Kanser Hastalarında İştahsızlık ve Kilo Kaybı Nedenleri

Kanser hastalarında iştahsızlık ve kilo kaybı çeşitli nedenlere bağlıdır ve tek bir unsurun, iştahsızlığa ya da kilo vermeye neden olduğunu söylemek mümkün değildir. Kanser metabolizma hızını değiştirebilir, kanser tedavisi yan etkisi kilo verme ve iştahsızlık olabilir, hasta psikolojik olarak yemek yemek istemeyebilir. Özellikle kansere bağlı kaşeksi olarak bilinen ciddi ve kronik kilo kaybı kas kütlesinde azalmaya ve güçsüzlüğe neden olur ve iştahsızlıkla birleşince hasta belirgin bir halsizlik yaşayabilir. Kanser hastalarında iştahsızlık ve kilo kaybı nedenleri şunlardır:

• Kansere bağlı Kaşeksi: Kanser hastalarının %50’sini ve ileri evre kanser hastalarının %75’ini etkiler. Kaşeksi, bir zayıflama sendromudur. Kanser metabolizmanın hızlanmasına neden olur ve hastanın bağışıklık sistemi kanser durumunda; kas ve yağ kaybını hızlandıran ve iltihaplanmaya neden olan bazı sitokinler salgılar. Kronik iltihaplanma artar, metabolizma değişir ve kas kütlesinde hızla azalma ve kilo verme başlar.
• Kanser tedavisinin yan etkileri: Kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapi; mide bulantısı, iştahsızlık, kusma, tat alma değişiklikleri, yutma zorluğu, ağız yaraları ve sindirim problemleri gibi yan etkilere neden olmaktadır ve bu yan etkiler iştahsızlık ve neticesinde kilo vermeye yol açar.
• Metabolik değişimler: Kanser ile birlikte metabolizma hızı değişir ve vücut alınan kalorinin enerjisini, kas yenilemesi yerine tümörle mücadeleye yönlendirir.
• Kanser semptomları: Kanser ağrı, anemi, anksiyete, depresyon ve yorgunluk gibi semptomlara neden olabilir ve bu semptomların her biri iştahsızlık ve kilo kaybına yol açmaktadır.
• Kanser türüne bağlı organların kısıtlanması: Mide kanseri, pankreas kanseri, safra kesesi kanseri gibi sindirim sistemi kanserleri ve ağız, gırtlak ve yutak kanserleri gibi kanser türleri, doğrudan yemek yeme işlevini etkileyebilir. Çabuk doyma, besin yetersizliği veya sindirim problemlerine neden olabilir.
• İlaç yan etkileri: Opioid türü ağrı kesiciler ve bazı kanser ilaçları bulantı ve iştahsızlık yapabilir.
• Sosyal faktörler: Kanser neticesinde sosyal olarak izole olan bazı hastalarda yalnız yemek yeme veya yalnız yaşayanlarda yemek hazırlayamama gibi problemler ortaya çıkar ve kilo vermede artış yaşanabilir.

Bilgi Almak İçin Aşağıdaki Formu Doldurabilirsiniz

Kanser Hastalarında Kilo Kaybı Nasıl Önlenir?

Kanser hastalarında kilo kaybı önlemek için sadece yenilen yemek miktarını artırmak yeterli olmaz çünkü kilo verme ve iştahsızlık, metabolik sebeplere ve bazı yan etkilere bağlıdır. Kanser hastalarında kilo kaybını ve iştahsızlığı durdurmak için diyetisyen yardımı gerekebilir ve hastanın yemek düzeni onkolog ile birlikte oluşturulabilir. Kanser hastalarında kilo kaybını önlemenin yolları şunlardır:

• Küçük porsiyonlarla sık öğünler şeklinde beslenilmelidir.
• Kişiye özel, enerji ve protein içeren bir yemek planı oluşturulmalıdır.
• Protein ve mineral içeren besin destekleri yemek düzenine eklenmelidir.
• Ağızdan beslenme zorluğu varsa alternatif beslenme yolları (enteral ve parenteral) denenmelidir.
• İştah açıcı ilaçlar ile iştah artırılabilir.
• Hastalığın izin verdiği kadarıyla hafif direnç egzersizleri ile kas kütlesi desteklenebilir.
• Mide bulantısı, kusma, tat değişikliği gibi semptomların yönetilmesi gerekmektedir.
• Psikolojik destek ile depresyon ve anksiyete kontrol altına alınmalıdır.
• Kilo kaybı düzenli olarak takip edilmeli ve keskin değişimlerde hızla müdahale edilmelidir.

Kanser Hastalarında İştahsızlık ve Kilo Kaybı ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Kanserde Kilo Kaybı Ne Kadar Olur?

Kanserde kilo kaybı kişiden kişiye; kanserin türüne, kanserin evresine, hastanın genel sağlık durumuna, kanser tedavisinin hastadaki yan etkilerine, hastanın sosyal durumuna ve ruh haline göre değişiklik gösterir. Kanser kaşeksisi adı verilen zayıflama sendromu yaşanıyorsa hastada ağırlığının %5’i ile %10’u arasında kilo kaybı gelişebilmektedir ve bu durumun doktor tarafından takip edilmesi ve alternatif tedaviler gerekir. Kilo kaybı sadece kilogram olarak düşünülmemeli ve kas kaybı da takip edilmelidir. Kilo verme miktarı kanserin başındaki bağışıklık sistemi, beslenme durumu, yaş, eşlik eden hastalıklar ve tedavi yan etkilerine bağlıdır.

Kanserde Kilo Kaybı Ne Zaman Başlar?

Kilo kaybı kanserin herhangi bir zamanında başlayabilir ve bazı kişilerde tanı ile birlikte veya tedavi sırasında gelişebilir. Sindirim sistemi kanserlerinde iştahsızlık ve kilo kaybı bir semptomdur ve kanser teşhisinden önce başlamaktadır. Kaşeksi (kilo verme sendromu) ileri evre kanser hastalarında yavaş başlayıp zamanla gelişebilir.

Kanser Hastası Yemek Yemiyorsa Ne Yapmalı?

Kanser hastası yemek yemiyorsa öncelikle bu iştahsızlığın nedeni belirlenmelidir. İştahsızlığın nedeni ağrı, mide bulantısı, kusma, ağız yaraları, yutma güçlüğü vb. gibi kanser semptomları ise öncelikle bu semptomlar azaltılmalı veya tedavi edilmelidir. İştahsızlık nedenine bağlı semptomatik tedavi iştahı artırabilir ve beslenmeyi düzeltebilir. Mide bulantısı için antiemetik, ağız yaraları için ağız bakımı ve yutma güçlüğü için yutma terapisi uygulanabilir. İştahsızlık psikolojik sebeplerden kaynaklanıyorsa öncelikle depresyon ve anksiyete tedavisi uygulanmalıdır.

Kanser Hastasının İştahı Nasıl Açılır?

Kanser hastasının iştahının açılması için iştahsızlığın nedenleri tedavi edilmeli veya yönetilmelidir. Ayrıca hafif kas egzersizleri ve besin takviyeleri ile yüksek enerji veren içecekler iştahı olumlu etkileyebilir ve hastayı acıktırabilir. 

Kanser Hastası Neden Kilo Almaz?

Kanser hastalarının kilo alamamasının nedenleri arasında enerji dengesinin bozulması, sindirim bozuklukları, bağırsakta emilim bozuklukları ve metabolizmadaki değişiklikler bulunmaktadır. Kansere bağlı kaşeksi varsa vücut, alınan kaloriyi kas yenilenmesi yerine inflamasyon ve tümörün desteklenmesi için kullanabilmektedir ve bu nedenle sadece yenilen yemek miktarını artırmak yetmez.

Hangi Kanserde Kilo Kaybı Olur?

Kilo kaybı bütün kanser türlerinde görülebilmektedir ancak özellikle üst gastrointestinal sistem (pankreas, mide, özofagus) kanserleri, akciğer kanserleri ve bazı ileri evre karaciğer veya bağırsak kanserlerinde daha sık şekilde ve erken görülmektedir.

Hangi Kanser İştahsızlık Yapar?

İştahsızlık her kanser türünde görülebilmektedir ancak özellikle pankreas, mide ve özofagus gibi sindirim sistemini doğrudan etkileyen kanser türlerinde, baş-boyun kanserlerinde (ağız, boğaz ve yutma problemleri nedeniyle) ve ileri evre akciğer kanserlerinde daha sık ve daha belirgindir.

Kanserde Kilo Kaybı Ne Zaman Tehlikelidir?

Kanser hastasında kilo kaybı tehlikesi hızına, miktarına ve beraberindeki fonksiyon kaybına bağlı olarak değişir. Birkaç hafta içinde vücut ağırlığının %5’i kadar veya daha fazla oranda kilo verilmesi bir uyarı işaretidir. Kilo kaybına eşlik eden kas kütlesinde net azalma, yorgunluk ve fiziksel işlevin azalması ciddiye alınmalıdır ve acil müdahale gerektirebilmektedir.