Dislipidemi Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Dislipidemi, kandaki lipid (yağ) düzeylerinin normalin üzerine çıkması ya da dengesizleşmesi durumudur. Kolesterol ve trigliserit gibi yağların anormal seviyelerde bulunması, kalp-damar hastalıkları başta olmak üzere pek çok sağlık sorununa zemin hazırlar. Genellikle belirti vermeden ilerleyen dislipidemi, erken tanı ve yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınabilir.

Dislipidemi Nedir?

Dislipidemi, kanda kolesterol ve trigliserid gibi lipid düzeylerinin normalden sapması durumudur. Dislipidemi, özellikle LDL (kötü kolesterol) yüksek, HDL (iyi kolesterol) düşük olgularda damar duvarlarında plak oluşumunu tetikleyerek ateroskleroz, kalp krizi ve inme gibi ciddi kardiyovasküler riskleri artırır. Ayrıca obezite, insülin direnci, hipertansiyon gibi metabolik sendrom bileşenleriyle sıkça birlikte görülür. Tedavi edilmediğinde damar tıkanıklığına zemin hazırlayan dislipidemi, düzenli lipid takibi, sağlıklı yaşam tarzı ve gerektiğinde lipid düşürücü ilaçlarla yönetilmelidir.

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Dislipidemi Neden Olur?

Dislipidemi, kandaki lipit seviyelerinde görülen dengesizliktir ve çoğunlukla yaşam tarzına bağlı gelişir. Sağlıksız beslenme, obezite, fiziksel aktivite eksikliği, sigara ve alkol kullanımı ile bazı ilaçların uzun süreli kullanımı dislipidemiye yol açabilen başlıca nedenler arasındadır. Bu faktörler lipit profili üzerinde olumsuz etki oluşturarak, kardiyovasküler hastalık riskini artırabilir. Bu risk etmenlerinin bir arada bulunması, edinilmiş dislipidemi gelişimini kolaylaştırabilir. Ancak, yaşam tarzında yapılacak düzenlemelerle dislipidemi yönetimi genellikle mümkündür. Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve zararlı alışkanlıklardan uzak durmak, kan lipit değerlerinin normal düzeyde seyretmesine katkı sağlamaktadır. Dislipidemiye neden olabilecek başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Yüksek yağ ve şeker içeren sağlıksız beslenme alışkanlıkları
• Aşırı kilo (obezite)
• Düşük fiziksel aktivite düzeyi
• Sigara ve alkol kullanımı
• Kolesterol veya hormon metabolizmasını etkileyen bazı ilaçların kullanımı

Dislipidemi Belirtileri Nelerdir?

Dislipidemi genellikle belirgin bir belirti vermez. Sinsi seyreden bir durumdur. Ancak cilt altında biriken yağ kitleleri olan ksantomlar, göz çevresinde sarı renkli birikimler ya da kornea çevresinde gri beyaz halkalar dislipidemi ile ilişkili olabilmektedir. Göğüs ağrısı, nefes darlığı ve bacaklarda kramp gibi dolaşım problemleri de damar tıkanıklığının sonucu olarak görülebilir. Yüksek kolesterol düzeyleri, yıllar içinde damar sertliğine neden olarak kalp krizi ve felç riskini artırır. Bu nedenle dislipidemi, çoğu zaman ancak bu tür komplikasyonlar ortaya çıktığında fark edilir. Dislipidemi belirtileri aşağıda listelenmektedir:

• Cilt altında yağ birikimleri
• Göz çevresinde sarı renkli birikimler
• Kornea çevresinde gri-beyaz halka (arkus senilis)
• Göğüs ağrısı
• Nefes darlığı
• Bacaklarda kramp
• Kalp krizi veya felç (ilerleyen damar tıkanıklığı sonucu)

Dislipidemi Nasıl Teşhis Edilir?

Dislipidemi kandaki lipit düzeylerini belirlemek için kullanılan bir kan testi ile teşhis edilebilir. Bu test sayesinde total kolesterolün yanı sıra LDL (kötü kolesterol), HDL (iyi kolesterol) ve trigliserid değerleri de ölçülür. Elde edilen bulgular, gerekirse farklı testlerle doğrulanabilir. Sonuçlara göre kişinin mevcut durumu değerlendirilir ve uygun tedavi süreci planlanır.

Dislipidemi Türleri Nelerdir?

Dislipidemi, kandaki lipid düzeylerinin normalin dışında seyretmesiyle tanımlanır ve farklı türleriyle kalp-damar sağlığını tehdit eder. En sık görülen türlerden biri yüksek LDL (düşük yoğunluklu lipoprotein) kolesteroldür. Bu tür, halk arasında “kötü kolesterol” olarak bilinir ve damar çeperlerinde birikerek ateroskleroz riskini artırır. Diğer bir tür ise düşük HDL (yüksek yoğunluklu lipoprotein) kolesteroldür. HDL, “iyi kolesterol” olarak bilinir ve kanda biriken fazla kolesterolü temizleyerek damar sağlığını korur. Trigliserid yüksekliği de dislipideminin önemli bir türüdür. Yüksek trigliserid düzeyleri, özellikle insülin direnci, obezite ve tip 2 diyabetle ilişkilidir. Bu türlerin bazıları birlikte de görülebilir ve bu durumda “kombine dislipidemi” olarak adlandırılır. Dislipidemi türleri aşağıda listelenmektedir:

• Yüksek LDL kolesterol (kötü kolesterol)
• Düşük HDL kolesterol (iyi kolesterol)
• Yüksek trigliserid
• Kombine dislipidemi (birden fazla bozukluğun birlikte görülmesi)

Dislipidemi ve Hiperlipidemi Arasındaki Fark Nedir?

Dislipidemi, kandaki lipid düzeylerinde meydana gelen tüm dengesizlikleri kapsayan bir durumdur. Bu durum, kolesterol ve trigliserid gibi yağların seviyelerinin normal aralıkların dışında olması anlamına gelir. Hiperlipidemi ise dislipideminin bir alt türü olup, kandaki lipid seviyelerinin normalin üzerine çıkmasıyla tanımlanır. Özellikle yüksek kolesterol ve trigliserid düzeyleri hiperlikidemi kapsamında değerlendirilir.

Dislipidemi Nasıl Tedavi Edilir?

Dislipidemi tedavisinde temel amaç, kandaki anormal lipid düzeylerini normal sınırlara çekerek kalp-damar hastalıkları riskini azaltmaktır. Tedavi süreci öncelikle yaşam tarzı değişiklikleriyle başlar. Bu kapsamda doymuş yağ ve trans yağ içeriği düşük, lif oranı yüksek bir beslenme düzeni benimsenmelidir. Ayrıca düzenli egzersiz, sigaranın bırakılması ve ideal kiloya ulaşılması hedeflenir. Eğer bu değişikliklere rağmen lipid seviyeleri düşürülemezse, statin grubu ilaçlar gibi lipid düşürücü tedavilere başlanır. Bazı durumlarda, statinlere ek olarak ezetimib, fibratlar veya omega-3 yağ asitleri gibi ilaçlar da kullanılabilir. Tüm bu tedavi yaklaşımları, hastanın bireysel risk profiline ve kan yağları düzeyine göre belirlenir. Bu nedenle düzenli takip ve hekim kontrolü büyük önem taşımaktadır.

Dislipidemi Taraması Nasıl Yapılır?

Dislipidemi taraması, kandaki lipid düzeylerinin değerlendirilmesiyle gerçekleştirilir ve genellikle açlık kan örneği alınarak yapılır. Bu testte total kolesterol, LDL (kötü huylu kolesterol), HDL (iyi huylu kolesterol) ve trigliserid değerleri ölçülür. Kolesterol testi için kişinin 12 saat boyunca aç kalması gerekir. Elde edilen lipid profili, kişinin kalp-damar hastalıkları açısından taşıdığı riskin belirlenmesinde kritik rol oynar. LDL kolesterol düzeyinin 130 mg/dL’nin, total kolesterolün ise 200 mg/dL’nin altında olması hedeflenir. HDL düzeyinin düşük olması dislipidemi tanısında önemli bir bulgudur çünkü damar koruyucu etkisi olan bu lipid türü ne kadar düşükse risk o kadar artar. Trigliserid düzeylerinin yüksekliği de yine dislipidemi tanısında dikkate alınan unsurlardandır. Bu nedenle dislipidemi taraması, kalp hastalıklarının erken tanısı ve önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Dislipidemiye Hangi Bölüm Bakar?

Dislipidemi tanı ve takibi öncelikle İç Hastalıkları (Dahiliye) ve gerektiğinde Kardiyoloji uzmanları tarafından yapılır.

Dislipidemi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Dislipidemi ile ilgili merak edilen sorular ve cevapları aşağıda listelenmektedir.

Aterojenik Dislipidemi Nedir?

Aterojenik dislipidemi, yüksek trigliserid, küçük yoğun LDL ve düşük HDL içeren lipid profiliyle, damar tıkanıklığı riskini artıran bozukluktur

Sekonder Dislipidemi Nedir?

Sekonder dislipidemi, diyabet, obezite, hipotiroidi, böbrek veya karaciğer hastalığı gibi başka bir hastalığa bağlı olarak sonradan gelişen lipid bozukluğudur.

Ailesel (Familyal) Dislipidemi Nedir?

Ailesel dislipidemi, genetik mutasyonlar sonucu LDL, HDL ve/veya trigliserid düzeylerinin kalıtsal olarak anormal seyretmesidir.

Dislipidemi Diyeti Nedir?

Dislipidemi diyeti, doymuş ve trans yağ açısından düşük; lif, tam tahıl, sebze, meyve ve sağlıklı yağlar açısından zengin beslenmeyi içerir ve kalp-damar riskini azaltmayı hedefler.

Dislipidemi İçin Hangi İlaç Kullanılır?

Öncelikli olarak statinler (HMG‑CoA redüktaz inhibitörleri) kullanılır; yetersiz kalırsa ezetimib veya fibratlar eklenebilir.

Dislipidemi ve Kolesterol Aynı Şey mi?

Kolesterol bir lipid türüdür, dislipidemi ise kolesterolle birlikte trigliserid ve lipoproteinleri içeren tüm kan yağlarındaki bozukluğu tanımlar.

Dislipidemi Olan Ne Yemeli?

Dislipidemi olanlar bol lifli tam tahıllar, sebze, meyve, yağsız protein (balık, baklagil), zeytinyağı ve omega-3 içeren besinler tüketmelidir.

Dislipidemi İçin Hangi Doktora Gidilir?

Dislipidemi tanısı ve tedavisi için dahiliye (iç hastalıkları) veya kardiyoloji uzmanına başvurulmalıdır.