Sperm Sayısını ve Kalitesini Artıran Besinler

Sperm sayısı ve kalitesi, erkek üreme sağlığını belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Sağlıklı ve güçlü spermler, doğal yolla çocuk sahibi olma ihtimalini arttırır. Günlük beslenmede yer verilen bazı vitamin, mineral ve antioksidan açısından zengin gıdalar, sperm üretimini destekleyerek hareketliliğini, yapısını ve sayısını olumlu yönde etkileyebilir.

Sperm Sayısı Nedir?

Sperm sayısı, erkeklerde ejakülasyon (boşalma) sırasında meni içinde bulunan toplam sperm hücresi miktarıdır. Sperm konsantrasyonu ya da sperm yoğunluğu olarak da anılan sperm ayısı, spermiogram (sperm testi) ile ölçülür. 

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre normal sperm sayısı 1 mililitre meni içinde en az 15 milyon sperm, toplam sperm sayısı ise tüm ejakülatta toplam 39 milyondur. Sperm sayısı ne kadar yüksekse, doğal yolla gebelik şansı da o kadar artar. Ancak tek başına sayı yeterli değildir; spermlerin hareketliliği (motilite) ve yapısal sağlığı (morfoloji) de gebelik için kritik faktörlerdir.

Sperm sayısı düşük ve yüksek sperm sayısı olmak üzere iki grupta incelenir. Düşük sperm sayısı (oligospermi), 1 mililitrede 15 milyonun altında sperm bulunmasıdır. Yüksek sperm sayısı, genellikle üreme açısından avantajı olsa da tek başına yeterli değildir. 

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Sperm Kalitesi Nedir?

Sperm kalitesi, sperm sayısından daha kapsamlı olup spermin hareketliliğini (motilite), yapısal sağlığını (morfoloji) ve genetik bütünlüğünü içerir. Kaliteli spermler döllenme şansını arttırır. Sağlıklı embriyo gelişimi ve düşük riskinin azalması açısından oldukça önemlidir. Sperm sayısı çok olsa bile kalitesiz spermlerle gebelik ihtimali düşebilir. 

Sperm kalitesini belirleyen temel kriterler şunlardır:

• Hareketlilik (motilite): Spermlerin ileri doğru yüzme kabiliyetidir. Normalde spermlerin en az %40’ının hareketli olması beklenir.
• Morfoloji (şekil ve yapı): Spermin baş, gövde ve kuyruk yapısının normal olmasıdır. %4 ve üzeri normal morfoloji kabul edilir.
• Canlılık: Spermlerin ölü değil, aktif ve fonksiyonel olmasıdır.
• Genetik bütünlük (DNA hasarı): Spermin DNA’sında hasar bulunmaması, sağlıklı embriyo gelişimi için çok önemlidir.

Sperm Kalitesini Artıran Besinler Nelerdir?

Sperm kalitesini artıran besinler; vitamin, mineral, antioksidan ve sağlıklı yağlar bakımından zengin besinlerdir. Bu besinler düzenli olarak tüketildiğinde üreme sağlığını olumlu etkiler. Spermatogenez, yani spermin oluşum süreci 2-3 ay sürdüğü için beslenmedeki iyileştirmeler zamanla kendini gösterir. 

Akdeniz tipi beslenme (balık, zeytinyağı, kuruyemiş, sebze, meyve, tam tahıl ağırlıklı) sperm kalitesini en çok destekleyen beslenme düzenidir. Bu besinler şunlardır:

• Kırmızı et, tavuk, hindi, yumurta, kabak çekirdeği, ay çekirdeği, fındık gibi çinko içeren besinler
• Brezilya cevizi (en güçlü doğal kaynak), balık (somon, sardalya), yumurta, mantar gibi selenyumdan zengin besinler
• Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli, roka), mercimek, nohut, tam tahıllar, kırmızı et, süt ürünleri gibi folat (B9 vitamini) ve B12 vitamininden zengin besinler
• Portakal, kivi, çilek, biber, badem, fındık, ay çekirdeği, zeytinyağı gibi C ve E vitaminlerinden zengin, antioksidan besinler
• Somon, uskumru, sardalya, ceviz, chia tohumu, keten tohumu gibi omega-3 yağ asitlerinden zengin besinler
• Kırmızı et, balık, tavuk, kuruyemişler, avokado gibi koenzim Q10 ve L-karnitin içeren besinler
• Somon, uskumru, yumurta sarısı, süt ürünleri gibi D vitamini içeren besinler
• Yeşil çay, kakao, üzüm, nar, yaban mersini gibi polifenol ve flavonoidlerden zengin besinler

Sperm Kalitesini Artıran Doğal Takviyeler Nelerdir?

Kaliteli ve dengeli beslenme ile temel oluşturulurken, bazı doğal takviyelerle de sperm kalitesini arttırmak için ek destek sağlanabilir. Bu kapsamda, özellikle antioksidan kapasitesi yüksek veya hormon dengesini destekleyen takviyeler öne çıkar. Bu takviyeler şunlardır:

• Koenzim Q10 (CoQ10): Hücrelerde enerji üretimini desteklerken, sperm hareketliliğini ve döllenme kapasitesini arttırabilir.
• L-karnitin: Spermlerin mitokondri aracılığıyla enerji üretmesini kolaylaştırır.
• Omega-3 yağ asitleri: Spermin hareket kabiliyetini güçlendirir.
• Çinko ve selenyum takviyeleri: Çinko, testosteron üretimini destekler; selenyum ise sperm DNA’sını hasardan korur.
• Vitamin takviyeleri: C, E, D, B12 ve folat takviyeleri üreme sağlığını destekler.
• Maca kökü: Libido ve sperm hacmini arttırabilir.
• Ashwagandha: Stres hormonlarını düşürür, testosteronu destekler.
• Tribulus terrestris: Erkek üreme sağlığını desteklemek için kullanılır.

Sperm Kalitesini Düşüren Şeyler Nelerdir?

Sperm kalitesini düşüren şeyler hem yaşam tarzı hem de çevresel ve biyolojik faktörlerden kaynaklanabilir. Sperm kalitesinde bozulma; sayı, motilite, morfoloji ve DNA bütünlüğünü olumsuz etkileyerek erkeklerde üreme sağlığını düşürür.

Sperm sağlığında kilit nokta beslenmedir. Çünkü üreme hücreleri serbest radikallere duyarlıdır ve yeterli antioksidan, iz mineraller, vitaminler ve sağlıklı yağ asitleri olmadan zarar görebilir. Sperm kalitesini düşüren başlıca etkenler şunlardır:

• Sigaranın içerdiği nikotin ve toksik maddeler, spermin DNA’sına zarar verdiği için hareketliliğini azaltır.
• Alkol tüketimi hormon dengesini bozarak sperm üretimini ve kalitesini düşürür.
• Uyuşturucu maddeler sperm üretimini baskılar.
• Düzensiz uyku ve stres kortizol hormonunu arttırır; bu da sperm sağlığını olumsuz etkiler.
• Obezite testosteron seviyelerini düşürür.
• Yetersiz beslenme sperm kalitesini düşürür.
• Aşırı işlenmiş gıda ve trans yağ tüketimi spermin yapısını bozar.
• Sık sauna, sıcak banyo, diz üstü bilgisayar kullanımı veya dar iç çamaşırı testis ısısını arttırarak spermleri zayıflatır.
• Radyasyon ve kimyasal maddeler sperm DNA’sını bozabilir.
• Hormonal dengesizlikler sperm üretimini etkiler.
• Varikosel (testis damarlarının genişlemesi) sperm kalitesini düşürür.
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve prostat enfeksiyonları sperm kalitesini bozar.
• Diyabet, tiroid gibi kronik hastalıklar sperm sağlığını etkileyebilir.
• 35 yaşından sonra sperm hareketliliği ve morfolojisi azalır, DNA hasarı artar.

Sperm Kalitesi Hakkında Sık Sorulan Sorular

En Verimli Sperm Ne Zaman Olur?

Cinsel perhizden 2–3 gün sonra alınan sperm en verimli kabul edilir.

Kaliteli Sperm Rengi Nasıl Olur?

Sağlıklı ve kaliteli sperm genellikle beyazımsı-gri renkte ve yoğun kıvamdadır.

Spermin En Kaliteli Olduğu Saatler Ne Zamandır?

Sabah erken saatlerde testosteron seviyesi yüksek olduğundan sperm kalitesi genellikle daha iyidir.

Kalitesiz Sperm ile Hamile Kalınır mı?

Kalitesiz sperm gebelik şansını düşürse de tamamen imkânsız değildir.

Bol Su İçmek Sperm Artırır mı?

Yeterli su içmek meni hacmini artırır ve spermin hareketliliğini olumlu etkiler.