Varikosel Nedir? Varikosel Belirtileri ve Tedavisi

Varikosel erkeklerde görülen ciddi bir damar hastalığıdır. Testislerdeki toplardamarların genişlemesi sonucu ortaya çıkar. En sık görülen kısırlık nedenlerinden biri olan bu durum, genellikle sol testiste gelişir ve sperm üretimini olumsuz etkileyebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleriyle varikosel kontrol altına alınabilir.

Varikosel Nedir?

Varikosel, testisleri saran cilt torbasındaki toplardamarların genişlemesiyle oluşan bir damar hastalığıdır. Bu durumda, genişleyen toplardamarlar kirli kanı yeterince boşaltamaz ve kan testislerde birikmeye başlar. Sonuç olarak damarlarda belirgin bir şişlik oluşur ve bu tabloya varikosel denir.

Varikoselin neden olduğu ısı dengesinin bozulması ve kirli kandaki zararlı maddelerin birikmesi, testis fonksiyonlarını olumsuz etkiler. Bu durum sperm kalitesinin düşmesine ve testosteron üretiminin azalmasına yol açabilir.

Ayrıca varikosel, ağrı, testis hacminde küçülme ve erkek kısırlığı gibi sorunlara da neden olabilir. Gelişen bu komplikasyonların tedavisinde, genellikle cerrahi varikosel onarımı (varikoselektomi) uygulanır.

Varikosel, sperm üretimini ya da kalitesini olumsuz etkileyebilir. Bu durumda hastalardan genellikle sperm testi istenir. Test sonucunda sperm sayısı hareketliliği ve yapısal özellikleri değerlendirilir. Böylece kişinin üreme potansiyeli hakkında daha net bir fikir edinilir ve tedavi süreci buna göre planlanır.

Varikosel Neden Olur?

Varikosel genellikle testislerdeki spermatik kord içinde yer alan toplardamarlardaki kapakçıkların (valflerin) doğru çalışmaması sonucu gelişir.

Spermatik kord, testisleri destekleyen bir doku yapısıdır ve bu damarlardan geçen kan, testislerden vücuda geri taşınır. Valflerin işlevini yitirmesi, kanın geriye akmasına ve damarların genişleyerek şişmesine neden olur.

Varikosel, doğurganlık çağındaki erkeklerin yaklaşık %15-20’sinde görülür. Kısırlık şikayetiyle başvuran erkeklerde bu oran %30-40’a, daha önce çocuk sahibi olup yeniden çocuk sahibi olamayan (ikincil infertilite) bireylerde ise %60’a kadar çıkabilir.

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Varikosel Riskleri Nelerdir?

Varikosel kalıcı bir rahatsızlıktır ve kendiliğinden iyileşmez. Tedavi edilmediğinde zamanla ilerleyebilir ve testis hacminde küçülme, damar genişlemesinde artış ile sperm değerlerinde azalma görülebilir. Uzun vadede ise testis fonksiyonlarında bozulma ve hormon dengesizlikleri ortaya çıkabilir.

Varikosel riskleri aşağıda listelenmektedir:

• Testis küçülmesi
• Damar genişlemesinde artış
• Sperm değerlerinde azalma
• Testis fonksiyon bozukluğu
• Hormon dengesizliği

Varikosel Belirtileri Nelerdir?

Varikoselin kesin nedeni bilinmemektedir ancak damarlardaki kanın geri akışını engelleyen kapakçıkların bozulması varikoselin gelişmesinde önemli bir etkendir. Ayrıca, sol testiküler venin anatomik olarak daha uzun ve farklı bir yol izlemesi, kan akışında tıkanıklık gelişme riskini sol tarafta artırır.

Oksijen oranı azalan kan damar içinde biriktiğinde, damarlar genişler ve varikosel meydana gelir. Varikosel genellikle skrotumun sol tarafında görülür.

Varikosel belirtileri aşağıda listelenmektedir:

• Ağrı
• Kitle hissi
• Testis boyut farkı

Varikosel Nasıl Teşhis Edilir?

Varikosel, testis çevresindeki toplardamarların genişlemesiyle ortaya çıkan bir durumdur ve genellikle kişi kendi kendini muayene ederken fark edilir.

Varikosel muayenesi, genital muayenenin bir parçasıdır ve genellikle hasta ayakta, 21-22°C oda sıcaklığında değerlendirilir. Hekim, hastayı hem normal duruşta hem de ıkınma (Valsalva) manevrası yaptırarak muayene eder. Bu süreçte testis ve çevresindeki damar yapısında genişleme olup olmadığı gözle ve elle kontrol edilir.

Klinik muayene sonucunda varikosel tanısı konulabilir. Ancak tanının doğrulanması, varikoselin derecesinin belirlenmesi ve cerrahi gerekliliğin değerlendirilmesi için Skrotal Doppler ultrasonografi yapılır. Bu görüntüleme yöntemi, damar genişlemesinin seviyesini objektif olarak gösterir ve tedavi planlamasında önemli bir rol oynar.

Testislerde şişlik, düzensizlik veya ağrı hissedilmesi varikosel belirtisi olabilir. Bu tür bulguların fark edilmesi halinde mutlaka bir üroloji uzmanına başvurulmalıdır.

Varikosel Çeşitleri Nelerdir?

Varikosel, ciddiyetine göre üç farklı derece (grade) altında sınıflandırılır. Bu sınıflandırmalar, varikoselin şiddetini belirlemede ve uygun tedavi yönteminin planlanmasında önemli bir rol oynamaktadır. Varikosel çeşitleri şunlardır:

• 1. Derece Varikosel
• 2. Derece Varikosel
• 3. Derece Varikosel

1. Derece Varikosel

Bu evrede genişlemiş damarlar çıplak gözle görülmez. Doktor, fizik muayene sırasında hastaya “Valsalva manevrası” yaptırarak varikoseli tespit eder. Valsalva manevrası, tanı amaçlı uygulanan bir nefes egzersizidir.

2. Derece Varikosel

Bu aşamada damarlar hâlâ dışarıdan görülmez, ancak doktor fizik muayene sırasında Valsalva manevrasına gerek kalmadan varikoseli elle hissedebilir.

3. Derece Varikosel

Bu derecede damar genişlemeleri skrotum üzerinden kolayca fark edilir. Fizik muayeneye gerek kalmadan gözle tanı konulabilir. Varikosel ayrıca, etkilediği damar yapısına göre iki farklı tipe ayrılır:

• Basınç Tipi (Pressure Varikosel)
• Şant Tipi (Shunt Varikosel)

Basınç Tipi (Pressure Varikosel)

Bu tipte, iç spermatik vende kanın geriye doğru birikmesi sonucu damar genişlemesi oluşur. Ancak iç veya dış iliak venlerde varikosel bulunmaz. Genellikle 1. seviyede görülür.

Şant Tipi (Shunt Varikosel)

Bu türde, hasarlı damarların iç veya dış iliak venlere kadar genişlemesi sonucu belirgin bir varikosel oluşur. Genellikle 2. veya 3. evresinde gözlenir.

Varikosel Nasıl Tedavi Edilir?

Varikosel, genellikle testis çevresindeki toplardamarların genişlemesiyle oluşan bir durumdur. Hafif varikosel vakalarında dinlenme, ağrı kesici kullanımı ve destekleyici iç çamaşırları giyilmesi şikayetlerin azalmasına yardımcı olabilir.

İleri düzey varikosel olgularında cerrahi tedavi gerekebilir. Varikosel ameliyatı (varikoselektomi), genişlemiş damarların bağlanarak kan akışının normale dönmesini hedefler. Cerrahi işlem sonrasında iyileşme süreci genellikle kısadır ve çoğu hasta kısa süre içinde günlük yaşamına geri döner.

Varikoselden Korunma Yöntemleri Nelerdir?

Varikoselden tamamen korunmayı garanti eden bir yöntem olmasa da, oluşum riskini azaltmak ve ilerlemesini yavaşlatmak için izlenebilecek stratejiler vardır.

Öncelikle, karın ve kasık bölgesi üzerindeki gereksiz basınç artışlarını önlemek için kronik kabızlık, kronik öksürük ya da ıkınma alışkanlıklarından kaçınılmalıdır. Bu tür durumlar karın içi basıncını artırarak testis toplardamarlarını zorlayabilir.

Ayrıca, özellikle erkek çocukluk ve ergenlik döneminde genital bölgenin aşırı sıcak ortama (örneğin dar iç çamaşırı, uzun süre sıcak ortamda oturma) maruz bırakılmaması önerilir çünkü testis ısısındaki artış damar yapısında değişikliklere yol açabilir.

Diyetle antioksidan kapasitenin desteklenmesi, sigara ve alkol kullanımının sınırlandırılması ve ideal vücut ağırlığının korunması da genel damar sağlığını destekleyerek toplardamar genişlemesine bağlı riskleri azaltabilir.

Varikosele Hangi Bölüm Bakar?

Varikosel teşhisi için üroloji bölümüne başvurmak gerekir. Üroloji uzmanı, muayene sırasında hastanın mevcut şikayetlerini dinler ve ayrıntılı tıbbi öyküsünü değerlendirir. Doğru tanı konulabilmesi için hekim tarafından yapılan fizik muayene büyük önem taşır.

Varikosel Hakkında Sık Sorulan Sorular

Varikosel hakkında sıkça sorulan sorular ve cevapları aşağıda listelenmektedir.

Varikosel Doğuştan mıdır?

Varikosel genellikle doğuştan değil testiküler venlerdeki kapak yetmezliği ve kanın geriye akmasıyla gelişir.

Varikosel Kaç Yaşında Çıkar?

Varikosel çoğunlukla ergenlik döneminde ortaya çıkar. Tipik olarak 15-25 yaş aralığında görülür.

Varikosel Babadan Oğula Geçer mi?

Varikosel genetik yatkınlık gösterebilir. İlk derece akrabalarda varikosel görülme olasılığı yüksektir, ancak kesin kalıtım modeli net değildir

Uzun Süre Oturmak Varikosel Yapar mı?

Uzun süre oturmak doğrudan varikosel neden olmaz ancak sürekli basınç ve ven dolaşımının bozulması damar genişlemesini tetikleyebilir.

Varikosel Kaç Mm Olursa Tehlikeli?

Ultrasonografide pampiniform pleksusta 3 mm ve üzeri ven çapı, klinik öneme sahip varikosel sınırı olarak kabul edilir.

Varikosel Ağrısı Nereye Vurur?

Varikosel ile ilişkili ağrı genellikle testis, skrotum ya da kasık bölgesine yayılır.

Varikosel Sertleşmeyi Etkiler mi?

Varikoselin erektil disfonksiyona doğrudan etkisi kesin kanıtlanmamıştır.

Varikosel Kendi Kendine Düzelir mi?

Varikosel genellikle kendi kendine gerilemez.

Varikosel Ameliyatı Şart mı?

Ameliyat her zaman zorunlu değildir; yalnızca ağrı, testis küçülmesi ya da fertlilite sorunları varsa önerilir.

Varikosel Ameliyatı Kaç Dakika Sürer?

Mikroskopik subinguinal varikosel ameliyatı genellikle 30-40 dakika kadar sürer.

Varikosel Olan Biri Çocuk Sahibi Olabilir mi?

Varikosel olunmasına rağmen doğal yollarla çocuk sahibi olunabilmektedir.

Her Varikosel Kısırlık Yapar mı?

Tüm varikoseller kısırlığa neden olmaz; birçok erkekte sperm parametreleri normal kalabilir.

Varikosel Ameliyatından Sonra Ne Zaman Çocuk Sahibi Olunabilir?

Ameliyat sonrası sperm üretimi süreci yaklaşık 3 ay sürer. Bu nedenle sperm değerleri stabil hale geldikten sonra çocuk sahibi olma olasılığı değerlendirilir.

Varikosel Ameliyatından Sonra Ne Zaman Cinsel İlişkiye Girilmeli?

Cerrahilerde genellikle 1 ila 3 hafta dinlenme önerilir.

Varikosel Ameliyatından Sonra Ne Zaman İşe Dönülebilir?

Hafif işlerle 1-2 gün içinde işe dönmek mümkün olabilir ancak yoğun fiziksel yük taşıyan işler için genellikle 1-2 haftalık dinlenme önerilir.