3 Boyutlu Konformal Radyoterapi Nedir?

3 boyutlu konformal radyoterapi (3B-CRT), özellikle kanser tedavisinde kullanılan modern bir radyoterapi yöntemidir. Bu yöntem ile tümörün yeri ve şekli bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans (MR) görüntüleme yöntemleriyle ayrıntılı olarak belirlenir. Böylece sağlıklı dokular mümkün olduğunca korunurken, tümör hücrelerine yüksek doz radyasyon verilmesi amaçlanır.

3 Boyutlu Konformal Radyoterapi Nedir?

3 boyutlu konformal radyoterapi (3B-CRT), ileri teknoloji bir radyoterapi yöntemi olup, kanser tedavisinde kullanılan önemli bir yöntemdir. Bu tedavide amaç, tümör hücrelerine yüksek dozda radyasyon verirken sağlıklı dokuları olabildiğince korumaktır.

3B-CRT ile tümörün boyutu, şekli ve konumu üç boyutlu olarak, ayrıntılı bir şekilde belirlenir. Bu sayede ışın tedavisi tümörün yapısına tam uyumlu hale getirilir. ‘’Konformal’’ ifadesi, radyasyonun tümöre uygun olarak şekillendirilmesini ifade eder. Böylece ışınlar sadece tümörlü alana odaklanır, yani çevredeki sağlıklı dokular olabildiğinde korunur. Bu özellik ile hem radyoterapi sonucu ortaya çıkan yan etkiler azalır hem de tedavi etkinliği arttırılır.

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

3 Boyutlu Konformal Radyoterapi Neden Yapılır?

3 boyutlu konformal radyoterapi (3B-CRT), kanser tedavisinde tümörün yok edilmesi veya büyümesini engellemek amacıyla uygulanır. Bu tedavi ile hedeflenen; radyasyonu doğrudan kanserli hücrelere yönlendirerek hastalığın ilerlemesini durdurmak ve mevcut kitleyi küçültmektir. 

3B-CRT’nin yapılmasının temel nedenlerinden biri, radyasyonun yüksek hassasiyetle şekillendirilmesi verilmesi sayesinde tümör çevresindeki sağlıklı dokuların korunmasıdır. Bu özellik sayesinde hem tedavi etkili bir şekilde uygulanırken hem de hastanın yaşam kalitesi korunur. 

Ayrıca bu yöntemin tek başına bir tedavi yöntemi olarak kullanılabilmesinin yanı sıra, cerrahi veya kemoterapi gibi diğer kanser tedavi yöntemleriyle birlikte kullanılabilmesi de mümkündür. Çoğu zaman diğer yöntemlerle birlikte kullanılması tercih edilir. Böylece tedavi daha kapsamlı uygulanabilir ve daha başarılı sonuçlar elde edilebilir.

3 Boyutlu Konformal Radyoterapi Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

3 boyutlu konformal radyoterapi (3B-CRT), birçok kanserin tedavisinde kullanılabilir. Özellikle tümörün hassas ve hayati organlara yakın konumda bulunduğu bölgelerde güvenle uygulanabilir. 3 boyutlu olması sebebiyle, yakın çevredeki sağlıklı dokulara uygulanan radyasyon miktarı sınırlandırılır. Genellikle şu durumlarda kullanılır:

Beyin Tümörleri

Beyin dokusu oldukça hassas bir yapıdadır. 3B-CRT sayesinde beyin tümörleri hedef alınırken sağlıklı beyin dokusu da mümkün olduğunda korunur.

Baş ve Boyun Kanserleri

Ağız, gırtlak, yutak ve tiroit gibi bölgelerde gelişen kanserlerde çevrede sinirler, damarlar ve solunum yolları bulunur. Dolayısıyla oldukça hassas ve çeşitli fonksiyonları da etkileyebilecek bir bölgedir. 3B-CRT, bu bölgelerde tümöre odaklanarak çevre dokuyu da korur.

Akciğer Kanseri

Göğüs boşluğunda kalp, yemek borusu ve omurilik gibi hayati organlar bulunur. Bu organların zarar görmemesi için akciğer tümörlerinde 3B-CRT tercih edilir.

Prostat Kanseri

Prostatın mesane ve bağırsaklara yakın konumu nedeniyle radyoterapide hassasiyet çok önemlidir. 3B-CRT ile tümör hedeflenirken çevredeki organlar korunur.

Karaciğer Kanseri

Karaciğerin hayati işlevleri ve damar yapısı göz önüne alındığında, yüksek doz radyasyonu kontrollü şekilde verebilmek için bu yöntem tercih edilir.

3 Boyutlu Konformal Radyoterapi Nasıl Yapılır?

3 boyutlu konformal radyoterapi (3B-CRT), kişiye özel olarak planlanır ve uygulama süreci birkaç aşamada gerçekleşir. 3B-CRT, esas olarak lineer hızlandırıcı (LINAC) cihazları ile uygulanır. Bunun yanı sıra yardımcı teknolojiler devreye girer. Uygulama aşamaları şunlardır:

Görüntüleme ve Planlama

Tedavi öncesinde bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR) veya pozitron emisyon tomografisi (PET-CT) gibi görüntüleme yöntemleriyle tümörün yeri ve boyutu net bir şekilde belirlenir. Bu veriler bilgisayara aktarılır ve 3 boyutlu bir tümör modeli oluşturulur. Ardından radyasyon onkoloğu ışının hangi açıdan, hangi dozda ve hangi sürede verileceğini planlar.

Işınların Şekillendirilmesi

Planlama yapıldıktan sonra radyasyonu yönlendirmek için özel cihazlar kullanılır. Bunlar:

• Çok yapraklı kolimatör: Radyasyon cihazına entegre edilen bu sistemde, yaprak adı verilen ince metal plakalar bulunur. Bu plakalar ışınların geçeceği alanı şekillendirir. Böylece ışınlar tümörün üç boyutlu yapısına uyum sağlar.
• Özel üretim alan şekillendirici bloklar: Genellikle kurşun gibi radyasyonu durduran materyallerden yapılan bu bloklar, ışının tümörün şekline ve sınırlarına daha hassas uyum sağlaması için portalın çevresine yerleştirilir.

Tedavinin Uygulanması

Hasta tedavi cihazına yerleştirilir ve sabitlenir. Daha sonra planlanan dozlar, belirlenen açılardan tümöre yönlendirilir. Genellikle 30 dakika süren, ağrısız bir işlemdir. Tedavinin ne kadar süre boyunca uygulanacağı hastanın sağlık durumuna, tümörün boyutuna, yerine ve evresine göre belirlenir. 

3 Boyutlu Konformal Radyoterapinin Avantajları Nelerdir?

Modern ve gelişmiş bir yöntem olan 3 boyutlu konformal radyoterapinin (3B-CRT) birçok avantajı vardır. Sağladığı avantajlar ile hem tedavinin etkinliği hem de hastanın yaşam kalitesi önemli ölçüde arttırılır. Bu avantajlar şunlardır:

• Radyasyon, tümörün 3 boyutlu şekline uygun olarak verilir.
• Işınlar sadece tümörlü bölgeye yönlendirildiği için çevredeki sağlıklı dokular korunur.
• Sağlıklı dokuların korunması sayesinde tümörlü alana daha yüksek doz radyasyon verilebilir.
• Yan etkiler daha hafif ve kısa sürelidir.
• Farklı kanser tüplerinde kullanılabilir.
• Cerrahi, kemoterapi veya immünoterapi gibi diğer tedavi yöntemleriyle birlikte kullanılabilir. 

3 Boyutlu Konformal Radyoterapinin Yan Etkileri Nelerdir?

3 boyutlu konformal radyoterapi (3B-CRT) her ne kadar sağlıklı dokuları koruma odaklı olsa da radyasyon kullanıldığı için bazı yan etkiler görülebilir. Bu yan etkiler; tümörün bulunduğu bölgeye, uygulanan radyasyon dozuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir.

Bazı hastalarda yan etki hiç görülmeyebileceği gibi, bazılarında da kısa süreli görülebilir. Yaygın olarak görülen yan etkiler şunlardır:

• Ciltte kızarıklık, hassasiyet, kuruluk
• Yorgunluk
• Saç dökülmesi
• Karın veya göğüs bölgesine uygulandığında mide bulantısı, kusma, ishal
• Pelvik bölgesine uygulandığında sık idrara çıkma, yanma hissi veya bağırsak hareketlerinde değişiklik
• Baş-boyun bölgesine uygulandığında yutma sırasında ağrı, ağız kuruluğu ve boğazda tahriş

Yan etkilerin türü ve şiddeti, tedavi edilen bölgeye göre değişir. Çoğu yan etki tedavi bittikten sonra kendiliğinden düzelirken, bazıları daha uzun süreli olabilir ve düzenli takip gerektirebilir.