ONLİNE İŞLEMLER
Günümüzde başta Parkinson hastalığı olmak üzere birçok hareket bozukluğunun tedavisinde başarı ile uygulanan; obezite, epilepsi, depresyon ve Alzheimer gibi hastalıkların tedavisinde de umut vadeden beyin pilleri ve Elon Musk’ın birçok nörolojik hastalığın tedavisinde kullanılmasını amaçladığı projesi Neuralink, beyin pilleri mi yoksa Neuralink mi sorusunu akıllara getirdi. Medipol Üniversitesi Parkinson Hastalığı ve Hareket Bozuklukları Merkezi (PARMER), Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Ali Zırh, Musk’ın insan beynini bilgisayara bağlamayı hedefleyen projesi Neuralink’e dair açıklamalarda bulundu. Elon Musk’ın merakla beklenen, insan ve bilgisayar arasında doğrudan bağlantı kurması hedeflenen Neuralink çipi tanıtıldı. Musk’ın tanıtımda yaptığı sunuma göre mikroçip ile beyin kontrolünü temel alan cihazın Parkinson, hafıza kaybı, işitme eksikliği, uykusuzluk sorunu, depresyon, anksiyete, görme bozukluğu, felç gibi çeşitli nörolojik sorunların ve omurga yaralanmalarının tedavisinde kullanılması hedefleniyor. Ses getiren proje ile ilgili değerlendirmede bulunan Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Ali Zırh, “Musk’ın Neuralink projesi, uzun yıllardır gerek beynin yüzey kısmından, gerekse de beynin derin bölgelerinden değişik boyut ve özellikte elektrotlar yerleştirerek bilgi toplama; hatta bazı durumlarda beyne elektrik verme çaba ve uygulamalarımızın en modern örneklerinden bir tanesi.” dedi. Beynin günümüzde temelde elektrik akımı verilerek üç şekilde uyarılabildiğini ifade eden Op. Dr. Ali Zırh, “Beyni “Transkranial Manyetik Stimülasyon” dediğimiz yöntem ile kafatasını açmadan bir başlık yardımıyla beyne dışarıdan elektromanyetik dalgalar göndererek; ”Kortikal Stimülasyon Tekniği” dediğimiz yöntem ile beyin yüzeyine yerleştirdiğimiz elektrotlardan elektrik akımı vererek uyarabiliyoruz.” diye konuştu. Bu gün başta Parkinson hastalığı olmak üzere bazı beyin rahatsızlıklarında uygulanan ve beynin derin kısımlarının uyarılmasına fırsat veren üçüncü yöntem olan ”Derin Beyin Stimülasyonu” ile ilgili bilgi veren Dr. Zırh, “Beyni ”Derin Beyin Stimülasyonu” dediğimiz, başta Parkinson hastalığı, distoni ve titremelerin olduğu hareket bozukluklarında ve bazı beyin rahatsızlıklarında uyguladığımız yöntem ile beynin içerisine elektrotlar yerleştirerek beynin derin bölgelerini de uyarabilmekteyiz. Bu yöntemleri yıllardır başarı ile uyguluyoruz. Beyne ve sinir sistemine elektrik akımı veren ve “Nörostimülatör” adını verdiğimiz cihazlarla dışarıdan şarj edilebilen teknoloji de yakın zamanda insan üzerinde klinik uygulamaya girmiş durumda. Halen kullandığımız nörostimülatörlerin, Neuralink gibi kafatası cildi altına yerleştirilen ve hacim olarak daha küçük versiyonları da şu anda klinik uygulamalarda kullanılma aşamasına çok yakın.” şeklinde konuştu. “HAFIZA NAKLİ OLDUKÇA MERAK UYANDIRICI” Neuralink’in görme ve işitme problemlerinden depresyona; omurilik felcinden hafıza kaybına kadar birçok nörolojik sorunun tedavisinde kullanılabileceğinin açıklanmasıyla ilgili değerlendirmede bulunan Dr. Zırh şunları söyledi: “Beyin pili teknolojisinin gelecekteki versiyonu olarak da isimlendirebileceğimiz Neuralink ile ilgili heyecan veren nokta, bilgi transfer edilebilir bir teknolojiyi bugün 1024, yarın ise çok daha fazla sayıda elektrotu bir arada kullanabilerek yapabiliyor olmamız ve beyinden bilgi toplama konusunda hızla ilerleyebilmemiz. Şu andaki gerçekçi hedef ve planımız da bilgi toplama üzerine olmalı ve zaten o şekilde gerçekleşebiliyor. Elde ettiğimiz bilgiyi ne şekilde kullanabileceğimiz ya da geriye yükleyip yükleyemeyeceğimiz ise henüz bilinmiyor. Günümüzde işitme ya da görme engeli olan hastaların işitme ve görme yolları üzerine elektrotlar yerleştirerek bu yolları uyarabiliyor, görsel veya işitsel yetilerine katkıda bulunabiliyoruz.” Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Ali Zırh,”Omurilik felçli hastaların da omuriliklerinde ya da omurilikten çıkan ve adalelere giden sinirlerinde bazı bölgeleri uyarabildiğimizde felçli kaslarını çalıştırabildiğimizi ve bazı hareketleri yaptırabildiğimizi biliyoruz.” dedi ve ekledi: “Bu konudaki çalışmalarımız başarı ile ilerliyor. Ancak beyne çip takıp topladığımız bilgiler ile tanıtımın sonundaki röportajda bahsedilen omurilik felçli bir hastanın yürümesi konusunda nasıl yol alabileceğimiz meselesi şimdilik bir muamma gibi görünüyor. Bunun yanı sıra Neuralink projesi ile toplayacağımız bilgilerin hangi yöntemle “hafıza” olarak saklanabileceği ve ileride “hafıza nakli” olarak gerçekleştirilebileceği de oldukça merak uyandırıcı olmasının yanı sıra şimdilik bilinmezliğini korumakta.” NEURALİNK’İN BEYİN PİLLERİNDEN FARKI Neuralink’in beyin pillerinden farkına da değinen Dr. Zırh sözlerine şu şekilde devam etti: “Neuralink direk kafatasında cilt altına yerleştiriliyor ve çok sayıda ince elektrot ile beynin yüzeyini uyarıyor. Oysa günümüzde kullandığımız beyin pilleri, beynin derin bölgelerine yerleştirilen iki adet elektrot ile bu elektrotları esas pil cihazına bağlayan uzatma kabloları ile pilin kendi gövdesinden oluşan elektronik düzeneklerden oluşmakta. Elektrot kısmı beyin içerisine yerleştirilmekte ve uzatma kabloların yardımıyla cilt altından göğüs kafesinin üst kısmına yerleştirilen pile bağlanmaktadır. Operasyonun tümü aynı Neuralink teknolojisinde olduğu gibi lokal anestezi altında ve hastalar uyanık olarak gerçekleştirilmekte. Ancak şu an kullanılan sistemde, hastalar sadece operasyonun son aşamasında, pilin gövdesi göğüste cilt altına yerleştirilirken acı duymamaları için uyutulmaktalar. Bir diğer fark ise Neuralink teknoloji cihazının 24 saatte bir şarj ediliyor olması. Günümüzde kullanılan ve şarj edilen beyin pillerinde ise 1-2 haftada bir şarj edilme gereksinimi duyuluyor ve pil ömrü 20-25 sene civarında.”