Siroz Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Karaciğer kendini yenileyebilen bir organdır ancak zamanla sıkça gelişen yara dokularının artması ve karaciğerin kendini yenileme kapasitesinin azalması sonucunda siroz meydana gelmektedir. Siroz ilerleyicidir ve erken evrede belirti göstermemektedir. 

Siroz Nedir?

Siroz, karaciğerdeki sağlıklı dokuların yerini, zamanla yara dokularının almasıyla gelişen ileri evre bir hastalıktır. Sirozda, karaciğerin önemli bir kısmı yara dokusuna dönüşür ve bu hastalıklı doku, karaciğerin düzgün çalışmasını engeller. Aslında karaciğer her hasar gördüğünde kendini onaran bir organdır ancak karaciğer yağlanması, alkolizm ve hepatit gibi hastalıklar, karaciğerdeki kan akışını bozabilir ve onarım olması gerektiği gibi gerçekleşmemeye başlar. Karaciğerdeki hasarlanma giderek artar ve siroz meydana gelir.

Kompanse Siroz Nedir?

Kompanse siroz asemptomatiktir yani karaciğerdeki hasara bağlı siroz herhangi bir belirtiye neden olmadan ilerlemektedir.

Dekompanse Siroz Nedir?

Dekompanse siroz karında su birikmesi nedeniyle şişlik, bilinç kaybı ve sarılık gibi gözle görülür belirtilerle ortaya çıkan sirozdur. Siroz son evre dekompanse sirozdur.

Alkole Bağlı (Alkolik) Siroz Nedir?

Alkole bağlı siroz, uzun süreli, düzenli ve yoğun şekilde alkol tüketen kişilerde görülen karaciğer hasarına bağlı gelişen sirozdur. Ağır şekilde alkol tüketen bireylerde karaciğer dokusunda bozulma meydana gelir ve zamanla siroz gelişebilir. Siroz ilerleyici ve tedavi edilemeyen bir hastalıktır, bu nedenle karaciğer fonksiyonlarında anormal bir durum görüldüğü anda alkol tüketimi azaltılmalı ya da alkol tamamen bırakılmalıdır.

Siroz Belirtileri Nelerdir?

Erken dönem sirozda genellikle belirti görülmez ancak karaciğerdeki yara dokusu oranı arttıkça karaciğer düzgün çalışamaz. Siroz belirtileri şunlardır:

• Halsizlik, yorgunluk
• Mide bulantısı
• İştahsızlık
• Kilo kaybı veya kas kütlesi kaybı
• Üst karın ağrısı
• Varisler
• Avuç içlerinde kızarıklık
• İleri aşamada sarılık (ciltte ve göz beyazında sarılık)
• Dalak büyümesi
• Enfeksiyon
• Bilinç bulanıklığı
• Bacaklarda ve karında sıvı birikimi nedeniyle şişlik
• İdrar renginde koyuluk
• Dışkı renginde koyuluk
• Kaşıntı

Siroz Neden Olur?

Sirozun en yaygın görülen nedeni kronik iltihaplanma yani inflamasyondur. Siroz, altındaki farklı nedenlere bağlı olarak zamanla gelişen bir hastalıktır. Sirozun nedenleri şunlardır:

• Alkole Bağlı Hepatit: Uzun süre yoğun alkol tüketimine bağlı karaciğer hücrelerinde iltihaplanma gelişir.
• Alkole Bağlı Olmayan (Metabolik) Yağlı Karaciğer Hastalığı: Alkol kaynaklı olmayan karaciğerde yağ depolanması sonucu ortaya çıkan metabolik bir hastalıktır.
• Alkole Bağlı Yağlı Karaciğer Hastalığı: Düzenli olarak yüksek miktarda alkol tüketimine bağlı karaciğer hastalığıdır.
• Alkolizm: Düzenli olarak yüksek alkol tüketmek karaciğerde hasara neden olabilir.
• Hepatit C: Kronik bir viral enfeksiyondur.
• Hepatit B: Viral bir enfeksiyondur ancak kronikleşirse kalıcıdır.
• Otoimmün Hastalıklar: Otoimmün hepatit, primer biliyer kolanjit ve primer sklerozan kolanjit gibi bazı otoimmün hastalıklardır.
• Genetik: Wilson hastalığı, kistik fibroz ve glikojen depo hastalıkları, siroza neden olabilir.
• Toksik Hepatit: Çevresel kaynaklı maruz kalma ve bazı ilaçların çok kullanılması kronik karaciğer hasarına neden olabilir.
• Kardiyovasküler Hastalık: Konjestif kalp yetmezliği, kronik iskemi gibi hastalıklar, karaciğerde kan birikmesine neden olabilir veya karaciğerdeki kan dolaşımını azaltabilir.

Siroza Hangi Bölüm Bakar?

Siroz teşhisi için öncelikle İç Hastalıkları (Dahiliye) bölümüne gidilir. Karaciğer ile ilgili herhangi bir şüphe oluşması durumunda ise hasta, iç hastalıkları uzmanı tarafından gastroenteroloji bölümüne sevk edilir. Siroz hastalığına gastroenteroloji bölümü bakar.

Siroz Teşhisi Nasıl Konulur?

Siroz teşhisi için ilk önce fizik muayene ve kan tahlilleri yapılmaktadır. Fizik muayene sırasında üst karın bölgesinde şişlik varsa sirozu işaret edebilmektedir ancak kesin tanı için farklı ve kapsamlı tanı yöntemleri kullanılmaktadır. Siroz teşhisi için yapılan testler aşağıdaki gibidir:

• Kan tahlilleri: Karaciğer fonksiyon testleri yapılır.
• Görüntüleme yöntemleri: Ultrason, bilgisayarlı tomografi, MR(emar) gibi görüntüleme yöntemleri tercih edilebilir.
• Karaciğer biyopsisi: Karaciğerden örnek alınarak laboratuvarda inceleme yapılır.

Siroz Hangi Hastalıklara Sebep Olur?

Siroz vücudun çeşitli organlarını ve çalışma şeklini etkileyerek farklı hastalıklara veya problemlere neden olabilir. Siroz böbrekleri, gastrointestinal sistemi, kan dolaşımını, kardiyovasküler sistemi, akciğerleri, hormonları, cildi ve tırnakları olumsuz şekilde etkileyebilir. Sirozun neden olabileceği hastalıklar şunlardır:

• Asit veya ödem: Karında sıvı birikebilir ve bacaklarda şişlik oluşabilir.
• Varis, portal hipertansiyon: Yemek borusundaki ve midedeki damarlar şişer ve portal ven adı verilen ve sindirim sistemindeki kanı karaciğere taşıyan ana damarda baskı oluşursa portal hipertansiyona neden olur.
• Hepatik ensefalopati: Karaciğer kanı temizleyemediği için kandaki toksin seviyeleri artar.
• Hepatosit karsinom: Karaciğer kanseridir.
• Pıhtılaşma bozukluğu: Siroz, kanın pıhtılaşma sürecini etkiler ve pıhtı atmasına ya da kanamalara neden olabilir.
• Hepatopulmoner sendrom (HPS): Akciğerlerdeki kan damarlarının genişlemesi sonucu akciğerdeki oksijen satürasyonunun azalmasıdır.

Siroz Tedavisi Nasıldır?

Sirozun tedavisi bulunmamaktadır ancak belirli ilaçlar ve yaşam tarzında yapılabilecek değişiklikler ile ilerlemesi yavaşlatılabilir. Siroz tedavisi aşağıdakilerden birini ya da birkaçını içerebilir:

• İlaç tedavisi: Antiviral ilaçlar, kan basıncını düşürmek amacıyla betablokerlar, kanama riskini azaltmak için vazodilatörler ve vücuttaki ödemi atmak için diüretikler reçete edilebilir.
• Alkol bağımlılığı tedavisi: Alkole bağlı gelişen karaciğer hastalıklarında alkol bağımlılığı kontrol altına alınmalı ve alkol tüketimi kesilmelidir.
• Metabolik problemlerin yönetilmesi: Alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığı, obezite, kolesterol ve diyabet gibi hastalıkların doğru yönetilmesi siroz semptomlarını hafifletebilir.
• Karaciğer nakli: Siroz, semptomların yönetilemediği bir aşamada ise karaciğer nakli gerekebilir.

Bilgi Almak İçin Aşağıdaki Formu Doldurabilirsiniz

Siroz Hastaları Nasıl Beslenmelidir?

Siroz hastaları dengeli beslenmelidir ve bazı antioksidan besinleri diyet programlarına dahil etmelidir. Siroz hastaları aşağıdaki şekilde beslenmelidir:

• Hazır ve işlenmiş gıdalardan uzak durulmalı
• Karaciğeri temizlediği bilinen enginar tüketimini artırmalı
• Karında sıvı birikmesi veya ödem varsa tuz tüketimi sınırlandırılmalı
• Dengeli şekilde protein tüketmeli ancak hepatik ensefalopati geliştiyse hayvansal protein tüketimi sınırlandırılmalı
• Alkolden kesinlikle uzak durulmalı
• Kas erimesi ve kilo verme gibi semptomların önüne geçmek için günlük kalori alımı yeterli olmalı
• Kas kaybını önlemek için gece süt ve muz gibi bir ara öğün yapılmalı
• Doktor tavsiyesi ile vitamin ve mineral takviyeleri kullanılmalı
• Doymuş yağlar yerine zeytinyağı gibi doymamış yağlar tüketilmeli
• Kafein ve şeker tüketilmemeli

Siroz Risk Faktörleri Nelerdir?

50 yaş ve üzeri bireylerde siroz görülme ihtimali daha yüksektir çünkü siroz, ilerleyici bir hastalıktır ve karaciğerdeki yara dokusunun artmasıyla meydana gelir. Siroz risk faktörleri şunlardır:

• Aşırı alkol tüketimi, alkolizm (alkol bağımlılığı)
• Tip 2 diyabet
• Obezite
• Yüksek kolesterol
• Hepatit
• Karaciğer yağlanması
• Hemokromatoz
• Hiperoksaluri
• Wilson Hastalığı

Siroz Önlenebilir mi?

Karaciğer hastalığının ilerleyerek siroza dönüşmesi büyük oranda önlenebilir. Alkol tüketmemek, sağlıklı ve dengeli beslenmek, düzenli check-up ile karaciğer fonksiyon testleri yaptırmak, karaciğeri zorlayan diğer hastalıklardan kaçınmak veya karaciğeri zorlayan hastalıkları doğru şekilde yönetmek büyük oranda siroza yakalanma riskini düşürebilir.

Siroz ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Sirozda İdrar Rengi Nasıldır?

Sirozda idrar koyu kahverengi veya kehribar rengi gibi koyu sarı olabilir. İdrar renginde koyulaşma, siroz teşhisi için yeterli değildir. Bazı ilaçların kullanımı, enfeksiyonlar ve dehidrasyon da idrarda koyulaşmaya neden olabilmektedir.

Sirozda Karaciğer Kendini Yeniler mi?

Karaciğer kendini yenileyebilen bir organdır ancak sirozda karaciğerin kendini yenileme kapasitesi azalır ve siroz ilerledikçe karaciğer artık kendini yenileyememeye başlar.

Enfeksiyon Siroz Yapar mı?

Tek başına enfeksiyon siroz yapmaz ancak Hepatit B veya Hepatit C gibi enfeksiyonlar uzun yıllar sonunda siroz gelişmesine neden olabilir. 

Siroz Hastalığı İyileşir mi?

Siroz tamamen iyileşmez ancak ilerlemesi yavaşlatılabilir veya durdurulabilir. Özellikle altta yatan başka bir hastalığa bağlı gelişen sirozun ilerleme hızı, altta yatan sorun doğru yönetilirse veya tedavi edilirse yavaşlatılabilir.

Siroz Hastası Nasıl Olunur?

Siroz, karaciğerde uzun süre devam eden hasarlanma sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Alkolizm, yağlı karaciğer hastalığı ve hepatit gibi sağlık sorunları doğru şekilde yönetilemediğinde siroz gelişir.

Siroz Hangi Tahlilde Belli Olur?

Siroz, kanda karaciğer fonksiyon tahlillerinde belli olur. AST, ALT, bilirubin, albümin ve protrombin gibi kan tahlilleri sonucunda herhangi bir sorun varsa siroz şüphesi ile görüntüleme testleri istenebilir. Görüntüleme testleri ultrason, bilgisayarlı tomografi veya MRI (emar) olabilmektedir. Kesin siroz tanısı için karaciğer biyopsisi yapılabilir.

Siroz Son Evre Nedir?

Sirozun son evre dekompanse siroz aşamasıdır. Siroz son evrede karında su birikmesi, sarılık, varis kanaması ve hepatik ensefalopati gibi komplikasyonlar görülebilir.

Siroz 3. Evre Nedir?

Siroz 3. evre dekompanse siroz evresidir ve bu dönemde karında sıvı birikimi, aşırı bitkinlik, yorgunluk ve sarılık ortaya çıkmaktadır. Ayrıca bilişsel bozukluklar da gelişebilir.

Uzun Süre Alkol Kullanan Kişilerde Görülen Hastalık Nedir?

Uzun süre alkol tüketen kişilerde alkole bağlı hepatit ve alkole bağlı siroz gelişebilir. Alkol ayrıca karaciğerde yağlanma, kronik iltihaplanma ve kanser gibi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. 

Siroz Koması Nasıl Olur?

Siroz koması hepatik ensefalopati demektir ve karaciğerin toksinleri filtreleyememesi durumunda beyin fonksiyonlarında bozulma ile ortaya çıkar. Siroz koması sırasında bilinç kaybı, kafa karışıklığı ve uyku hali yaşanabilir.

Çocuklarda Siroz Olur mu?

Çocuklarda olgunlaşmamış karaciğer yetmezliği, otoimmün hepatit, genetik hastalıklar (Wilson, alfa-1 antitripsin eksikliği) ve doğumsal safra yolları anomalileri nedeniyle siroz görülebilmektedir.

Alkolik Hepatit ile Alkolik Siroz Arasındaki Fark Nedir?

Alkolik hepatit, aşırı alkol kullanımı sonrası karaciğerde akut iltihaplanma ve hücre ölümü ile karakterize bir hastalıktır. Bu durumda karaciğerde henüz yara dokusu oluşmamıştır. Alkolik siroz ise kronik olarak yoğun yara dokusu ile karakterize ileri evre karaciğer hastalığıdır.

Alkolik Sirozda Yaşam Süresi Ne Kadardır?

Erken evre sirozda alkol bırakılırsa hayatta kalma süresi daha uzun olabilmektedir ancak ileri evre sirozda yaşam süresi değişebilmektedir. 

Alkole Bağlı Siroz Ne Kadar Sürede Gelişir?

Alkole bağlı siroz gelişimi, kişinin sağlık durumuna ve alkol tüketimine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Genetik faktörler ve diğer hastalıkların varlığı siroz gelişiminde belirleyici olabilir.

Siroz Akciğere Zarar Verir mi?

Siroz direkt olarak akciğere zarar vermez ama portal hipertansiyon ve sıvı birikimi nedeniyle akciğere olumsuz etkileri (hepatopulmoner sendrom ve plevral efüzyon gibi) olabilir. Siroz hastalarında akciğer enfeksiyonu riski artmaktadır.

Siroz Organ Nakli Gerektirir mi?

Siroz, ileri evre ise organ nakli gerekir. Özellikle dekompanse sirozda karaciğer nakline ihtiyaç duyulmaktadır. 

Karaciğeri Ne Temizler?

Karaciğer vücudu temizleyen organdır, karaciğer sağlığını korumak için alkolü bırakmak veya alkol tüketimini sınırlandırmak, sağlıklı ve dengeli beslenmek, sağlıklı kiloda kalmak, hepatit aşısı yaptırmak ve düzenli olarak egzersiz yapmak gerekir. Ayrıca halk arasında enginar tüketmenin, karaciğeri temizlediği düşünülmektedir.

Siroz Ağrısı Nereye Vurur?

Siroz ağrılı bir hastalık değildir ancak ileri evre siroz, sağ üst karın bölgesinde ağrı ve şişkinliğe neden olabilir. Siroz kaynaklı karında sıvı birikimine ve bacaklarda ödeme bağlı ağrılar görülebilmektedir.

Siroz Kansere Döner mi?

Siroz, karaciğer kanseri için bir risk faktörüdür ve uzun süreli karaciğer hasarı, karaciğer kanserine dönüşebilir ancak her siroz, kansere dönüşmez.

Siroz Bulaşıcı mı?

Siroz bulaşıcı değildir. Siroza neden olan Hepatit B ve Hepatit C kan yoluyla veya cinsel yolla kişiden kişiye bulaşabilir. Siroz hastası ile temas etmek siroza neden olmaz.