Baş Boyun Kanserleri: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Baş boyun kanserleri, ağız, burun, boğaz, sinüsler, gırtlak ve tükürük bezleri gibi bölgelerde gelişen kötü huylu tümörlerdir. Genellikle tütün ve alkol kullanımı, HPV enfeksiyonu, çevresel faktörler ve genetik yatkınlık gibi nedenlerle ortaya çıkar. Erken dönemde boğaz ağrısı, ses kısıklığı, yutma güçlüğü veya boyunda şişlik gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleri ile hastalığın kontrol altına alınması ve yaşam kalitesinin korunması mümkündür.

Baş Boyun Kanserleri Nedir?

Baş boyun kanserleri, baş ve boyun bölgesinde yer alan organ ve dokularda ortaya çıkan kötü huylu tümörlerdir. Bu kanserler; ağız, dil, dudak, boğaz, gırtlak, burun boşluğu, sinüsler ve tükürük bezleri gibi bölgelerde gelişebilir.

Baş boyun kanserleri, özellikle konuşma, yutma, koku alma ve nefes alma gibi önemli fonksiyonları olumsuz etkileyebilir. Vücudun hem solunum hem de sindirim sistemiyle bağlantılı olduğu için erken teşhisi ve tedavisi oldukça önemlidir. 

Baş Boyun Kanserleri Türleri Nelerdir?

Baş ve boyun bölgesinde en sık görülen kanser türleri arasında ağız, gırtlak, yutak, burun-sinüs ve tükürük bezi kanserleri yer alır. Bu kanserler; konuşma, yutma, koku alma, nefes alma ve yüz hareketleri gibi işlevleri bozma riski taşıdığı için hayati önem taşır. 

Ağız Kanseri

Ağız kanseri; dudak, dil, diş etleri, yanak içi, damak ve ağız tabanı gibi bölgelerde gelişen bir kanser türüdür. En sık görülen türü, skuamöz hücreli karsinomdur. Bu kanserin gelişiminde tütün ve alkol kullanımı, HPV enfeksiyonu gibi faktörler önemli rol oynar. 

Erken dönemlerde görülen belirtiler arasında ağız içinde iyileşmeyen yara, dilde veya dudakta sertlik, kanama ve ağrı vardır. Erken teşhis edilmediğinde çene kemiği, lenf bezleri ve çevre dokulara yayılabilir.

Gırtlak (Larenks) Kanseri

Gırtlak kanseri, ses tellerinin de bulunduğu larenks (gırtlak) bölgesinde gelişir. Gelişme nedenleri arasında en önemli faktörler sigara ve alkoldür. Uzun süren boğaz ağrısı, yutma güçlüğü, öksürük ve nefes darlığı gibi belirtiler görülse de en dikkat çekici belirtisi ses kısıklığıdır. 

Yutak (Farenks) Kanseri

Yutak kanseri, boğazın üst (nazofarenks), orta (orofarenks) ve alt (hipofarenks) bölümlerinde gelişebilir. Tütün ve alkol kullanımı, HPV enfeksiyonu ve bazı çevresel faktörler risk oluşturur. En sık görülen belirtileri arasında yutma zorluğu, boğazda yabancı cisim hissi, kulak ağrısı, boğazda şişlik ve burundan kan gelmesi vardır. İlerlemiş vakalarda boyun lenf bezlerinde büyüme görülebilir.

Burun ve Sinüs Kanserleri

Burun boşluğunda ve sinüslerde gelişen bu kanserler oldukça nadirdir ancak agresif olabilir. Genellikle toz, kimyasal madde ve odun tozu gibi etkenlere uzun süre maruz kalan kişilerde gelişir. Erken evrelerde sinüzit, burun tıkanıklığı, burun kanaması, yüz ağrısı ve şişlik gibi belirtiler görülür. Hastalık ilerlediğinde göz çevresinde şişlik, görme bozukluğu ve yüz asimetrisi gelişebilir.

Tükürük Bezi Kanseri

Tükürük bezi kanseri, ağız ve boğaz çevresinde yer alan, tükürük salgılayan bezlerde gelişir. Bu bölgelerde hem iyi huylu hem de kötü huylu tümörler oluşabilir. Kötü huylu olan tükürük bezi kanserleri nadir görülür. Belirtileri arasında çene altında veya kulak çevresinde ele gelen kitle, yüzde uyuşma ya da felç vardır. 

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Baş Boyun Kanserleri Belirtileri Nelerdir?

Baş boyun kanserleri; ağız, burun, boğaz, gırtlak, tükürük bezleri ve boyun gibi bölgelerde gelişebileceği için belirtiler de kanserin bulunduğu bölgeye göre değişiklik gösterir. Ancak, özellikle erken dönemde görülebilecek bazı ortak belirtiler vardır. 

Ağız ve boğaz bölgesinde görülebilen belirtiler şunlardır:

• Dudakta, dilde, damakta veya ağız içi dokularda uzun süre geçmeyen yaralar
• Ağız içinde kitle veya şişlik
• Yutarken takılma hissi, ağrı veya boğazda yabancı cisim hissi
• Geçmeyen ve özellikle tek taraflı boğaz ağrısı
• Geçmeyen kötü ağız kokusu

Ses ve solunumla ilgili belirtiler şunlardır:

• İlerleyen ses kısıklığı
• Nefes darlığı
• Kronik öksürük

Boyun bölgesinde görülebilen belirtiler şunlardır:

• Boyunda ele gelen kitleler
• Boyun ve çene altında ağrı

Burun ve sinüslerle ilgili belirtiler şunlardır:

• Uzun süren burun tıkanıklığı
• Sık tekrar eden burun kanaması
• Yüzde uyuşma ve şişlik

Diğer belirtiler şunlardır:

• Açıklanamayan kilo kaybı
• İştahsızlık
• Kulak ağrısı ve çınlama
• Baş ağrısı
• Gözlerde şişlik ve görme bozukluğu

Baş ve boyun kanserlerinin erken evrede teşhisi tedavi başarısını büyük ölçüde artırır. İki haftadan uzun süren bu belirtilerden herhangi biri gözlemlendiğinde bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmak gerekir.

Baş Boyun Kanserleri Neden Olur?

Baş boyun kanserlerinin en önemli nedenleri tütün ürünleri, alkol ve HPV enfeksiyonlarıdır. Sigara, puro ve nargile gibi tütün ürünlerinde binlerce zararlı kimyasal madde bulunur. Bu maddeler solunum ve sindirim yollarındaki hücrelere doğrudan temas eder; bu da DNA hasarına yol açar. Bu hasar kanserleşme sürecini başlatır.

Alkol, hücrelerde toksik etki yapar; bu da. DNA mutasyonunu hızlandırır. Alkol, tütün dumanında bulunan kanserojen maddelerin mukoza tarafından daha kolay emilmesine yol açar. Bu nedenle alkol ve sigara birlikte kullanıldığında risk katlanarak artar.

HPV ise cinsel yolla bulaşan bir virüstür ve alt tipleri vardır. Özellikle tip 16 ve 18 alt tipleri baş ve boyun bölgesindeki hücrelerin genetik yapısının değişmesini sağlar. Bu durum da kanser oluşumuna neden olur. 

Baş boyun kanserlerinin diğer belirtileri ise şunlardır:

• Yetersiz beslenme
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması
• Ahşap tozu, boya ve kimyasal maddeler ile uzun süreli temas
• Güneş ışığına aşırı maruz kalma
• Ailede baş boyun kanseri öyküsü
• DNA onarım mekanizmalarında doğuştan gelen bozukluklar
• Uzun süreli diş problemleri, kötü ağız hijyeni, ağız içinde protez kaynaklı tahrişler
• Kronik reflü
• Epstein-Barr virüsü (EBV) enfeksiyonu

Baş Boyun Kanserlerine Nasıl Tanı Konur?

Baş ve boyun kanserlerine tanı koymak için hasta öyküsü, detaylı fiziki muayene, endoskopik incelemeler, görüntüleme yöntemleri ve biyopsi gibi aşamalar uygulanır. Bu aşamaların detayları şunlardır:

• Öncelikli olarak doktor, hastanın şikayetlerini, sigara ve alkol kullanımını, HPV öyküsünü, mesleki risklerini ve ailede kanser öyküsünün olup olmadığını değerlendirir.
• Fiziki muayene ile ağız içi, dil, damak, diş eti, bademcikler, boğaz ve gırtlak detaylı şekilde incelenir. Boyunda lenf bezleri elle kontrol edilerek şişlik veya kitle varlığı araştırılır.
• Burun, yutak ve gırtlak bölgesinin incelenmesi için endoskopi yapılır.
• Ultrasonografi, MR, BT ve PET-CT gibi görüntülü yöntemlerle de mevcut bulgular karşılaştırılarak değerlendirilir.
• Kesin tanı biyopsi ile konulur. Şüpheli dokudan alınan parça, patoloji laboratuvarında incelenerek kanser hücrelerinin varlığı doğrulanır. Bazı durumlarda ince iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB) ile boyundaki şişlikten örnek alınır.
• Hastanın genel sağlık durumunu ve organ fonksiyonlarını değerlendirmek için kan testleri yapılır.
• HPV testi veya bazı genetik testler de tümörün özelliklerini belirlemek için istenebilir.

Baş Boyun Kanserlerinin Tedavisi Nasıldır?

Baş ve boyun kanserlerinin tedavisi, tümörün yeri, büyüklüğü, evresi, yayılımı, hastanın yaşı ve genel sağlık durumuna planlanır. En sık başvurulan yöntem cerrahi tedavidir. Cerrahi tedavi ile tümör ve etrafındaki kanserli dokular temizlenir, eğer lenf bezlerine sıçrama varsa boyun diseksiyonu adı verilen işlemle bu dokular da çıkarılır.

Radyoterapi ile kanser hücrelerini yok etmek amaçlanır. Erken evrede tek başına uygulanabilirken, ileri evrelerde genellikle cerrahi veya kemoterapi ile tercih edilir. Kemoterapi ise çoğunlukla radyoterapi ile kombine edilerek uygulanır ve özellikle ileri evre ya da yayılmış baş boyun kanserlerinde kullanılır.

Hedefe yönelik tedaviler, kanser hücrelerinin büyümesini sağlayan özel molekülleri baskılayan ilaçlardır. Bu gruptaki ilaçlar çoğunlukla diğer tedavilere ek olarak verilir. Ayrıca, hastanın bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücrelerini yok etmek için immünoterapi de uygulanabilir. 

Baş Boyun Kanserleri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Boyun Kanseri Tehlikeli midir?

Evet, boyun kanseri erken teşhis edilmediğinde çevre dokulara ve uzak organlara yayılabildiği için ciddi ve tehlikeli bir hastalıktır.

Baş Boyun Kanserine Hangi Doktor Bakar?

Baş ve boyun kanserlerinin tanı ve tedavisinde genellikle Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanı görev alır, gerektiğinde onkoloji ile iş birliği yapılır.

Ensede Kitle Ne Anlama Gelir?

Ensede kitle; enfeksiyon, iyi huylu büyüme ya da lenf bezlerinin şişmesi gibi nedenlerden kaynaklanabileceği gibi kanser belirtisi de olabilir.

Boyunda Kitle Olduğunu Nasıl Anlarız?

Boyunda ele gelen sertlik, şişlik, zamanla büyüme ve geçmeyen hassasiyet kitle varlığını düşündürür.

Boyun Kanseri Nereye Metastaz Yapar?

Boyun kanseri en sık akciğer, karaciğer ve kemiklere metastaz yapabilir.