Tomoterapi Nedir, Hangi Hastalıklarda Uygulanır?

Tomoterapi, bilgisayarlı tomografi teknolojisi ile radyoterapi yöntemini birleştiren, 360 derece dönebilen ve hassas hedefleme imkanı sunan ışın tedavisidir. Hasta tomoterapi cihazına yatar ve görüntüleme, hedefleme ve uygulama tek bir cihazda tamamlanır.

Tomoterapi Nedir?

Tomoterapi, bilgisayarlı tomografi sistemine benzer bir cihaz içerisinde hastaya yoğunluk ayarlı ışın verilen dışarıdan yapılan (external) bir radyoterapi yöntemidir. 360 derece dönen bir cihaz, kanserli bölgeyi her işlem öncesi yeniden haritalandırarak hedefleme noktalarını ve dozajı belirler ve ışın tedavisi bu bölgelere uygulanır. Tomoterapi sayesinde özellikle kanserli hücreler hareketli organlardaysa doğru hedefleme ile radyasyon sadece tümörlü bölgelere verilir ve sağlıklı hücreler zarar görmemiş olur.

Tomoterapiyi diğer radyoterapi yöntemlerinden ayıran en önemli özelliği masanın sürekli hareket etmesi ve bu sırada halka şeklindeki ışın cihazının (gantrinin) kesintisiz 360 derece dönmesiyle sarmal şekilde ışınlama yapılabilmesidir. Böylece baş ve boyundan göğse uzanan uzun hedef alanları veya omurgayı kapsayan alanlar bölünmeden tek seferlik planlama ile tedavi edilebilmektedir.

Tomoterapi cihazı tümörlü bölgeyi ayrıntılı şekilde görüntüleyebilir ve ışın hedeflemesini sadece tümör üzerinde doğru dozaj ile gerçekleştirir. Tomoterapi ile tümör daha kontrollü şekilde radyasyona maruz bırakılır ve sağlıklı hücreler korunur. 

Ayrıntılı Bilgi Almak İçin Formu Doldurabilirsiniz

Helikal Tomoterapi Nedir?

Helikal, sarmal demektir ve helikal tomoterapi, hastaya 360 derecelik açıyla ışın uygulanan bir dışarıdan radyoterapi yöntemidir. Hasta, tıpkı bilgisayarlı tomografi cihazında olduğu gibi cihazın sedyesine uzanır ve gantri adı verilen 360 derece dönebilen bir ışın cihazı hastanın kanserli bölgesini hedefleyerek ışınlama yapar. Hasta cihazın içerisinde ileri veya geri şekilde hareket edebilir. Sarmal (helikal) ışınlama, özellikle tümör çevresindeki sağlıklı hücrelerin korunması açısından uygulama konforunu artırmaktadır.

Tomoterapi Hangi Hastalara Uygulanır?

Tomoterapi, dıştan ışın radyoterapisi gerektiren çeşitli kanserlere ve tümörlere uygulanabilmektedir. Tomoterapi uygulaması tümörün yeri, boyutu, kanserli alan çevresindeki kritik organlar, daha önce alınan radyasyon dozu ve genel klinik hedeflere bağlıdır. Tomoterapi aşağıdaki hastalıklarda tercih edilebilir:

• Baş-boyun kanseri
• Akciğer kanseri
• Prostat kanseri
• Meme kanseri
• Hareketli organlardaki tümörler
• Lenfatik tümörler
• Kemik iliği kanseri
• Tüm vücut tümörleri
• Merkezi sinir sistemine yerleşen tümörler

Tomoterapi Öncesi Hazırlık Gerekir mi?

Tomoterapi öncesi bazı kanser türleri söz konusu ise hastanın hazırlanması istenebilir. Örneğin prostat, mesane ve pelvik kanser için hastanın mesanesinin ve bağırsağının boş olması istenebilir. Ayrıca beslenme, olası yan etkiler ve cilt reaksiyonları hakkında ekstra önlem veya öneri, doktor tarafından belirlenir.

Tomoterapi Ne Kadar Sürer?

Tomoterapi seans sayısı ve seans süresi tümörün tipine, kanserin evresine, hedef bölgenin büyüklüğüne, metastaz durumuna ve planlanan doza göre değişiklik gösterir. Tomoterapi seans süresi genellikle 15 dakika ile 30 dakika arasındadır ancak hedefleme ve hazırlık ile bu süre uzayabilir. Planlanan toplam seans sayısına  onkoloji ve radyoloji uzman hekimi birlikte karar vermektedir. Tomoterapide kanserli alana bütünsel olarak ışın verildiği için seans süresi kısalabilmektedir. 

Tomoterapi Avantajları Nelerdir?

Tomoterapinin en önemli avantajı, her seans öncesi kanserli bölge hedeflemesinin yeniden yapılması ve entegre görüntüleme özelliği sayesinde hedefe isabetin artması neticesinde sağlıklı dokuların daha iyi korunmasıdır. Her seans öncesinde tomoterapi cihazı, kanserli bölgeyi yeniden görüntüler ve o günkü tümör işaretlemesi doğrultusunda ışınlama yapılır. Böylece hem sağlıklı dokular korunur hem de mikro tümör alanlarına bile radyasyon verilmiş olur. Tomoterapide ışın tedavisinin görüntülemesi, planlaması ve ışınlama tek bir platformda gerçekleşmiş olur. 

Tomoterapi Nasıl Etki Eder?

Tomoterapinin temel etki hedefi, yüksek enerjili foton ışınlarının tümör hücrelerinin DNA’sında onarılamaz hasar oluşturarak hücre bölünmesini ve büyümesini durdurmasıdır. Tomoterapi, bilgisayarlı tomografi teknolojisi ile hassas ve sistemli şekilde hedefleme yaparak kanserli hücreleri öldürmeyi amaçlar.

Tomoterapi Yan Etkileri Nelerdir?

Tomoterapi yan etkileri tümörün yerine, ışın dozajına ve seans sıklığına bağlı olarak değişir. Tomoterapi netice itibarıyla bir radyasyon ışın tedavisidir ve radyoterapi ile benzer yan etkilere sahiptir. Tomoterapi yan etkileri şunlardır:

• Baş ve boyun bölgesi kanserleri için ağız kuruluğu, yutkunma zorluğu ve tat değişikliği
• Prostat kanseri için bağırsak ve mesane iritasyonu, sık idrara çıkma veya rektal rahatsızlıklar
• Akciğer kanseri için öksürük, radyasyon pnömonisi
• Meme kanseri için deride reaksiyonlar ve halsizlik
• Genel sistemik yan etkiler ise yorgunluk, ciltte kuruluk veya kızarıklık ve nadiren fibrozis veya striktürler