Ödem Nedir, Ödem Nasıl Atılır?

Günlük yaşamda sıklıkla karşılaşılan sağlık sorunlarından biri olan ödem, vücutta sıvı birikmesi sonucu oluşan şişliktir. Genellikle ellerde, ayaklarda, bacaklarda ya da yüz bölgesinde fark edilen bu durum, farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. 

Ödem, her ne kadar zararsız ve geçici olsa da bazı durumlarda başka bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Bu nedenle ödemi doğru şekilde yorumlayabilmek ve gerektiğinde tıbbi destek almak oldukça önemlidir.

Ödem Nedir?

Ödem, dokular arasında aşırı sıvı birikimiyle meydana gelen anormal şişlik durumudur. Genellikle cilt yüzeyine yakın bölgelerde fark edilen ödem, lokal (bölgesel) ya da genel (tüm vücutta) şekilde kendini gösterebilir. Vücudun sağlıklı işleyişinde sıvılar, lenf sistemi aracılığıyla dolaşıma aktarılır. Ancak bu doğal döngü bozulduğunda, vücuttaki sıvı dokular arasında birikir ve ödem oluşur. Bu durum bazen geçici olabilirken, bazen de diğer sağlık sorunlarının belirtisi olabilir.

Ödem en sık bacaklar, ayak bileklerinde, el ve kollarda, karında ve göz kapaklarında görülür. Bu bölgelerde uzun süre ayakta durmak, çok fazla tuzlu yemek veya seyahat gibi nedenlerle şişlik geçici olarak oluşabilirken, kalp veya böbrek gibi organlardaki bozukluklar sebebiyle gelişen şişlikler daha kalıcı olabilir.

Ücretsiz Danışmanlık İçin Formu Doldurun

Ödem Vücudun Neresinde Olur?

Ödem, genellikle el, kol, ayak ve bacak gibi bölgelerde görülse de vücudun iç organlarında da ortaya çıkabilir. Özellikle akciğer, beyin ve kalp gibi hayati organlarda oluşan ödem türleri, tıbbi aciliyet taşıyan ve altta yatan ciddi hastalıkların habercisi olabilecek durumlardır.

Akciğer ödemi (pulmoner ödem), akciğerlerde sıvı birikmesiyle oluşur ve solunum fonksiyonlarını ciddi şekilde etkileyebilir. Genellikle kalp yetmezliği sonucu ortaya çıkar. Kalp yetmezliği kaynaklı ödem, genellikle karaciğer büyümesi, bacaklarda şişlik, kalp kasının zayıflaması, kalp kapak hastalıkları veya karında sıvı birikimi sonucu oluşur. 

Beyin ödemi (serebral ödem) ise kafatası içindeki basınca yol açabilir. Travmalar, enfeksiyonlar (örneğin menenjit), inme, tümörler veya metabolik bozukluklar serebral ödeme neden olabilir. Karaciğer hastalıklarında (örneğin siroz), protein üretiminin azalması ve damar içi basınç değişiklikleri sonucu karın boşluğunda sıvı birikmesi görülür. Böbrek hastalıklarında ise vücut sıvı dengesinin bozulması nedeniyle özellikle göz kapaklarında ve yüzde ödem oluşabilir.

Ödem, yalnızca ciltte görülen şişlikle sınırlı değildir; hayati organlarda gelişmesi durumunda ciddi sorunlara yol açabilir. Organlarda gelişen ödemler, ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir ve mutlaka tedavi gerektirir. 

Ödem Neden Olur?

Ödem, vücuttaki sıvı dengesinin bozulması sonucu, kan damarlarının (kılcal damarlar) sıvı sızdırması sonucu dokularda sıvı birikmesi nedeniyle oluşur. Bu dengesizlik, her bireyde farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Ödemin en yaygın nedenleri şunlardır:

• Hareketsizlik
• Aşırı tuz tüketimi
• Hormonal değişiklikler
• İlaç kullanımı
• Uzun süre aynı pozisyonda kalmak
• Sağlıksız beslenme
• Adet dönemi
• Hamilelik
• Menopoz
• Alerji

Daha ciddi nedenler ise şunlardır:

• Kalp yetmezliği
• Böbrek hastalıkları
• Karaciğer hastalıkları
• Lenf dolaşımının bozulması (lenfödem)

Ödem, tek bir nedene bağlı olarak oluşmaz; genellikle vücuttaki birçok sistem etkilenir. Bazen sadece yaşam alışkanlıkları sebebiyle oluşurken, bazen de ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Bu nedenle; ödemin sıklığı, süresi ve diğer belirtiler takip edilmeli, gerekirse uzman hekime başvurulmalıdır.

Ödem Belirtileri Nelerdir?

Ödem belirtileri bazen şişkinlik hissinden ibaret olabiliyorken, bazen de altında yatan nedenlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Ödemin en belirgin belirtisi, vücudun belirli bölgelerinde gözle görülür veya elle hissedilir şekilde oluşan şişliktir. Ancak belirtiler, ödemin tipi ve süresine göre farklılık gösterir. Ödemin en yaygın belirtileri şunlardır:

• El, kol, bacak ve parmaklarda şişlik
• Cilde parmakla basıldığında iz kalması
• Ağırlık hissi
• Gerginlik
• Rahat hareket edememek
• Kilo artışı
• Ciltte parlaklık ve gerginlik
• Karın şişliği
• Nefes darlığı
• Ödemli bölgede ağrı

Ödemin belirtileri her ne kadar hafifletilebilecek gibi olsa da sürekli tekrarlayan ve geçmeyen şişlik, artan nefes darlığı ve ağrı gibi belirtilerin görülmesi halinde mutlaka doktora başvurulmalıdır. 

Ödem Nasıl Teşhis Edilir?

Ödem, genellikle fiziksel belirtilerin görülmesiyle teşhis edilir. Ancak, önemli olan ödemin altta yatan nedenini doğru tespit edebilmektir. Bu nedenle ödemin teşhis süreci, sadece şişliğin tespit edilmesiyle kalmaz, ödeme neyin yol açtığını belirlemek amacıyla yapılan değerlendirmeleri de içerir. 

Öncelikli olarak, uzman hekim tarafından hasta muayene edilir; ödemli bölgeler tespit edilir ve ödemin yoğunluğu anlaşılmaya çalışılır. Hekim, ödemli bölgeyi fiziksel olarak değerlendirir. Burada önemli olan hastadan alınan ayrıntılı tıbbi öyküdür. Hekim hastaya, ‘’Şişlik ne zamandır var?’’, ‘’Ağrı hissediliyor mu?’’, ‘’Hangi ilaçlar kullanılıyor?’’ ve ‘’Tuz tüketimi nasıl?’’ gibi sorular sorarak, hastanın hem yaşam tarzı hem de mevcut hastalıkları hakkında bilgi alır.

Fiziksel muayenenin ardından, ödemin altında yatan nedenleri belirlemek için kan tahlili, böbrek fonksiyon testleri, karaciğer fonksiyon testleri, tiroid fonksiyon testleri ve idrar tahlili istenebilir. Eğer ödemin nedeni net olarak belirlenemiyorsa veya ek tetkike ihtiyaç duyuluyorsa, hekim BT, röntgen ve MR gibi görüntüleme yöntemlerine başvurabilir. Bu durum daha çok kalp yetmezliği, damar tıkanıklığı ve akciğer sorunları gibi şüpheler varsa geçerlidir. 

Ödem Nasıl Atılır?

Hafif ve geçici ödemler; doğal destekler, beslenme düzenlemeleri ve fiziksel hareketle vücuttan atılabilir. Bunun için vücuttaki ödemi atmaya yardımcı bazı yöntemler vardır. Bu yöntemler şunlardır:

• Tuz tüketimini azaltmak
• Su içmek
• Yürüyüş veya egzersiz yapmak
• Bacakları 15-20 dakika boyunca yukarıda tutmak
• Ayak banyosu yapmak
• Maydanoz suyu, kiraz sapı, mısır püskülü veya yeşil çay tüketmek
• Alkol ve kafein tüketimini sınırlamak

Ödemin ilerlediği bazı durumlarda hekim tarafından verilen öneriler olabilir. Bu öneriler şunlardır:

• İdrar söktürücü ilaç içmek
• Ödeme neden olan ilacı kesmek
• Vitamin takviyesi almak
• Kompresyon çorabı giymek
• Ödemin nedenine göre ilaç tedavisine başlamak (tiroid ilaçları ve kalp ilaçları gibi)

Basit ve geçici yollarda kısa süreli ödemler vücuttan atılabilir ancak birçok belirtinin görülmesi ve mevcut hastalıkların da değerlendirilmesinin gerektiği durumda mutlaka hekime başvurulmalıdır.

Ödem Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ödem tedavisi, genellikle vücuttan fazla sıvıyı atmak için idrar söktürücü ilaçların kullanımıyla yapılır. Amaç, mevcut ödemin giderilmesi ve yeniden oluşmasını önlemektir. Ancak, tedavi ödemin altında yatan nedenlere göre değişmektedir. Ciddi hastalıklara bağlı gelişen ödemlerde tıbbi tedavi gerekebilir.

Eğer ödem, belirli bir hastalığın belirtisiyse, öncelikli olarak bu hastalığın tedavisi yapılır. Tiroid bozukluklarında hormon tedavisi, karaciğer yetmezliğinde siroz tedavisi, böbrek hastalıklarında tuz azaltımı ve protein kaçağını azaltan ilaçlarla tedavi uygulanabilir. 

Lenfödem gibi sorunlarda fizik tedavi, varis çorapları ve lenf drenaj masajı önerilebilir. Eğer bir ilacın yan etkisi olarak ödem oluşuyorsa, hekim tarafından bu ilaç kısıtlanabilir. Bacaklardaki ödem tedavisi için kompresyon çorapları veya bandajlar kullanılabilir.

Ödem tedavisi tamamen kişiye özel planlanır. Tedavinin başarısı, ödemin tipi, süresi, şiddeti ve altında yatan nedenin ne olduğuna bağlı olarak değişir. 

Ödem Hakkında Sık Sorulan Sorular

Ayaklar Neden Şişer?

Ayak şişmesi genellikle yerçekimi etkisiyle ödemin ayaklarda birikmesinden kaynaklanır. Uzun süre ayakta durmak, fazla tuz tüketmek, hareketsizlik, hamilelik, aşırı sıcak hava ya da dolaşım bozuklukları bu duruma yol açabilir.

Vücuttaki Ödem Nasıl Atılır?

Vücuttaki ödem, altında başka bir neden yoksa; tuz tüketimi azaltılarak, bol su içerek, düzenli egzersiz yapılarak ve bitki çayları tüketilerek atılabilir. 

Ödem Atıcı Besinler Nelerdir?

Maydanoz, salatalık, ananas, limon, karpuz ve kereviz gibi besinler ödem atıcı besinlerdir.

Ödem Atıcı Su Nedir?

Ödem atıcı su, maydanoz, limon ve su karışımından oluşan doğal bir içecektir.

Göbekte Ödem Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Göbek bölgesinde sertlik, şişlik ve dokununca dolgunluk hissi varsa bu ödem belirtisi olabilir. Aynı zamanda her zaman giyilen kıyafetlerin sıkması da ödem belirtisi olabilir.

Hamilelikte Ödem Nasıl Atılır?

Hamilelikte ödem, genellikle sık yürüyüş yapmak, bol su içmek ve bacakları yukarı kaldırıp dinlenmekle atılabilir. Hamilelikte ödem genellikle gebeliğin son trimesterinde artar ve doğum sonrası azalır.

Bacaklardaki Ödeme Ne İyi Gelir?

Varis çorabı kullanmak, ayakları kalp seviyesi üzerine kaldırarak dinlenmek ve soğuk kompres uygulamak bacaklardaki ödeme iyi gelebilir.

Ödem Atmak İçin Kaç Litre Su İçmeli?

Yetişkin bir bireyin günlük ortalama 2-2,5 litre su içmesi önerilir.

Ödem Atıcı Çaylar Hangileridir?

Kiraz sapı, maydanoz, mısır püskülü ve yeşil çay ödem atmak için içilebilir. Ancak hekim kontrolünde içilmelidir.

Adet Döneminde Ödem Atmak İçin Ne Yapılır?

Papatya, melisa ve rezene gibi çaylar içilebilir, tuz ve kafein alımı azaltılabilir, hafif tempolu yürüyüşler yapılabilir.

Ödem Atmak İçin Maydanoz Suyu İşe Yarar Mı?

Evet, maydanoz suyu doğal bir idrar söktürücüdür. Ancak sürekli ve fazla miktarda içilmesi önerilmez.

Hızlı Ödem Atma İçin Ne Yapılmalı?

Maydanoz suyu ya da kiraz sapı çayı gibi doğal çözümlere başvurulabilir. 

Burun Ameliyatından Sonra Ödem Atmak İçin Ne Yapılır?

Doktorun verdiği buz uygulaması düzenli yapılabilir, bol su içilebilir ve tuz ve alkolden kaçınılabilir. Burun ameliyatı sonrası ödemin geçmesi haftalar hatta aylar sürebilir, bu süreç sabır ve özen ister.

Emzirirken Ödem Atmak İçin Ne Yapılmalı?

Doktor onayıyla maydanoz veya rezene gibi hafif bitki çayları içilebilir. Günde 2,5-3 litre su içilebilir ve hafif yürüyüşler yapılabilir.