Kısırlık (İnfertilite) Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Kısırlık (infertilite), bir yıl boyunca düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik oluşmaması durumuna verilen tıbbi isimdir. Hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilen bu durum, hormonal dengesizlikler, genetik faktörler veya yaşam tarzı alışkanlıklarından kaynaklanabilir. Birçok çiftte erken tanı ve uygun tedaviyle gebelik sağlanabilir.

Kısırlık Nedir?

Kısırlık, erkek veya kadın üreme sistemine ait bir hastalık olup düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye rağmen 12 ay veya daha uzun süre boyunca gebelik elde edilememesi durumudur.

Dünya genelinde üreme çağındaki her altı kişiden birinin yaşamı boyunca infertilite ile karşılaştığı tahmin edilmektedir. Bu durum yalnızca bireyleri değil, aileleri ve toplumları da etkileyen önemli bir sağlık sorunudur.

Kısırlık, erkek, kadın ya da nedeni açıklanamayan faktörlerden kaynaklanabilir. Bazı kısırlık nedenleri önlenebilir niteliktedir. Kısırlık tedavisinde en sık kullanılan yöntemler tüp bebek (IVF) ve tıbbi destekli üreme teknikleridir.

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Kısırlık Belirtileri Nelerdir?

Kısırlığın (infertilite) en belirgin belirtisi, düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebelik oluşmamasıdır. Çoğu kişide başka belirgin bir belirti görülmez. Ancak bazı kadınlarda adet döngüsü düzensiz olabilir ya da adet tamamen kesilebilir.

Erkeklerde ise hormonal dengesizliklere bağlı olarak saç büyümesinde değişiklik veya cinsel fonksiyonlarda bozulma görülebilir.

Genellikle bir yıl boyunca düzenli ve korunmasız ilişkiye rağmen gebelik oluşmadıysa, bir doktora başvurulması gerekmektedir.

Erkeklerde Kısırlık Belirtileri Nelerdir?

Erkeklerde kısırlık (infertilite), üreme çağındaki çiftlerin yaklaşık %40'ında rol oynayan önemli bir sağlık sorunudur ve genellikle sperm üretimi, kalitesi veya taşınmasında yaşanan sorunlardan kaynaklanır. 

• Erkeklerde kısırlık belirtileri aşağıda listelenmektedir:
• Çocuk sahibi olamama
• Testislerde ağrı, şişlik veya yumru oluşumu
• Cinsel istekte azalma veya değişiklikler
• Ereksiyon ve boşalma sorunları
• Göğüs büyümesi (jinekomasti) veya saç dökülmesi

Kadınlarda Kısırlık Belirtileri Nelerdir?

Kadınlarda kısırlık (infertilite) genellikle yumurtlama bozuklukları, tüp tıkanıklığı veya hormonal dengesizlikler gibi nedenlerden kaynaklanır. 

Bir yıl boyunca düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik oluşmaması durumunda akla gelen bu durum, genetik faktörler, enfeksiyonlar veya yaşam tarzı alışkanlıkları ile tetiklenebilir.

Kadınlarda kısırlık belirtileri aşağıda listelenmektedir:

• Çocuk sahibi olamama
• Adet düzensizlikleri
• Aşırı tüylenme (hirsutizm)
• Cilt değişiklikleri
• Pelvik ağrı veya regl döneminde şiddetli kramplar
• Cinsel istekte azalma

Kısırlık (İnfertilite) Çeşitleri Nelerdir?

Kısırlık, bir çiftin düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye rağmen bir yıl içinde gebelik elde edememesi durumudur. Tıbbi olarak “infertilite” olarak adlandırılır ve hem kadın hem de erkek kaynaklı nedenlerden ortaya çıkabilir.

İnfertilite türleri 4’e ayrılmaktadır. Kısırlık türleri aşağıda listelenmektedir:

• Primer (Birincil) Kısırlık
• Sekonder (İkincil) Kısırlık
• Geçici Kısırlık
• Kalıcı Kısırlık

Primer (Birincil) Kısırlık

Daha önce hiç gebelik yaşamamış bireylerde görülür. Genellikle yeni evli çiftlerde ortaya çıkar. Fiziksel bir engel bulunmayan vakalarda psikolojik etkenler rol oynayabilir. İlk iki yıl içinde gebelik görülmemesi durumunda, uzman bir doktora başvurulmalı ve infertilite araştırması yapılmalıdır.

Sekonder (İkincil) Kısırlık

Daha önce gebelik yaşamış veya çocuk sahibi olmuş çiftlerde sonradan ortaya çıkan kısırlıktır. Kadınlarda yumurtalık, rahim veya hormon sorunları; erkeklerde ise sperm kalitesini etkileyen hastalıklar buna yol açabilir. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve uygun tedavi ile yeniden gebelik elde edilebilir.

Geçici Kısırlık

Erkek kaynaklı kısırlık vakalarında sperm sayısı veya kalitesinin geçici olarak düşmesi durumudur. Sperm hücreleri yeterli olmasa da, tüp bebek gibi yardımcı üreme yöntemleriyle gebelik sağlanabilir. Tedavi sonrası sperm kalitesi düzelirse üreme fonksiyonu normale dönebilir.

Kalıcı Kısırlık

Tüm test ve incelemelere rağmen gebeliği engelleyen nedenin saptanamadığı durumdur. Nedeni bilinmediği için tedaviye yanıt öngörülmesi zordur. Bu tür durumlarda ileri düzey tıbbi inceleme ve bireye özel tedavi planı gereklidir.

Kısırlık Testi Nasıl Yapılır?

Kısırlık tanısı koymak ve nedenini belirlemek için kısırlık testi adı verilen çeşitli tetkikler ve muayeneler yapılır. Bu testler, gebelik oluşumunu engelleyen faktörlerin tespit edilmesini sağlar ve tedavi planı buna göre şekillendirilir.

Erkek kısırlık testleri genellikle daha kolay uygulandığından değerlendirmeye erkekten başlanır.

Erkeklerde Kısırlık Testi

Erkeklerde ilk adım genellikle spermiogram (sperm testi) yapılmasıdır. Bu test, üç gün cinsel perhiz sonrası alınan meni örneğinin incelenmesiyle gerçekleştirilir. Örnekteki sperm sayısı, hareketliliği ve şekli Dünya Sağlık Örgütü kriterlerine göre değerlendirilir.

Spermlere karşı bağışıklık tepkisi olup olmadığını anlamak için Antisperm Antikor Testi uygulanabilir. Ancak spermiogram tek başına kesin tanı koymak için yeterli değildir. Sonuçlar normal olsa bile, gerek görüldüğünde ek testlerle kısırlık araştırması sürdürülür.

Ayrıca ultrasonografi ile testislerin yapısı, boyutu, damar genişlemeleri (varikosel) ve sperm kanallarında darlık olup olmadığı değerlendirilir. Tüm sonuçlar normal ise değerlendirme süreci kadında devam eder.

Kadınlarda Kısırlık Testi

Kadınlarda kısırlığın en sık nedeni yumurtlama (ovülasyon) bozukluklarıdır. Bu nedenle ilk olarak yumurtlamanın düzenli gerçekleşip gerçekleşmediği kontrol edilir. Yumurtalık rezervi, hormon seviyeleri ve yumurtalık fonksiyonları hormon testleri, ultrasonografi ve endometriyal biyopsi ile değerlendirilir.

Kısırlığa yol açan diğer yaygın nedenlerden biri tüplerin tıkanıklığıdır. Tüplerin tıkanması, yumurtanın rahme ulaşmasını engeller. Bu durum, Histerosalpingografi (HSG) adı verilen röntgen yöntemiyle tespit edilir. Gerekirse laparoskopi yöntemiyle karın içi organlar detaylı olarak görüntülenebilir.

Kadın kısırlığının yaklaşık %5’i ise rahim yapısındaki bozukluklar, miyomlar veya poliplerden kaynaklanır. Bu durumlar embriyonun rahme tutunmasını engelleyerek gebeliği zorlaştırabilir. Rahim anomalileri ultrasonografi, HSG veya histeroskopi ile tespit edilir. Histeroskopi, rahim içinin doğrudan görüntülenmesini sağlayarak miyom, polip veya yapısal sorunların tanısında önemli bir rol oynar.

Kısırlık Nasıl Tedavi Edilir?

Kısırlık tedavisi, altta yatan nedene göre farklı yöntemlerle uygulanır. Bazı hastalarda kadın veya erkeğe hormon tedavisi verilerek üreme fonksiyonları desteklenir. Yumurtlama bozukluklarında ilaç tedavisiyle yumurtlamanın sağlanması hedeflenir.

Gerekli durumlarda cerrahi müdahale, aşılama (inseminasyon) ya da tüp bebek (IVF) tedavisi uygulanabilir. Tedavi planı, kısırlığa neden olan temel faktörün doğru belirlenmesine bağlıdır.

Günümüzde modern üreme teknolojileri sayesinde infertilite tedavisinde yüksek başarı oranlarına ulaşılmaktadır.

Erkek kısırlığının tanısı, hormon testleri, sperm analizi, ultrason gibi görüntüleme yöntemleri ve bazı durumlarda cerrahi değerlendirmelerle konur. Sperm sayısı ve kalitesi yeterliyse aşılama tedavisi tercih edilebilir.

Sperm üretiminin yetersiz olduğu vakalarda tüp bebek (IVF) yöntemi devreye girer. Bu tedavide kullanılacak sağlıklı spermler, ejakülasyonla ya da cerrahi yöntemlerle testis dokusundan elde edilir. Gelişmiş yardımcı üreme teknikleri sayesinde erkek kaynaklı infertilite tedavisinde başarılı sonuçlar alınabilmektedir.

Kısırlık (İnfertilite) ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Kısırlık hakkında sıkça sorulan sorular ve cevapları aşağıda listelenmektedir.

Kısırlık Hangi Vitamin Eksikliğinde Görülür?

Tek bir vitamin eksikliği doğrudan kısırlık yapmaz ancak D vitamini ve folat (B9) başta olmak üzere bazı vitaminlerin yetersizliği üreme fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir.

Kısır Biri Regl Olur mu?

Kısırlık adet görmemeniz anlamına gelmez düzenli adet döngüsü varken de tüp, rahim veya erkek faktörü gibi nedenlerle gebelik oluşmayabilir.

Kısırlık Kaç Yaşında Belli Olur?

Kısırlık, 35 yaş altı için 12 ay, 35 yaş ve üzeri için 6 ay korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebelik oluşmadığında değerlendirilir.

Genç Yaşta Kısır Kalınır mı?

PCOS, endometriozis, tüp tıkanıklığı veya erkek faktörü gibi tıbbi nedenlerle genç yaşta da infertilite görülebilir.

Evlenmeden Önce Kısırlık Nasıl Anlaşılır?

Ön değerlendirmede semen analizi ve hormonal testler, ovülasyon takibi ve pelvik ultrason gibi incelemeler yapılabilir.

Sperm Krampı Kısırlık Yapar mı?

Testis/epididim iltihabı veya varikosel gibi ağrı yapan durumlar tedavi edilmezse sperm parametrelerini etkileyebilir.

Kısırlık Genetik midir?

Y-kromozom mikrodelesyonları, Klinefelter sendromu, CFTR mutasyonları ile ilişkili kanal tıkanıklıkları genetiktir.

Kısır Olan Bir Erkeğin Çocuğu Olur mu?

Çoğu erkekte altta yatan nedene yönelik tedavi, ICSI gibi yardımcı üreme teknikleri veya cerrahi sperm elde etme yöntemleriyle çocuk sahibi olma şansı vardır.

Çocuğu Olan Erkek Sonradan Kısır Olur mu?

Varikosel, enfeksiyonlar, hormonal bozukluklar, ilaçlar/kemoterapi gibi nedenlerle sonradan sekonder infertilite gelişebilir.

Kısırlıkta Sperm Rengi Ne Renk Olur?

Sperm renginde şeffaf görünüm düşük sperm sayısına, sarı renk enfeksiyon/iltihaba, kahverengi ton ise eski kanamaya işaret etmektedir.