Kemik İliği Merkezi

Medipol Mega Üniversite Hastanesi Kemik İliği Nakli Merkezi’nde, nakil işlemleri, alıcı ve vericinin nakil hazırlıkları ve sağlık kontrolleri SGK anlaşmalı olarak yapılmaktadır.

Kemik iliği nakli kan hastalıklarının tedavisinde hayat kurtarıcı bir yöntemdir. Medipol Üniversitesi Hastanesi Kemik İliği-Kök Hücre Nakli Merkezi güçlü akademik kadrosu, ileri teknolojik altyapısı ve multidisipliner yaklaşımıyla hem yetişkin hem de çocuk hastalara uluslararası standartlarda hizmet sunar.

Kök Hücre Nedir?

Kök hücre, kendini yenileyebilme ve farklı doku-organ hücrelerine dönüşebilme özelliğine sahip, vücudun temel yapı taşları olan özel hücrelerdir. Bu hücreler, ihtiyaç duyulan durumlarda farklılaşarak alyuvar, akyuvar ve trombosit gibi kan hücrelerinin üretimini sağlarlar.

Kök hücrelerin başlıca üç özelliği vardır:

Bölünerek aynı özellikte yeni kök hücreler oluşturabilirler.
İhtiyaca göre belirli hücre tiplerine (alyuvar, akyuvar, trombosit gibi) dönüşebilirler.
Uzun ömürlüdürler, yaşam boyu kan hücresi üretimini sürdürebilecek bir rezerv görevi görürler.

Kök hücreler; kemik iliğinde, periferik kanda (dolaşan kanda) ve göbek kordonu-kordon kanında bulunurlar. Kemik iliği hematopoetik kök hücrelerin en zengin kaynağıdır. Periferik kanda bulunan kök hücreler normalde az sayıdadır ancak bazı uyarıcı faktörlerle arttırılabilirler. Göbek kordonu ve kordon kanı ise özellikle pediatrik hastalarda çok değerlidir.

Kök hücre denildiğinde çoğunlukla hematopoetik kök hücreler (kemik iliği) kastedilir. Çünkü bunlar kan üretiminden sorumlu olup hematolojik hastalıkların tedavisinde temel rol oynar.

Kemik İliği ve Kök Hücre Farkı Nedir?

Bu iki kavram sıklıkla birbirine karıştırılır. Ancak;

Kemik iliği uzun kemiklerin içinde bulunan süngerimsi dokudur. Bu dokular kan hücrelerinin ana kaynağıdır.
Kök hücre ise bu ana kaynakta bulunan özel hücrelerdir. Gerekli uyaranlarla kanın tüm bileşenlerine dönüşebilirler.

Genelde kemik iliği ve kök hücre birlikte anılsa da kemik iliği bir doku, kök hücre ise bu dokudaki özel hücrelerdir.

Kök Hücre Nakli Nedir?

Kök hücre nakli, hasar görmüş veya işlevini yitirmiş kemik iliğinin yerine sağlıklı kök hücrelerin aktarılması işlemidir. Nakil öncesinde hastaya yüksek doz kemoterapi veya radyoterapi uygulanarak hastalıklı hücreler yok edilir.

Ardından uygun donörden veya hastanın kendi hücrelerinden alınan kök hücreler damar yoluyla vücuda geri verilir. Bu hücreler, kemik iliğine yerleşerek yeni kan hücrelerinin üretimine başlar.

Kök hücre nakli genellikle lösemi, lenfoma, multiple myelom gibi kan kanserleriyle kemik iliği yetmezliği, aplastik anemi gibi hastalıklarda uygulanır. Tedavinin amacı, hastalıklı hücrelerin yok edilmesi ve yerlerine sağlıklı kan hücrelerinin üretimini mümkün kılacak yeni bir sistemin kurulmasıdır.

Kök Hücre Nakil Türleri Nelerdir?

Kök hücre nakli kullanılacak kök hücrelerin kaynağına göre dört ana başlıkta sınıflandırılır:

Otolog kök hücre nakli: Hastanın kendi kök hücreleri alınarak tedavi sonrası yeniden uygulanır.

Allojenik kök hücre nakli: Uyumlu bir vericiden (akraba veya akraba dışı) alınan kök hücreler hastaya nakledilir.
Singeneik kök hücre nakli: Tek yumurta ikizinden alınan kök hücrelerin nakledildiği özel bir yöntemdir.
Kordon kanı nakli: Yeni doğan bebeklerin göbek kordon kanından elde edilen kök hücreler kullanılır. Özellikle çocuk hastalarda uygulanabilir.

Nakil türü; hastalığın tipi, hastanın genel sağlık durumu, donör uygunluğu ve hastalığın düzeyine göre belirlenir.

Kök Hücre Toplama İşlemi Nasıl Gerçekleştirilir?

Kök hücreler en yoğun olarak kemik iliğinde bulunur, ancak özel yöntemlerle kana da geçmeleri sağlanabilir. Bu nedenle kök hücreler iki temel yöntemle toplanır: kemik iliğinden doğrudan toplama ve kandan (periferik yoldan) toplama. Hangi yöntemin uygulanacağı, hastanın veya donörün tıbbi durumuna göre belirlenir.

Kemik İliğinden Kök Hücre Toplama Yöntemi

Normal şartlarda kanla ilişkili kök hücrelerin ana yerleşim yeri kemik iliğidir. Bu nedenle, kök hücrelerin ilk kez elde edildiği yöntem de kemik iliğinden doğrudan toplama yöntemidir. Günümüzde bu yöntem genellikle özel ve istisnai durumlarda tercih edilir.

Kemik iliği toplama işlemi genellikle ameliyathane ortamında ve anestezi altında yapılır. İşlem sırasında, vericinin kalça kemiğinin arka kısmından özel iğneler yardımıyla kemik iliğine girilir. Kemiğin sert tabakası geçildikten sonra ilik kısmına ulaşılır ve buradan kök hücreleri içeren kemik iliği sıvısı toplanır.

Yeterli miktarda hücre elde edebilmek için kemiğe birkaç kez girilir. Genellikle 2 ila 6 arasında küçük giriş noktası (yaklaşık 3-4 mm) açılır. İşlem süresi ortalama 2-3 saat sürer. Toplanan iliğin miktarı, hastanın kilosuna ve hücre yoğunluğuna bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle 500-1000 mililitre arasındadır. Gerekli durumlarda hastaya veya donöre işlem sırasında kan desteği yapılabilir. Bu kan, mümkünse vericiden önceden alınarak saklanır ve işlem sırasında geri verilir.

İşlem sırasında anestezi etkisiyle herhangi bir ağrı hissedilmez. Toplama tamamlandıktan verici genellikle bir gün süreyle hastanede gözlem altında tutulur. Kemik iliği toplanması, vücudun kan üretim kapasitesini kalıcı olarak etkilemez. Kaybedilen kan hücrelerinin yerine yenilerinin üretilmesi 2-4 hafta içinde gerçekleşir.

Kandan Kök Hücre Toplama (Aferez) Yöntemi

Normal şartlarda kanda, kök hücrelerin miktarı oldukça azdır. Bu nedenle kök hücrelerin kemik iliğinden kana geçmesi özel ilaçlarla sağlanır. Bu sürece “mobilizasyon” denir. Mobilizasyon için genellikle G-CSF (granülosit stimüle edici faktör) adı verilen büyüme faktörleri kullanılır.

G-CSF iğneleri genellikle 4-5 gün boyunca cilt altına uygulanır. Bu sayede kemik iliğindeki kök hücreler kana geçer ve kanda toplanabilir hale gelir. 4. veya 5. günde yapılan kan testleriyle kök hücre miktarı ölçülür. Yeterli seviyeye ulaşmışsa, aferez adı verilen işlemle kök hücreler toplanır.

Aferez işlemi sırasında, donörden alınan kan özel bir cihazdan geçirilir. Cihaz kök hücreleri ayrıştırır, kalan kanı ise aynı anda donöre geri verir. İşlem genellikle 2-4 saat sürer, ağrısızdır ve hastanede yatış gerektirmez.

Bazı hastalarda, özellikle daha önce kemoterapi uygulanmış bireylerde, yalnızca G-CSF ile yeterli sayıda kök hücre elde edilemeyebilir. Bu durumda mobilizasyonu güçlendirmek amacıyla önce kemoterapi uygulanabilir, ardından G-CSF tedavisi başlatılır. Hastanın veya donörün tıbbi durumuna göre, birden fazla toplama seansı gerekebilir.

Kök Hücre Nakil Süreci Nasıldır?

Kök hücre nakli genel olarak üç aşamadan oluşur:

Hazırlık Dönemi

Nakil öncesi, hastalıklı hücrelerin temizlenmesi için yüksek doz kemoterapi ve/veya radyoterapi uygulanır. Bu tedavi aynı zamanda yeni kök hücrelerin yerleşmesi için vücutta alan açar.

Nakil Aşaması

Toplanan kök hücreler damar yoluyla hastaya verilir. İşlem, kan nakline benzeyen bir şekilde gerçekleştirilir ve genellikle ağrısızdır.

İyileşme ve Takip Süreci

Kök hücrelerin kemik iliğine yerleşmesi (engraftment) sonrası kan hücreleri yeniden üretilmeye başlar. Bu dönemde hastalar enfeksiyon riski, organ hasarı veya greft-versus-host hastalığı gibi olası komplikasyonlara karşı yakından takip edilir.

Medipol Üniversitesi Hastanesi’nde tüm bu süreç deneyimli hematoloji uzmanları, enfeksiyon hastalıkları, anestezi, yoğun bakım ve psikososyal destek ekipleriyle koordineli biçimde yürütülür.

Medipol Üniversitesi Hastanesi Kemik İliği-Kök Hücre Nakil Merkezi

Medipol Üniversitesi Hastanesi, erişkin ve pediatrik hastalar için ayrı birimler halinde yapılandırılmış Kemik İliği-Kök Hücre Nakil Merkezi ile ulusal ve uluslararası düzeyde referans merkezlerinden biridir.

Merkezimiz;

Poliklinik hizmetleri
Yataklı servis
KİT koordinatörlüğü
Kök hücre toplama (aferez) ünitesi
Kök hücre işleme laboratuvarı
Yoğun bakım destek ünitesi
Modern laboratuvar alt yapısı ile donatılmıştır.

Tüm tedavi süreçleri; tanı, hazırlık, nakil ve takip aşamalarında multidisipliner bir yaklaşımla yürütülür.

Medipol Mega Üniversite Hastanesi Kemik İliği Nakli Merkezi’nde nakil işlemleri, alıcı ve vericinin nakil hazırlıkları ve sağlık kontrolleri SGK anlaşmalı olarak yapılmaktadır.

Erişkin Kemik İliği-Kök Hücre Nakil Merkezi

Medipol Üniversitesi Hastanesi Erişkin Kök Hücre Nakil Merkezi, hematoloji alanında deneyimli akademisyen kadrosuyla, otolog ve allojenik nakil uygulamaları gerçekleştirilir.

Tedavi edilen başlıca hastalıklar:

Multipl miyelom
Lenfoma (lenf bezi kanseri)
Akut ve kronik lösemiler
Aplastik anemi
Miyelodisplastik sendrom (MDS)
Kemik iliği yetmezliği ve benzeri hematolojik hastalıklar

Merkezimizde ileri teknolojiye sahip kök hücre toplama ve işleme laboratuvarları ile hasta güvenliği, konforu ve tedavi başarısını ön planda tutulur.

Pediatrik Hematopoetik Kök Hücre Nakil Merkezi

Medipol Üniversitesi Hastanesi Pediatrik Kök Hücre Nakil Merkezi, çocuk hastalarda hem otolog hem de allojenik nakil uygulamalarını başarıyla gerçekleştirilir.

Merkezimiz pediatrik yoğun bakım, nefroloji, nöroloji, kardiyoloji, endokrinoloji, gastroenteroloji ve göğüs hastalıkları gibi birçok branşla entegre çalışır. Bu multidisipliner yapı sayesinde çocuk hastaların tanı, tedavi ve takip süreçleri güvenli, konforlu ve başarı odaklı şekilde yürütülür.

Medipol Üniversitesi Hastanesi, çocukların geleceğe sağlıklı adımlarla ilerleyebilmesi için kemik iliği naklinde bilimsel yaklaşımı, deneyimli ekibi ve güçlü altyapısıyla yanınızdadır.

Uluslararası Standartlarda Tedavi

Kök Hücre Nakli Merkezimiz, dünya genelinde kabul gören kalite standartlarına uygun olarak tasarlanmıştır. Merkezimiz donanımlı laboratuvarlar, ileri teknoloji sistemleri ve steril izolasyon üniteleriyle desteklenmiştir.

Güvenli ve Etkin Tedavi Süreci

Tedavi sürecinin her aşamasında güven, bilimsellik ve etik ilkeler ön plandadır. Merkezimiz, ulusal ve uluslararası denetimlerden geçmiş, tıbbi protokollerini sürekli güncelleyen bir yapıya sahiptir. Hastalarımız nakil öncesi, sırası ve sonrasında kesintisiz olarak takip edilir.

Uzman Kadro, Güçlü Ekip Çalışması

Kök hücre nakli birçok branşın ortak çalışmasını gerektirir. Merkezimizde birçok branştan uzman hekimler bir arada görev yapar. Her hasta için kişiye özel tedavi planı oluşturulur ve tüm aşamalar multidisipliner bir ekip tarafından yakından takip edilir.

Kemik İliği Merkezi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kimlere Otolog Kök Hücre Nakli Yapılır?

Hastanın kendi kök hücrelerinin kullanıldığı bu nakil, genellikle lenfoma, multiple myelom ve bazı tümör hastalarında uygulanır.

Kimlere Allojenik Kök Hücre Nakli Yapılır?

Uygun bir donörden alınan kök hücrelerin nakledildiği bu yöntem, lösemi, aplastik anemi ve genetik kan hastalıklarında tercih edilir.

Aferez İşlemi Nedir?

Aferez, donörün kanından kök hücrelerin özel bir cihaz yardımıyla ayrıştırılarak toplanması işlemidir.

Graft Versus Host Hastalığı Nedir?

Allojenik nakil sonrası donörden gelen bağışıklık hücrelerinin alıcının dokularına saldırmasıyla gelişen bağışıklık sistemine bağlı bir reaksiyondur.

Verici (Donör) Nasıl Bulunur?

Donör, öncelikle hastanın kardeşleri veya akrabaları arasından doku uyumu açısından taranır. Uygun aday bulunamazsa ulusal ve uluslararası kemik iliği bankalarına başvurulur.