ONLİNE İŞLEMLER
Keneler, doğada sık karşılaşılan ve kan emerek beslenen parazitlerdir. Özellikle ilkbahar ve yaz aylarında park ve ormanlarda sıklıkla görülen keneler; insanlardan, memeli hayvanlardan, hatta sürüngenlerden bile beslenebilir.
Keneler, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) ve Lyme hastalığı gibi tehlikeli hastalıkların taşıyıcısı olabilirler. Bu nedenle kene ısırığı durumunda zaman kaybetmeden hekim müdahalesi almak hayati önem taşır.
Keneler, örümceğimsiler sınıfına ait, genellikle sıcak havalarda aktif olan parazit canlılardır. Bilinen 800’den fazla türü vardır. Özellikle ilkbahar ve yaz aylarında görülürler. Doğada özellikle çalılıklar, otluk alanlar ve ormanlık bölgelerde yaşarlar.
Her kene ısırığı tehlikeli olmasa da bazı durumlarda alerjik reaksiyonlara yol açabilir ya da insan ve hayvanlara ciddi hastalıklar bulaştırabilir. Bu nedenle kene ısırıkları hafife alınmamalı, gerektiğinde tıbbi yardım alınmalıdır. Özellikle Kırım Kongo Kanamalı Ateşi gibi hastalıklar, hayati risk taşıyabilir.
Keneler genel olarak iki gruba ayrılır: sert ve yumuşak keneler. Sert kenelerin sırtında sert bir kabuk bulunur; bu yapı erkeklerde tüm sırtı, dişilerde ise sadece ön kısmı kaplar. Dişi sert keneler kan emdiğinde vücutları normal boyutunun 10 katına kadar şişebilir. Yumuşak kenelerde ise bu sert yapı yoktur, vücutları tamamen yumuşaktır.
Sert keneler genellikle açık alanlarda, meralarda hayvanlara tutunarak yaşarlar. İnsan ve hayvanlara hastalık bulaştıran pek çok kene türü bu grupta yer alır.
Keneler, uçmaz ya da zıplamaz, konaklarına tutunarak tırmanırlar. Genellikle kahverengi ve siyah rengindedirler.
Kenenin boyutu türüne göre değişse de genellikle birkaç milimetre ile 1–2 santimetre arasında olabilir. Gözle zor fark edilen bu küçük canlılar, insan ve hayvanların kanını emerek beslenirler.
Kene ısırması, kenenin kan emmek amacıyla insan ya da hayvan derisine tutunmasıdır. Keneler, tutundukları canlının derisine ağız yapılarıyla sabitlenir ve doyana kadar aynı noktadan kan emerler. Ancak bu süreç, sivrisinek sokması gibi kısa sürede gerçekleşmez.
Yumuşak keneler, kısa sürede beslenip ayrılır ve bunu birden fazla kez yapabilirler. Sert keneler ise her gelişim döneminde yalnızca bir kez, birkaç gün hatta bazen haftalar sürebilecek kadar uzun süreyle kan emerler.
Keneler, beslendikleri süre boyunca genellikle yerlerinden ayrılmaz ve vücuda sıkı bir şekilde tutunurlar. Özellikle kıllı bölgelere yerleştiklerinde uzun süre fark edilmeden kalabilirler, bu nedenle fark edilmeleri güç olabilir.
Kene ısırmasının belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Alerjik bünyeye sahip kişilerde veya bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde belirtiler daha şiddetli olabilir. Genellikle kaşıntı, kızarıklık ve hafif ağrı gibi bulgular görülse de bazı durumlarda, özellikle zehirsiz kene ısırmasında, herhangi bir belirti ortaya çıkmayabilir.
Kenenin ısırdığı bölgede aşağıdaki belirtiler görülebilir:
Kene ısırması sonrası oluşabilecek potansiyel semptomlar ise şunlardır:
Kene ısırığı bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, özellikle doğada vakit geçirildikten sonra vücut dikkatlice kontrol edilmeli, şüpheli bir durumda zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Erken fark edilen ve doğru şekilde müdahale edilen kene ısırıkları, olası risklerin önüne geçilmesini sağlar.
Kene ısırıkları çoğu zaman zararsızdır; ancak bazı keneler, taşıdıkları bakteri ve virüsler yoluyla ciddi hastalıklara neden olabilir. Bu hastalıklar şunlardır:
Kene tarafından bulaşan hastalıklar, zamanında müdahale edilmediğinde hayati risk taşıyabilir. Bu nedenle vakit kaybedilmeden kene çıkarılmalı ve bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Erken teşhis ve tedavi, bu hastalıkların ilerlemesini önlemek açısından büyük önem taşır.
Vücutta kene fark edildiğinde önemli olan, keneyi en kısa sürede vücuttan çıkartmaktır. Vücutta keneden herhangi bir parça kalmaması gerekir.
Kene çıkarma işlemi, sağlık uzmanı gözetiminde yapılmalı ve kene teması sonrasında bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Keneler hastalık taşıyabileceği için ısırık durumunda en kısa sürede müdahale gerekir. Kene bir cımbız yardımıyla dikkatlice vücuttan uzaklaştırılır. Keneyi yavaşça ve özellikle başını koparmadan çıkarmak önemlidir.
Kene ısırıldığı bölgeden uzaklaştırıldıktan sonra, enfeksiyon yaymaması adına bölge temizlenmelidir. Çıkarılan kene saklanmalıdır. Bu noktadan sonra herhangi bir belirti olmazsa risk yok demektir. Fakat bölge izlendikten sonra kızarıklık, yanma, kaşıntı, döküntü gibi belirtiler varsa en kısa sürede bir sağlık uzmanına bildirilir.
Enfeksiyon veya hastalık şüphesi olması durumunda doktor tarafından bazı laboratuvar testleri istenebilir. Test sonuçlarına göre antibiyotik, ağrı kesici ya da iltihap önleyici ilaçlar reçete edebilir.
Kene ısırıklarından kaynaklanan hastalıkları ve enfeksiyonları önlemenin en iyi yolu kene ile teması en aza indirmektir. Bu noktada alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
1. Kene ısırması belirtileri ne zaman başlar?
Belirtilerin ortaya çıkması süresi kişiden kişiye değişebilir. Genellikle 1-2 günde belirtiler ortaya çıksa da Lyme hastalığında bu süre bir ayı bulabilir.
2. Kene parçası ciltte kalırsa ne olur?
Kene çıkarılırken dikkat edilmediğinde özellikle baş kısmı ısırılan bölgede kalabilir. Bu durum enfeksiyona neden olabileceği gibi cilt reaksiyon da geliştirebilir. Bu sebeple bölge gözlemlenmeli ve en kısa sürede doktora başvurulmalıdır.
3. Kene kaç saatte zehirler?
Kenenin hastalık bulaştırabilmesi için uzun bir süreye ihtiyacı vardır. Bu süre 24 saati bulabilir.
4. Kene ısırığı izi kalır mı?
Çoğu kene ısırığında iz kalmaz. Ancak ciltte reaksiyon görülmesi durumunda hafif bir iz kalabilir.
5. Zehirli kene nerelerde olur?
Zehirli keneler Kırım Kongo Kanamalı Ateşi’ne sebep olan kenelerdir. Özellikle Anadolu bölgelerinde yaygındır.
6. Kene hangi mevsimde çıkar?
Keneler genellikle ilk bahar ve yaz aylarında, en sık ise nisan ve eylül aylarında görülür.
7. Kene neye gelmez?
Keneler, çay ağacı ve lavanta gibi güçlü kokulardan hoşlanmazlar. Ayrıca kene kovucu spreyler de etkilidir.
8. Kenenin ısırdığı yere ne sürülür?
Kene ısırılan bölgeden çıkarıldıktan sonra su ve sabunla temizlenmeli, ardından antiseptik solüsyon uygulanmalıdır.
9. Hangi kene türü tehlikeli?
Sert keneler ailesine bağlı bazı türler, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ve Lyme hastalığına neden olduğu için tehlikelidir.
10. Kene ısırığı için hangi bölüme gidilir?
Kene ısırığı için acil servis ya da dahiliye (iç hastalıkları) bölümlerine başvurulabilir.
11. Kene ısırığı kaç günde geçer?
Kene ısırığı genellikle bir hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak enfeksiyon olması durumunda bu süre uzayabilir.
12. Kene ısırması sonrası kızarıklık ne zaman geçer?
Kızarıklık genelde birkaç gün sonra azalır. Ancak ısırılan bölgede döküntü varsa Lyme hastalığı gibi enfeksiyon ihtimaline karşı değerlendirme gerekebilir.