Kemik İliği Kanseri Nedir, Neden Olur? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Kemik iliği kanseri, kemik iliğinde kan hücresi üreten kök hücrelerde başlayan ciddi bir hastalıktır ve erken teşhis ile tedavi başarısı artırılabilir. Genetik yatkınlık, radyasyona maruziyet gibi nedenlerle ortaya çıkabilen bu kanser türü, kemik ağrıları, yorgunluk ve enfeksiyonlara yatkınlık gibi belirtilerle kendini gösterir. Kemoterapi, immünoterapi ve kemik iliği nakli gibi yöntemlerle tedavi edilirken, doğru teşhis için kan testleri ve biyopsi kritik önem taşır. Bu yazıda, kemik iliği kanserinin nedenleri, belirtileri ve modern tedavi yöntemlerini detaylıca ele aldık.

Kemik İliği Kanseri Nedir?

Kemik iliği kanseri; kemiklerin içindeki süngerimsi dokuda, yani kemik iliğinde, kan hücresi üreten kök hücrelerde başlayan bir kanser türüdür ve vücudun kan üretim sürecini ciddi şekilde etkilemektedir. Bu hastalık, sağlıklı kan hücrelerinin yerini kontrolsüz çoğalan anormal kanser hücrelerinin almasıyla oluşur, bu da bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyonlara karşı direnci düşürür ve kansızlık, yorgunluk, kemik ağrıları gibi yaşam kalitesini olumsuz etkileyen belirtilere yol açar. Özellikle plazma hücrelerinden kaynaklanan multipl miyelom gibi türleri, kemik dokusunda yıkıma neden olabilir ve böbrek fonksiyonlarını etkilemektedir.

Erken teşhis, tedavi başarısını artırmada kritik bir rol oynamaktadır. Tanı yöntemleri arasında kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi yer alırken, tedavi seçenekleri kemoterapi, immünoterapi, hedefe yönelik tedaviler ve kemik iliği naklini içermektedir. Nadir görülen bu kanser türü, genetik yatkınlık, radyasyona maruz kalma veya hızlı kemik büyümesi gibi risk faktörleriyle ilişkilendirilebilir, ancak kesin nedenleri tam olarak bilinmemektedir.

Kemik İliği Kanseri Neden Olur?

Kemik iliği kanserinin kesin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli risk faktörleri hastalığın gelişiminde rol oynamaktadır. Genetik yatkınlık, özellikle ailede kemik iliği kanseri veya diğer kan hastalıkları öyküsü olan bireylerde riski artırmaktadır. Yüksek doz radyasyona maruz kalma kemik iliği kanseri gelişme olasılığını yükseltebilir. Çocukluk döneminde hızlı kemik büyümesi, kemik hücrelerinin çoğalma kapasitesini artırarak risk oluşturabilir. Ayrıca, Paget hastalığı gibi kemik metabolizmasını etkileyen bazı sağlık sorunları da kemik iliği kanseri riskini artırabilir. Bununla birlikte, bu risk faktörlerinin varlığı her zaman hastalığın gelişeceği anlamına gelmez; hastalığın oluşum mekanizması karmaşık ve çok faktörlüdür. Kemik iliği kanserine neden olan sebepler aşağıda listelenmiştir:

• Genetik yatkınlık
• Yüksek doz radyasyona maruz kalma
• Çocukluk döneminde hızlı kemik büyümesi
• Paget hastalığı gibi kemik metabolizmasını etkileyen sağlık sorunları

 Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Kemik İliği Kanseri Riskleri Nelerdir?

Kemik iliği kanseri risk faktörleri, hastalığın türüne ve bireysel koşullara bağlı olarak çeşitlilik gösterir. Ailede kemik iliği kanseri, özellikle multipl miyelom veya lösemi öyküsü bulunması, genetik yatkınlık nedeniyle riski artırabilir. Yüksek doz radyasyona maruz kalma, örneğin geçmişte kanser tedavisi için radyoterapi almış olmak, kemik iliği hücrelerinde DNA hasarına yol açarak kanser riskini yükseltebilmektedir. Özellikle multipl miyelomda, tarım ilaçları ve böcek öldürücüler gibi kimyasal maddelere uzun süreli maruziyet risk faktörü olarak öne çıkar. İleri yaş, özellikle 65 yaş üstü bireylerde multipl miyelom riskini artırırken, erkek cinsiyet de kemik iliği kanserlerinde kadınlara göre biraz daha yüksek risk taşımaktadır. Ayrıca, bağışıklık sistemini zayıflatan durumlar, örneğin HIV pozitiflik veya romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar, lenfoma gibi kemik iliği kanserlerinin riskini artırabilir. Kemik iliği kanseri risk faktörleri aşağıda listelenmiştir:

• Ailede kemik iliği kanseri (multipl miyelom veya lösemi) öyküsü
• Yüksek doz radyasyona maruz kalma (örneğin, radyoterapi)
• Tarım ilaçları ve böcek öldürücülere uzun süreli maruziyet
• İleri yaş (özellikle 65 yaş üstü)
• Bağışıklık sistemini zayıflatan durumlar (HIV, romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar)
• Paget hastalığı gibi kemik metabolizmasını bozan hastalıklar

Kemik İliği Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Kemik iliği kanseri belirtileri arasında halsizlik ve yorgunluk sıkça görülür. İleri evrelerde, kanserin kemik dokusuna yayılmasıyla şiddetli kemik ağrıları ve anormal kanama ya da morluklar ortaya çıkabilir. Ayrıca, multipl miyelom gibi türlerde, plazma hücrelerinin anormal protein üretimi böbrek yetmezliği, bulantı, iştahsızlık ve bilinç bulanıklığı gibi komplikasyonlara yol açabilir. Kemik iliği kanseri belirtileri aşağıda listelenmiştir:

• Kemik ağrıları (özellikle sırt veya göğüste)
• Kolay kemik kırılmaları
• Halsizlik ve yorgunluk
• Kansızlık ve enfeksiyonlara yatkınlık
• Anormal kanama veya morluklar (diş eti kanaması, burun kanaması gibi)
• Böbrek yetmezliği
• Bulantı
• İştahsızlık
• Bilinç bulanıklığı

Kemik İliği Kanseri Evreleri Nelerdir?

Kemik iliği kanseri evreleri, hastalığın türüne ve yayılımına göre sınıflandırılır; multipl miyelomda üç evre anormal antikor seviyelerine göre belirlenir. Kronik miyeloid lösemi (KML) kronik, akselere ve blastik faz olmak üzere üç evreye, kronik lenfositik lösemi (KLL) ise lenfosit artışı ve organ tutulumuna bağlı beş evreye sahiptir. Akut lösemilerde ise hızlı ilerleme nedeniyle evreleme yapılmaz.

Kemik İliği Kanseri 1. Evre Belirtileri Nelerdir?

Evre 1 kemik iliği kanseri, genellikle hafif belirtiler gösterir; hafif kemik ağrıları ve yorgunluk sık görülür, ancak çoğu hastada belirgin semptom olmayabilir.

Kemik İliği Kanseri 2. Evre Belirtileri Nelerdir?

Evre 2’de kemik ağrıları artar, kansızlık nedeniyle halsizlik ve enfeksiyonlara yatkınlık belirginleşir.

Kemik İliği Kanseri 3. Evre Belirtileri Nelerdir?

Evre 3’te şiddetli kemik ağrıları, sık enfeksiyonlar, anormal kanamalar, böbrek yetmezliği ve ciddi halsizlik gibi belirtiler ortaya çıkar.

Kemik İliği Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Kemik iliği kanseri teşhisi, belirtilerin değerlendirilmesi ve özel laboratuvar testleriyle konulur. Kan testleri, kalsiyum seviyeleri, protein düzeyleri ve böbrek fonksiyonlarını değerlendirmek için yapılır; tam kan sayımı ile kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve trombosit sayıları incelenir. Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi, kemik iliği örneğinin mikroskop altında incelenmesiyle kanserli hücrelerin varlığını doğrular ve hastalığın türünü belirler. Röntgen, MR veya PET taramaları, kemik hasarını veya kanserin yayılımını tespit etmek için kullanılır. Ayrıca, idrar testleriyle anormal proteinlerin  varlığı araştırılır, bu da özellikle multipl miyelom tanısında önemli bir göstergedir.

Kemik İliği Kanseri Çeşitleri Nelerdir?

Kemik iliği kanseri, kemik iliğinde kan hücresi üreten kök hücrelerde başlayan farklı kanser türlerini kapsar ve başlıca çeşitleri multipl miyelom, lösemi ve lenfomadır. Multipl miyelom, plazma hücrelerinin kontrolsüz çoğalmasıyla oluşur ve kemik yıkımına yol açarak böbrek fonksiyonlarını etkileyebilir. Kemik iliği kanseri çeşitleri aşağıda listelenmiştir:

• Multipl miyelom
• Lösemi
• Lenfoma

Multipl Miyelom Nedir?

Multipl miyelom, kemik iliğinde plazma hücrelerinin kontrolsüz çoğalmasıyla oluşan bir kemik iliği kanseri türüdür ve bağışıklık sistemini zayıflatarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Normalde antikor üreterek enfeksiyonlarla savaşan plazma hücreleri, bu hastalıkta anormal M proteinleri (paraprotein) üreterek kemik dokusunu zayıflatır, böbrek fonksiyonlarını bozar ve kansızlık, kemik ağrıları gibi belirtilere neden olur. Genellikle 60 yaş üzeri bireylerde görülen bu hastalık, kemiklerde osteolitik lezyonlara, hiperkalsemiye ve enfeksiyonlara yatkınlığa yol açar. Multipl miyelom, vücudun birden fazla bölgesinde yayılım gösterdiği için “multipl” adını alır.

Lösemi Nedir?

Lösemi, kemik iliğinde kan hücresi üreten kök hücrelerin anormal ve kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkan bir kan kanseri türüdür ve genellikle beyaz kan hücrelerini etkileyerek bağışıklık sistemini zayıflatır. Bu hastalık, akut (hızlı ilerleyen) ve kronik (yavaş seyreden) olarak sınıflandırılır; akut lenfoblastik lösemi (ALL), akut miyeloid lösemi (AML), kronik lenfositik lösemi (KLL) ve kronik miyeloid lösemi (KML) gibi alt türleri bulunur. Anormal hücreler kemik iliğinde sağlıklı kan hücrelerinin üretimini engelleyerek kansızlık, enfeksiyonlara yatkınlık ve kolay morarma gibi belirtilere yol açar. Erken teşhis, kan testleri ve kemik iliği biyopsisi ile mümkün olup, tedavi başarısını artırmaktadır.

Lenfoma Nedir?

Lenfoma, bağışıklık sisteminin bir parçası olan lenfatik sistemde, özellikle lenfosit adı verilen beyaz kan hücrelerinin kontrolsüz çoğalmasıyla ortaya çıkan bir kanser türüdür. Lenf düğümleri, dalak, kemik iliği ve timus gibi lenfoid dokularda gelişebilir ve Hodgkin lenfoma ile non-Hodgkin lenfoma olmak üzere iki ana gruba ayrılır; Hodgkin lenfoma, Reed-Sternberg hücreleriyle karakterize edilirken, non-Hodgkin lenfoma daha yaygın ve çeşitli alt türlere sahiptir. Hastalık, lenf düğümlerinde ağrısız şişlik, gece terlemeleri, açıklanamayan kilo kaybı ve yorgunluk gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Kemik İliği Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?

Kemik iliği kanseri tedavisi, hastanın genel sağlık durumu, kanserin türü ve evresine göre kişiselleştirilir ve multidisipliner bir yaklaşımla uygulanır. Bu yöntemler kemoterapi, radyoterapi, immünoterapi ve kök hücre veya kemik iliği nakli olarak sıralanabilir. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek veya büyümelerini durdurmak için damar yoluyla veya ağızdan ilaçlarla yapılır, ancak sağlıklı hücrelere de zarar verebilir. Radyoterapi, kanserli bölgeye yüksek enerjili ışınlar göndererek tümör büyümesini kontrol altına alır ve genellikle kemoterapiyle birlikte kullanılır. İmmünoterapi, bağışıklık sistemini güçlendirerek kanserli hücreleri hedefler ve özellikle multipl miyelomda etkili sonuçlar sağlar. Hedefe yönelik tedaviler, kanser hücrelerindeki spesifik genetik değişiklikleri inhibe eden akıllı ilaçlarla uygulanır. Kök hücre veya kemik iliği nakli, yüksek doz kemoterapi sonrası sağlıklı kök hücrelerin nakledilmesiyle kan üretimini yeniden başlatır; otolog (hastanın kendi hücreleri) veya allojenik (donör hücreleri) nakil seçenekleri mevcuttur. Steroidler, inflamasyonu azaltmak için destekleyici tedavi olarak kullanılabilir. Erken evrelerde veya asemptomatik hastalarda tedavi gerekmeyebilir, ancak düzenli takip şarttır.

Kemik İliği Kanserinden Korunma Yöntemleri Nelerdir?

Kemik iliği kanserinden korunmak için sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek büyük önem taşımaktadır. Dengeli beslenme, kalsiyum ve D vitamini açısından zengin gıdalar tüketmek, kemik sağlığını destekleyerek riski azaltabilir. Aynı zamanda düzenli egzersiz, kemik yoğunluğunu korumaya yardımcı olur ve obezite riskini düşürerek kanser gelişim olasılığını azalttığı bilinmektedir. Sigara ve alkol kullanımından kaçınmak, kanserojen maddelere maruziyeti azaltarak kemik iliği kanseri riskini düşüren nedenler arasında yer almaktadır. Ailede kemik iliği kanseri öyküsü bulunan bireylerin genetik danışmanlık alması, risk faktörlerini değerlendirmek ve erken tarama için önemli bir adımdır. Ayrıca, yüksek doz radyasyona maruz kalmaktan kaçınmak, özellikle geçmişte radyoterapi almış kişilerde riski azaltabilir. Kemik iliği kanserinden korunma yöntemleri aşağıda listelenmiştir:

• Kalsiyum ve D vitamini açısından zengin, dengeli beslenme
• Düzenli egzersiz yapma
• Sigara ve alkol kullanımından kaçınma
• Aile öyküsü varsa genetik danışmanlık alma
• Yüksek doz radyasyona maruz kalmaktan kaçınma

Kemik İliği Kanserine Hangi Bölüm Bakar?

Kemik iliği kanserine Hematoloji bölümü bakmaktadır. Bu kanser türü hematolojik onkoloji ve tıbbi onkoloji bölümlerinin uzmanlık alanında yer almaktadır. Bu bölümler, lösemi, lenfoma ve multipl miyelom gibi kemik iliği kaynaklı kanserlerin tanı, tedavi ve takibini gerçekleştirir. Hematolojik onkoloji, kan ve kemik iliği hastalıklarına odaklanarak kemik iliği aspirasyonu, biyopsi ve genetik testler gibi yöntemlerle teşhis koyar, kemoterapi, immünoterapi ve kemik iliği nakli gibi tedavileri planlar. Multidisipliner bir yaklaşımla, radyasyon onkolojisi ve onkolojik cerrahi gibi diğer uzmanlık dallarıyla iş birliği yapılarak hastaya özel tedavi planları oluşturulur.

Kemik İliği Kanseri Hakkında Sık Sorular Sorular

Kemik iliği kanseri hakkında sıklıkla merak edilen sorular ve cevapları aşağıda yer almaktadır.

Kemik İliği Kanseri İyileşir mi?

Erken teşhis ve uygun tedaviyle kemik iliği kanseri, özellikle multipl miyelom ve bazı lösemi türlerinde kontrol altına alınabilir ve bazı hastalarda tam iyileşme sağlanabilir. Tedavi başarısı, kanserin türüne, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır.

Kemik İliği Kanseri Tehlikeli midir?

Kemik iliği kanseri, bağışıklık sistemini zayıflatarak enfeksiyon riskini artırabilir ve tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Erken teşhis ve tedaviyle tehlikeli etkileri azaltılabilir, ancak ileri evrelerde prognoz kötüleşebilir.

Kemik İliği Kanseri Kan Tahlilinde Çıkar mı?

Kan tahlilleri, kemik iliği kanserinde anormal kan hücresi sayıları, yüksek kalsiyum veya protein seviyeleri gibi bulgular gösterebilir, ancak kesin teşhis için biyopsi gereklidir.

Kemik İliği Kanseri Hangi Testle Anlaşılır?

Kemik iliği kanseri, kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisiyle kesin olarak teşhis edilir; kan testleri ve görüntüleme yöntemleri destekleyici rol oynar.

Kemik İliği Kanseri Nasıl Anlaşılır?

Kemik iliği kanseri, kemik ağrıları, yorgunluk, sık enfeksiyonlar gibi belirtilerle fark edilebilir ve kan testleri, kemik iliği biyopsisi, röntgen veya MR gibi yöntemlerle teşhis edilir. 

Kemik İliği Kanserinde Kan Değerleri Nasıl Olmalı?

Kemik iliği kanserinde kan değerleri genellikle düşük kırmızı kan hücresi, beyaz kan hücresi veya trombosit sayıları, yüksek kalsiyum ve anormal protein seviyeleri gösterir. Normal değerler hastanın durumuna göre değişir.

Kemik İliği Kanseri Multipl Miyelom Belirtileri Nelerdir?

Multipl miyelom belirtileri arasında kemik ağrıları, sık enfeksiyonlar, kansızlık, böbrek yetmezliği, yorgunluk, bulantı ve bilinç bulanıklığı yer alır.

İlik Kanseri Nereye Sıçrar?

Kemik iliği kanseri, özellikle multipl miyelomda kemiklere, böbreklere ve kan dolaşımına yayılarak organ fonksiyonlarını bozabilir. Lösemi türleri lenf düğümlerine ve diğer organlara sıçrayabilir.

İlik Kanseri ve Lösemi Aynı mı?

İlik kanseri ve lösemi farklı hastalıklardır; ilik kanseri genel bir terim olup multipl miyelom ve lenfomayı içerirken, lösemi kemik iliğinde anormal kan hücresi üretimine neden olan bir kanser türüdür.

Kemiğe Sıçrayan Kanser İyileşir mi?

Kemiğe sıçrayan kanser, metastatik bir durum olduğundan iyileşme oranı düşüktür, ancak kemoterapi, radyoterapi ve destek tedavilerle yaşam süresi uzatılabilir. Erken teşhis ve uygun tedaviyle bazı hastalarda kontrol sağlanabilir.

Kemik İliği Sedimantasyon Nedir?

Kemik iliği sedimantasyonu, kan testlerinde eritrosit sedimantasyon hızının (ESR) kemik iliği kanseri gibi durumlarda artabileceğini gösterir, ancak bu terim genellikle kemik iliğiyle doğrudan ilişkili bir prosedür veya durum değildir.

Kemik İliği Kanseri Nereye Metastaz Yapar?

Kemik iliği kanseri, özellikle multipl miyelom, kemiklere, böbreklere ve kan dolaşımına metastaz yaparak organ fonksiyonlarını bozabilir.