Potasyum Nedir? Potasyum Yüksekliği ve Düşüklüğü

Potasyum, insan vücudunda aktif şekilde rol oynayan temel bir mineraldir. Kas kasılmalarını düzenlemeye, sinir fonksiyonu sağlığını korumaya ve vücuttaki sıvı dengesini düzenlemeye yardımcı olur. Potasyum düşüklüğü yorgunluk ve sık idrara çıkma gibi sorunlara neden olabilir. Meyve, sebze, bakliyat ve kuruyemiş gibi potasyum açısından zengin gıdaların tüketimini artırmak potasyum eksikliğini önlemeye yardımcı olabilir.

Potasyum Nedir?

Potasyum, hayati fonksiyonların sürdürülebilmesi için gerekli minerallerden biridir. Elektrolit grubunda yer alır ve özellikle hücre içi sıvılarda yüksek oranda bulunmaktadır. Potasyum hücresel işlevlerin doğru yürütülmesi için çok önemlidir. Vücuttaki potasyumun büyük kısmı kas dokularında bulunmaktadır ancak kemiklerde, karaciğerde ve kırmızı kan hücrelerinde de potasyum bulunur.

Vücutta Potasyum Ne İşe Yarar?

Potasyum vücudun doğal işleyişi için gerekli temel minerallerden biridir ve elektrolit sınıfındandır. Hücre içi sıvılarda yüksek miktarda bulunan potasyumun vücuttaki esas görevi elektrik sinyallerinin sinir ve kas hücreleri arasında iletilmesini sağlamaktır ve bu sayede istemli hareketler ve refleksler çalışmaktadır. Kalp kası, potasyuma duyarlıdır bu sebeple potasyum, kalp ritmini doğrudan etkilemektedir. Potasyum eksikliği bu nedenle kalpte aritmi gibi sorunlara yol açabilirken potasyum yüksekliği ise ritim bozukluğuna neden olabilir. Potasyumun vücuttaki görevleri şunlardır:

• Kalp ritmini düzenler.
• Sinir-kas iletimini ve kas kasılmalarını sağlar.
• Hücre içi sıvı dengesi sağlar.
• Asit-baz dengesini sağlar.
• Kas onarımı ve enerji üretimi gibi metabolik işlevlere yardımcıdır.

Potasyum En Çok Hangi Yiyeceklerde Bulunur?

Potasyum özellikle bakliyat, taze meyve ve sebzede bulunmaktadır. Günlük potasyum ihtiyacını doğal yollardan karşılayabilmek için dengeli beslenmek gerekir. Özellikle muz, patates, kuru kayısı, kuru fasulye ve ıspanak gibi besinler potasyum bakımından zengindir. Potasyum bakımından zengin besinler şunlardır:

• Muz
• Ispanak
• Avokado
• Tatlı patates
• Mercimek
• Kuru Kayısı
• Kuru Fasulye
• Portakal Suyu
• Yoğurt
• Somon balığı
• Kabak
• Domates

Ayrıca mantar, mercimek, bezelye ve kepekli tahıllar da potasyum bakımından zengindir. Kronik böbrek hastalığı olan bireyler, potasyum bakımından zengin besinler tüketirken doktora danışmalıdır.

Potasyum Kaç Olursa Tehlikeli Olur?

Kandaki potasyum normal aralığı 3.5-5.0mEq/L’dir. Eğer kandaki potasyum 3.0mEq/L’nin altına düşerse potasyum düşüklüğü (hipokalemi), 6.0mEq/L’nin üzerine çıkarsa potasyum yüksekliği (hiperkalemi) olarak kabul edilir. Özellikle kalp hastalarında bu değerler daha risklidir.

Potasyum Düşüklüğü (Hipokalemi) Nedir?

Kandaki potasyum miktarının 3.0mEq/L’nin altına düştüğü durumlara potasyum düşüklüğü ya da hipokalemi denir. Hafif düşüklüklerde semptom görülmeyebilir ancak ciddi durumlarda bazı komplikasyonlara neden olabilir. Potasyum düşüklüğü (Hipokalemi) nedenleri şunlardır:

• Uzun süren ishal ya da kusma
• Aşırı terleme
• İdrar söktürücü ilaç kullanmak
• Böbrek hastalıkları

Hipokalemi tedavi edilmezse ritim bozuklukları, kas felci veya solunum durması gibi sorunlara yol açabilmektedir. 

Potasyum Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

Potasyum düşüklüğü hafif ise belirtisiz olabilir ancak devam eden durumlarda semptomlar ortaya çıkmaktadır. Potasyum düşüklüğü (hipokalemi) belirtileri şunlardır:

• Kaslarda güçsüzlük
• Yorgunluk ve kramp
• Kas seğirmesi
• Kalpte çarpıntı
• Nabız düzensizliği
• Karıncalanma ve uyuşma hissi
• Kabızlık
• Kas felci (İleri seviyede)
• Solunum zorluğu (İleri seviyede)

Potasyum Düşüklüğü Nasıl Tedavi Edilir?

Potasyum düşüklüğü tedavisi, sorunun nedenine bağlı olarak değişebilir. Hafif vakalarda genellikle potasyum bakımından zengin muz, ıspanak, fasulye gibi besinler tüketilmesi yeterlidir ancak orta veya ileri seviye potasyum düşüklüğü için oral veya gerekirse damardan potasyum takviyesi tavsiye edilmektedir. Takviye kullanımı mutlaka doktor kontrolünde olmalıdır.

Potasyum Yüksekliği (Hiperkalemi) Nedir?

Kandaki potasyum miktarının 5.0mEq/L’nin üzerine çıktığı durumlara potasyum yüksekliği (Hiperkalemi) denir. Potasyum yüksekliği, kas ve sinir sisteminde problemlere neden olabilmektedir. Ayrıca kalp ritmini de olumsuz etkiler.

Potasyum Yüksekliği Neden Olur?

En sık görülen potasyum yüksekliği nedeni böbrek fonksiyonlarının bozulmasıdır. Potasyum yüksekliği (Hiperkalemi) nedenleri şunlardır:

• Böbrek fonksiyonlarının bozulması
• ACE inhibitörleri, Diüretikler, NSAİİ’ler gibi ilaçların kullanımı
• Diyabet ve metabolik asidoz
• Potasyum içeren ilaçların düzenli kullanımı
• Addison Hastalığı (Adrenal yetmezlik)
• Travma ve yanık gibi hücre yıkımına neden olan sorunlar

Potasyum Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Potasyum yüksekliği hafif düzeylerde ise belirti göstermeyebilir ancak ilerleyen durumlarda kritik sorunlara neden olabilmektedir. Potasyum yüksekliği (hiperkalemi) belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Kalp ritminde düzensizlikler
• Karıncalanma hissi
• Nabızda yavaşlama
• Göğüs ağrısı
• Kas güçsüzlüğü
• Bayılma ve baş dönmesi

Yukarıdaki semptomlar genellikle kandaki potasyum seviyesi 6.0mEq/L’nin üzerine çıktığında daha sık görülmektedir.

Potasyum Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?

Potasyum yüksekliği (Hiperkalemi), potasyum düzeyine ve sorunun nedenine göre planlanmaktadır. Hafif vakalarda potasyum bakımından fakir besinler ve ilaç düzenlemesi önerilir ancak orta veya şiddetli potasyum yüksekliği için tıbbi müdahale gerekir. Potasyum yüksekliği tedavi yöntemleri şunlardır:

• Kalsiyum glukonat: Kalp üzerindeki etkileri azaltmak için verilir.
• İnsülin + glukoz infüzyonu: Potasyumu hücre içine çekmek için uygulanır.
• Sodyum bikarbonat: Asidoz varsa kullanılır.
• Betaagonistler (Nebülizatör Salbutamol): Potasyumu hücre içine yönlendirmektedir.
• Diüretikler: Potasyumun atılımını hızlandırır.
• Diyaliz: Hayati tehlike varsa uygulanmaktadır.

Potasyum yüksekliği için uygulanan tedaviler mutlaka uzman hekim gözetiminde yapılmalıdır.

Ücretsiz Danışmanlık İçin Formu Doldurun

Potasyum ve Potasyum Yüksekliği Hakkında Sık Sorulan Sorular
Potasyum Bakımından Fakir Besinler Nelerdir?

Potasyum bakımından fakir besinler şunlardır:

• Pirinç
• Elma
• Yumurta beyazı
• Lahana
• Salatalık
• Beyaz ekmek
• Makarna

Potasyum Yüksekliğinin EKG Bulguları Nelerdir?

Potasyum yüksekliği (hiperkalemi) kalp ritmini olumsuz etkiler, kalbin aktivitesini bozabilir ve EKG’de belirgin değişikliklere neden olabilir. Potasyum yüksekliğinin EKG bulguları aşağıdaki gibidir:

• Sivri ve yüksek T dalgaları (erken bulgu)
• PR aralığında uzama
• QRS kompleksinde genişleme
• P dalgasının silinmesi
• Ventriküler fibrilasyon veya asistoli (ileri vakalarda)

Potasyum Kalp Ritmini Düzenler mi?

Evet, potasyum kalp ritminin düzenlenmesi etkin rol oynamaktadır. Kalp kası uyarılması ve gevşemesi için gereken elektriksel dürtünün oluşumunda görev almaktadır bu nedenle hipokalemi ve hiperkalemi kalp ritmini etkiler.

Çok Su İçmek Potasyumu Düşürür mü?

Aşırı su tüketimi, vücuttaki elektrolit dengesini ve dolayısıyla potasyum seviyesini etkileyerek potasyum düşüklüğüne neden olabilir. Potasyum düşüklüğünün seviyesi aşırı su içme ve neticesinde aşırı idrara çıkma ile artabilir. Normal miktarda su içmek, potasyum düşürmez.

Potasyum Kaç Olursa Kalp Durur?

Potasyum seviyesi 7.0 mEq/L'nin üzerine çıkarsa kalp üzerinde kritik etkiler görülmeye başlar. Özellikle kalp hastalığı olan kişilerde acil müdahale gerekebilir.

Potasyum Ne Kadar Düşerse Tehlikeli?

Kandaki potasyum miktarı 3.0 mEq/L'nin altına düşerse kas felci, solunum durması ve ciddi aritmi riski ortaya çıkmaktadır ancak 2.5 mEq/L ve altına düşerse acil tıbbi müdahale gerekmektedir.

Potasyum Nasıl Artırılır?

Hafif potasyum eksikliği basit yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınabilir. Potasyum bakımından zengin besinler tüketmek, aşırı alkol ve kafein tüketiminden kaçınmak ve potasyum takviyesi almak genellikle potasyum seviyesini artırmaktadır.

Potasyum Eksikliği Uyku Yapar mı?

Evet, potasyum eksikliği uyku, halsizlik ve yorgunluk yapmaktadır. Ayrıca hipokalemi, uykuya eğilimi artırır ve enerji düşüklüğüne neden olur. 

Potasyum İçin Hangi Doktora Gidilir?

Kandaki potasyum seviyesini öğrenmek için öncelikle iç hastalıkları uzmanına görünmek gerekir. Sonrasında sorun böbrek kaynaklıysa nefroloji, kalp ritmi bozukluğu ise kardiyoloji ve hormonal bozukluklar ise endokrinoloji uzmanına görünmek gerekir.

Hangi Hastalıklar Potasyum Yüksekliğine Yol Açar?

Potasyum yüksekliğine neden olabilen hastalıklar şunlardır:

• Kronik böbrek hastalığı
• Addison hastalığı (Adrenal yetmezlik)
• Diyabet (Asidozla birlikte)
• Hemolitik anemi
• Rabdomiyoliz (Kas yıkımı)
• Şiddetli yanık veya travma

Hangi Hastalıklar Potasyum Düşüklüğüne Yol Açar?

Potasyum düşüklüğüne neden olabilen hastalıklar şunlardır:

• Kronik ishal ve kusma
• Cushing sendromu
• Primer hiperaldosteronizm
• Böbrek tübüler asidozu
• Anoreksiya nervoza
• İnsülinoma
• Diüretik kullanımı

Günlük Potasyum İhtiyacı Nedir?

Sağlıklı yetişkin bir bireyin günlük potasyum ihtiyacı ortalama 4.700 mg olarak belirlenmiştir.

Bebeklerde Potasyum Yüksekliği Tehlikeli mi?

Evet, bebeklerde potasyum yüksekliği (hiperkalemi) çok ciddi sonuçlar doğurabilir. Bebeklerin kalp kası ve sinir sistemi çok hassas olduğu için küçük bir potasyum artışı bile ritim bozukluğuna, solunum zorluğuna veya ani kalp durmasına yol açabilir.

Kanda Potasyum Simgesi Nedir?

Kanda potasyum simgesi kan tahlili sonuçlarında Potasyum (K) olarak gözükür, potasyumun simgesi K’dir.