Baş ve Boyun Kanserleri

Baş ve Boyun Kanserleri Nedir?

Baş ve boyun kanserleri tüm vücut kanserlerinin yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır. Başta gırtlak olmak üzere baş ve boyun kanserleri; ağız boşluğu; dudaklar, yanakların iç kısmı, diş eti, damak, dil, ağız tabanı, burun, geniz, yüz kemikleri içindeki sinüs kanserlerini, yutağı, kulak kepçesi ve dış kulak yolu kanserlerini, yemek borusunun giriş kısmını ve bir de tükürük bezleri kanserlerini kapsar. Baş ve boyun kanserleri, erken teşhisi kolay ve buna bağlı olarak tedavi başarı oranı yüksek kanser türleri arasında yer almaktadır. Baş boyun kanserlerinde sigara kullanımının katkısı tüm vücut kanserlerinde olduğu gibi yüksektir. Bu bölgenin kanserlerini artıran riskler arasında sigara ve tütün ürünlerine maruz kalma dışında, alkol ve HPV virüsü ve ağız hijyeninin bozuk olması ve kötü beslenme ilk sıradadır. Ayrıca ışın tedavisi ve beslenme ile ilgili faktörlerin de hastalığın görülmesinde etkili olduğu gösterilmiştir. Dudak ve cilt kanserlerine neden olan etkenler arasında güneş ışığına maruz kalmak önemli yer tutar.

Türkiye’de en sık gırtlak, dudak ve dil kanserleri görülmektedir. Baş boyun kanserleri erkeklerde, kadınlardan yaklaşık 5 kat fazla görülmektedir. İleri yaşlarda daha sık karşılaşılmaktadır. Baş ve boyun kanserlerinin büyük çoğunluğu erken dönemde belirti verirler. Belirtilerin erken fark edilmesi ve hastanın bir KBB ve baş boyun cerrahisi uzmanı tarafından değerlendirilmesi tedavide başarı şansını artıran en önemli unsurlardandır. Unutulmamalı ki, uygun tedavi ancak erken tanı ile mümkündür.

Baş ve Boyun Kanserli Hastaların Şikayetleri Nelerdir?

• Baş ve boyun bölgesinde ele gelen şişlik
• Dudakta, dilde, ağız iç bölgesinde iyileşmeyen yaralar, geçmeyen kabuklanmalar
• Ses kısıklığı, ses kalitesinin bozulması
• Yutma güçlüğü, çiğneme zorluğu, boğazda takılma hissi
• Ağızda hissizlik
• Diş protezinin eskisi kadar uygun oturmaması
• Burun tıkanıklığı, burun kanaması
• Kulak ağrısı, tek taraflı az duyma hissi, işitme kaybı
• Yüz felci
• Nefes almada zorlanma
• Tükürüğün kanlı olması
• Baş boyun bölgesinde ciltte renk değişimi, ağrısız büyüyen yaralar
• İstemsiz kilo kaybı

Yukarıda anlattığımız bu yakınmaların çoğu, kişi de kanser olmaksızın da bulunabilir. Ayırımının yapılması ancak bir KBB ve baş boyun cerrahisi uzmanının muayenesi ile mümkündür. 

Baş ve Boyun Kanserlerinde Teşhis Nasıl Konur?

Hastanın bir KBB ve baş boyun cerrahisi uzmanı tarafından öncelikle muayene edilmesi gerekir. Ağız içi, burun boşluğu, kulak, boyun ve tükürük bezlerinin ayrıntılı muayenesi endoskop da kullanılarak yapılmalıdır. Artık günümüzde endoskopik muayene sayesinde hastalıklı alanların tamamını görme şansımız olduğu için erken tanı koymak oldukça kolaylaşmıştır. Daha sonra varsa eğer, şüpheli dokulardan biyopsi ile parça alınır ve değerlendirilmesi için patolojiye gönderilir. Radyolojik olarak da ultrasonografi (USG), Bilgisayarlı tomografi (BT), Manyetik rezonans (MR) ve PET gibi görüntüleme imkanları kullanılabilir.  

Baş ve Boyun Kanserlerinin Tedavisi Nasıl Planlanır?

Her hastanın tedavisi farklıdır. Tedavi planlamasında hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunları gibi birden fazla faktör etkilidir.
Baş ve boyun kanserlerinin tedavisi multidisipliner yaklaşım gerektirir. Kanser tanısı almış hastalar tümör konseyinde değerlendirilmelidir. Baş Boyun Kanserlerinin Tümör Konseyinde:

• KBB ve Baş Boyun Cerrahisi Uzmanı
• Radyasyon Onkolojisi uzmanı
• Medikal Onkoloji Uzmanı
• Radyoloji Uzmanı
• Patoloji uzmanı olmalıdır.

Hastanın durumuna göre farklı uzmanlık alanlarından hekimlerde davet edilebilir. Tedavi planı her hasta için farklıdır. Daha önce de belirttiğimiz gibi tümörün yerleşim yerine, kanserin evresine, hastanın yaşına ve sosyoekonomik durumuna bağlı olarak tedavi şekli ve planlaması yapılmalıdır. Erken evredeki hastalar için tek bir tedavi seçeneği yeterli olabilirken, bazı hastalara kombine tedaviler uygun olabilir. Tedavi; cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi seçeneklerinden oluşmaktadır. Bunların ikili ve üçlü kombinasyonları yapılabilir. Pek çok baş boyun kanserinde öncelikli tedavi cerrahidir. Tedavi planı baş boyun onkoloji konseyi tarafından belirlenmelidir.

Medipol Mega Üniversite Hastanesi
Prof. Dr. Tolga Kandoğan
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı
2 Kasım 2020