cerrahi adı verilir. Eğer hasta gençse ve çocuk sahibi olmak istiyorsa, uygun vakalarda doğurganlığı koruyucu cerrahi de yapılabilir.

Cerrahiden sonra genellikle kemoterapi uygulanır. Amaç, geride kalabilecek mikroskobik kanser hücrelerini yok etmektir. Bazı vakalarda kemoterapi ameliyat öncesinde de kullanılabilir.

Yumurtalık Kanseri ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Yumurtalık Kanseri Olan Adet Görür mü?

Erken evrelerde adet devam edebilir, ancak ileri evrelerde veya cerrahi sonrası genellikle adet kesilir.

Yumurtalık Kanseri Hangi Tahlilde Belli Olur?

En sık CA-125 ve HE4 kan testleri ile ultrason birlikte değerlendirilerek şüphe uyandırır, kesin tanı biyopsi ile konur.

Yumurtalık Kanseri Kaç Yaşında Başlar?

En çok 40 yaş sonrası ve menopoz döneminde görülür, ancak genç kadınlarda da nadiren ortaya çıkabilir.

Yumurtalık Kanseri Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Tedavi süresi genellikle ameliyat ve ardından 3–6 ay süren kemoterapi ile planlanır.

Yumurtalık Kanseri Kemoterapiye Cevap Verir mi?

Çoğu hasta başlangıçta kemoterapiye iyi yanıt verir.

Yumurtalık Kanseri Ne Zaman Nüks Eder?

En sık ilk 2–3 yıl içinde tekrarlama riski vardır, ancak daha geç dönemlerde de nüksedebilir.

Yumurtalık Kanseri İlk Nereye Sıçrar?

Genellikle karın zarı (periton) ve lenf düğümlerine yayılır.