Multipl Miyelom Nedir? Multipl Miyelom Belirtileri ve Tedavisi

Multipl miyelom, kemik iliğinde bulunan plazma hücrelerinin kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkan bir kan kanseridir. Kemik ağrılarından yorgunluğa, sık enfeksiyonlardan böbrek sorunlarına kadar farklı belirtilerle kendini gösterebilen multipl miyelom, erken teşhis ve doğru tedaviyle kontrol altına alınabilir.

Multipl Miyelom Nedir?

Multipl miyelom, kemik iliğinde bulunan plazma hücrelerinin anormal bir şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkan bir kanser türüdür. Kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte; genetik yatkınlık, ileri yaş, bağışıklık sistemi bozuklukları ve bazı çevresel faktörler (kimyasallara maruz kalma, radyasyon gibi) risk faktörleri arasında sayılmaktadır.

Multipl miyelom yavaş ilerleyebilir ama zamanla ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Hastalık genellikle yavaş seyirli olmakla birlikte ilerlediğinde yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkileyebilir. Bu nedenle düzenli takip ve tedavi büyük önem taşır.

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Multipl Miyelomun Nedenleri Nedir?

Multipl miyelomun nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Ancak hastalığın ortaya çıkışında genetik, bağışıklık sistemi ve çevresel faktörlerin birlikte rol oynar. Ancak genel olarak kabul edilen nedeni, plazma hücrelerinin anormal çoğalmasıdır. 

Plazma hücreleri özel hücrelerdir; vücudu enfeksiyonlara karşı koruyan antikorları (immünoglobulin) üretirler. Multipl miyelomun gelişmesi için bu hücreler kontrolsüz bir şekilde büyür. Böylece bu hücreler; kemik iliğindeki sağlıklı hücrelerin üretimi engeller, işlevsiz proteinler (M proteini) üretir ve kemik dokusunu zayıflatır.

Multipl miyelomun gelişimi genellikle uzun bir süreçtir ve hücrelerde biriken genetik hasarların zamanla birikmesi sonucu ortaya çıkar.

Multipl Miyelom Kimlerde Görülür?

Multipl miyelom, her yaşta görülebilse de en sık ileri yaş grubunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Tanı konan vakaların büyük çoğunluğu 60 yaş ve üzerindedir. Çocuklarda veya genç erişkinlerde çok nadir olarak görülür.

• Erkeklerde multipl miyelomun kadınlara göre biraz daha sık görülür. Bunun nedeni tam olarak bilinmese de hormonal farklılıklar ve genetik yatkınlıkla ilişkili olabileceği düşünülmektedir.
• Özellikle Afrika kökenli bireylerde multipl miyelom görülme sıklığı, beyaz ırka kıyasla daha yüksektir.
• MGUS (monoclonal gammopathy of undetermined significance) öyküsü olan kişilerde gelişebilir. MGUS, kemik iliğindeki plazma hücrelerinin monoklonal protein (M proteini) üretmesidir. Tek başına bir hastalık yapmaz, iyi huyludur, ancak ilerlemesi durumunda multipl miyeloma neden olabilir.
• Ailesinde multipl miyelom veya plazma hücre hastalıkları bulunan kişilerde risk artar.
• Bağışıklık sistemi zayıf olan veya uzun süreli bağışıklık sistemi hastalıkları yaşayan kişilerde multipl miyelom gelişme ihtimali artar.
• Özellikle benzen gibi bazı kimyasallar ve yüksek doz radyasyona maruz kalmak, hücrelerde genetik hasara yol açabilir.

Multipl Miyelom Belirtileri Nelerdir?

Multipl Miyelom belirtileri başlangıçta görülmeyebilir. Ancak hastalık ilerledikçe vücutta farklı sistemleri etkileyen belirtiler ortaya çıkar. Bu belirtiler hem anormal plazma hücrelerinin çoğalmasından hem de bu hücrelerinde ürettiği M proteinin organlara verdiği zarardan kaynaklanır. 

Multipl miyelomun en belirgin bulguları ‘’CRAB’’ kısaltmasıyla özetlenir. Bunlar:

• C: Calcium (kanda kalsiyum yüksekliği),
• R: Renal (böbrek yetmezliği),
• A: Anemia (kansızlık),
• B: Bone (kemik lezyonları ve kırıklar).

Diğer belirtiler ise şunlardır:

• Bağışıklık sisteminde zayıflama
• Bacaklarda güçsüzlük, uyuşma
• Felç
• İştahsızlık, kilo kaybı
• Gece terlemesi
• Halsizlik
• Sık enfeksiyonlar

Belirtiler çoğu zaman başka sağlık sorunlarıyla karışabileceği için, özellikle uzun süren kemik ağrıları, tekrarlayan enfeksiyonlar, açıklanamayan halsizlik ya da böbrek sorunları yaşayan kişilerin vakit kaybetmeden bir uzmana başvurması önemlidir.

Multipl Miyelom Tanı Yöntemleri Nelerdir?

Multipl miyelomun tanısı, hastanın şikâyetleri ve muayene bulguları ile yapılan laboratuvar testleri, görüntüleme yöntemleri ve kemik iliği incelemeleri sonucunda konur. Öncelikli olarak kan testleri yapılır. Kan testleri ile şu değerlere bakılır:

• Tam kan sayımı (hemogram) değerlerine anemi ve trombosit düşüklüğü
• Beta-2 mikroglobulin ve albümin düzeyleri
• Kandaki anormal M proteini
• Kalsiyum, kreatinin ve böbrek fonksiyonlarının değerleri

İdrar testi ile Bence Jones proteinleri adı verilen anormal hafif zincir proteinlerin değerlerine bakılır. Bu proteinler böbreklerde birikerek yetmezliğe neden olabilir. 

Tanı için en kritik test kemik iliği biyopsisi ve aspirasyonudur. Kalça kemiği veya göğüs kemiğinden ince bir iğne ile örnek alınır. Kemik iliğinde plazma hücrelerinin oranı mikroskop altında değerlendirilir. %10’un üzerinde anormal plazma hücresi bulunması multipl miyelomu düşündürür.

Ayrıca X-ray, MR, BT ve PET-CT gibi görüntüleme yöntemleri de kullanılır. Bu yöntemler, multipl miyelomun kemikler üzerindeki etkilerini ve hastalığın yayılımını ortaya koymak açısından oldukça önemlidir.

Multipl Miyelom Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Multipl miyelomun kesin bir tedavisi yoktur ancak uygulanan işlemler ile hastalığın kontrol altına alınması amaçlanır. Bu sayede hastanın yaşam süresi uzatılabilir ve yaşam kalitesi arttırılabilir. Bu bağlamda uygulanan tedavi planı; hastanın yaşı, genel sağlık durumu, hastalığın evresi ve organ tutulumuna göre kişiselleştirilir. Tedaviler şu şekilde gruplandırılır:

İlaç Tedavileri

Hedefe yönelik tedaviler kapsamında verilen ilaçlar ile miyelom hücrelerinin büyümesi durdurulur ve ölmesi sağlanır. İmmünoterapi ile bağışıklık sistemini uyarılarak anormal plazma hücreleriyle savaşılır. Kemoterapi ile de anormal hücrelerin yok olması amaçlanır. Genellikle diğer tedavilerle kombine edilerek, özellikle kök hücre naklinden önce verilir.

Kök Hücre Nakli (Kemik İliği Nakli)

En etkili yöntemlerden biridir. Yüksek doz kemoterapi ile uygulanır. Otojen (otolog) ve allojenik olmak üzere iki nakil türü vardır. Otolog nakil en sık kullanılan yöntemdir. Hastanın kendi kök hücreleri toplanır, yüksek doz kemoterapi ile miyelom hücreleri yok edilir ve ardından kök hücreler geri verilir. 

Allojenik nakilde ise donörden alınan kök hücreler kullanılır. Daha agresif bir tedavi seçeneğidir, bu sebeple daha az uygulanır. 

Radyoterapi

Radyoterapi, yüksek enerjili ışınların kullanılarak kanser hücrelerinin yok edilmesi veya büyümesi için uygulanır. Multipl miyelomda genellikle bölgesel tedavi olarak uygulanır; yani tüm vücuda değil, hastalığın yol açtığı belirli kemik bölgelerine hedeflenir.

Multipl Miyelom Hakkında Sık Sorulan Sorular

Multipl Miyelom Hangi Bölüm Bakar?

Multipl miyelomun tanı ve tedavisi hematoloji bölümü tarafından yapılır.

Multipl Miyelom Lösemi midir?

Hayır, lösemi değildir; ancak lösemi gibi kemik iliği kaynaklı bir kan kanseridir.

Multipl Miyelom Hangi Kan Değerleri?

Tanıda özellikle M proteini, serbest hafif zincirler, kalsiyum, kreatinin ve hemoglobin değerleri önemlidir.

Multiple Miyelom Nereye Metastaz Yapar?

Multipl miyelom genellikle kemik iliğinde yayılır, klasik anlamda metastaz yapmaz.

Miyelom Ağrı Yapar mı?

Evet, özellikle omurga, kaburga ve kalça kemiklerinde ağrı ve kırıklara yol açabilir.

Multiple Miyelom İyileşir mi?

Kesin bir tedavi sağlanamaz, ancak modern tedavilerle uzun süreli kontrol mümkündür.

Multipl Miyelom Akciğere Zarar Verir mi?

Doğrudan akciğerleri tutması nadirdir, ancak enfeksiyonlara yatkınlık nedeniyle akciğerler dolaylı olarak etkilenebilir.