Salmonella, hijyenik olmayan besinlerin tüketilmesi ile ortaya çıkan bir bakteriyel hastalıktır. Salmonella bakterisi hayvanların ve insanların bağırsaklarında yaşar ve özellikle hayvan dışkısı ile kontamine olmuş (kirlenmiş) besinler tüketilirse kolaylıkla insanlara bulaşabilir. İshal, kusma ve karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir ve genellikle antibiyotik tedavisi ve sıvı takviyesi ile atlatılabilmektedir.
Salmonella Nedir?
Salmonella ishal, ateş ve mide ağrısına neden olan bağırsak sistemini etkileyen bakteriyel bir hastalıktır. Salmonella bakterileri insan ve hayvan bağırsağında yaşar ve dışkı yoluyla bulaşır. İnsanlarda en sık karşılaşılan bulaşma şekli kirli su ve besinlerin tüketilmesidir. Salmonella enfeksiyonu, genellikle enfeksiyon aldıktan sonraki 6 saat ile 72 saat içinde bulantı, ishal, ateş ve mide-bağırsak kramplarına neden olur.
Salmonella Belirtileri Nelerdir?
Salmonella belirtileri, salmonella bakterisine maruz kaldıktan sonraki 6 saat ile 6 gün arasında başlayabilir ancak genellikle 3 gün içerisinde kendini gösterir. Salmonella sindirim sistemini etkiler. Salmonella belirtileri şunlardır:
- İshal
- Mide krampları
- Bulantı
- Kusma
- Ateş
- Titreme
- Halsizlik
- Baş ağrısı
- Dışkıda kan
Salmonella semptomları genellikle bir hafta kadar devam edebilir, ishal süresi daha da uzun olabilir.
Salmonella Türleri Nelerdir?
2.500’den fazla salmonella alt türü bulunmaktadır. Bazıları sadece hayvanlarda varlık gösterebiliyorken bazıları hayvanlardan insanlara bulaşabilir. Özellikle salmonella typhi, tifo hastalığına ve Salmonella paratyphi ise paratifo hastalığına neden olabilmektedir ancak en sık rastlanan türü, gastroenterittir ve ishal, kusma ve yüksek ateş gibi semptomlara neden olur.
Salmonella Bakterisi Nasıl Bulaşır?
Salmonella enfeksiyonu çiğ veya az pişmiş etlerden, kümes hayvanlarından, yumurta veya yumurta ürünlerinden, pastörize edilmemiş sütlerden ya da kirlenmiş (kontamine olmuş) sulardan ve besinlerden bulaşabilir. Salmonella ile enfekte olmuş besinler tüketerek kolaylıkla enfeksiyon kapılabilir ve salmonella oldukça bulaşıcıdır.
Salmonella Hangi Yiyeceklerde Bulunur?
Salmonella bakterileri hayvanların, kuşların ve insanların bağırsaklarında yaşamaktadır. İnsanlar genellikle dışkı ile kirlenmiş besinler tükettiğinde salmonella bakterisi kaparlar. Salmonella aşağıdaki yiyeceklerde bulunabilir:
- Çiğ veya az pişmiş yumurta: Yumurtanın kabuğu enfekte olabilir veya bazen yumurta kabuğu oluşmadan yumurta, tavuktan salmonella alabilir.
- Çiğ kırmızı et, kümes hayvanları ve deniz ürünleri: Kesim işlemi sırasında hayvan dışkı, hayvanların diğer bölümlerine bulaşabilir. Ayrıca bu hayvanların temas ettiği sulardan gelen deniz ürünleri, enfekte olabilir.
- Pastörize edilmemiş inek sütü ve süt ürünleri: Pastörize edilmemiş süt ve o sütle yapılan diğer süt ürünleri salmonella bakterisi taşıyabilir. Pastörizasyon, bakterileri öldürür.
- İyi yıkanmamış meyve ve sebzeler: Özellikle tarla ürünleri, hayvan dışkısı ile kirlenebilir ve mutfakta o ürünü yıkarken mutfak tezgahına da salmonella bulaşabilir.
- Hijyen kurallarına uyulmadan hazırlanan yiyecekler: Tuvalet kullanıldıktan sonra el hijyenine uyulmadan yıkanan besinlere, bakteri bulaşabilir.
- Kirli su: Salmonella içme suyuna bulaşabilir.
Ayrıca salmonella bakterisi taşıyan besinlerin temas ettiği yüzeylerden ve o besinlerle temas edildikten sonra yıkanmayan ellerden de kolaylıkla salmonella bulaşabilir. Salmonella ile enfekte olmuş herhangi bir besin yıkanmadan temas ettiği her yüzeye, bakteri bırakabilir. Bu durum özellikle tavuk ve yumurta gibi ürünlerde daha sık görülmektedir ancak dışarıdan alınan her besin mutlaka iyice yıkanmalıdır.
Salmonella Teşhisi Nasıl Konulur?
Salmonella dışkı (gaita) testi ile kolaylıkla teşhis edilebilir ancak önce enfeksiyon hastalıkları uzman hekimi fizik muayene sırasında hastalıkla ilgili şikayetleri dinlemelidir. Salmonella teşhisi için yapılan testler şunlardır:
- Gaita testi (Dışkı örneği)
- Kan tahlili (Kan örneği)
- İdrar tahlili
Salmonella Tedavisi Nasıl Olur?
Salmonella tedavisi için genellikle antibiyotik reçete edilmektedir. Salmonella olan bir bireyin ishal nedeniyle vücudunun kaybettiği sıvı ve elektrolitleri yenilemek için bol su tüketmesi gerekmektedir ve doktorun reçete ettiği antibiyotik düzenli şekilde kullanılmalıdır. Ayrıca enfeksiyon hastalıkları uzmanı tarafından ishali azaltmak için ishal önleyici de verilebilmektedir.
Salmonella Risk Faktörleri Nelerdir?
Salmonella hemen hemen herkesin yaşamı boyunca karşılaşabileceği bir bakteriyel hastalıktır ve yaz aylarında daha sık görülür. Salmonella riski yüksek olan kişiler şunlardır:
- Çocuklar
- 65 yaş ve üstü yaşlılar
- Bağışıklık sistemi zayıf bireyler
- İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS) olan hastalar
- Hamile kadınlar
- Hayvan ile temas ihtimalinin yüksek olduğu kişiler
- Hijyen koşullarının yetersiz olduğu ülkelerde yaşayanlar veya o ülkelere seyahat edenler
Salmonella Korunma Yolları Nelerdir?
Hijyenik koşullar, bireylerin kendileri tarafından sağlansa bile herhangi bir dış ortamda salmonella bakterisine maruz kalınabilir. Salmonella’dan korunma yolları şunlardır:
- Düzenli el yıkamak: Yemek hazırlamadan önce ve sonra, banyoyu kullandıktan sonra, bebek bezi değiştirdikten sonra, evcil dahil hayvanlara dokunduktan sonra ve bahçe ile uğraştıktan sonra el yıkanmalıdır.
- Yemek pişirirken dikkatli olmak: Pişmiş besinler ile pişmemiş besinleri ayrı tutmak, çiğ meyve ve sebzeleri güzelce yıkamak, hayvansal ürünleri iyice pişirmek, hayvansal ürünlerle temas ettikten sonra pişirme araç gereçlerine direkt dokunmamak, kullanılmış bezleri sürekli yıkamak, pişirme araç gereçlerini ve lavabo iç yüzeyi ile mutfak tezgahını düzenli olarak temiz tutmak salmonella bulaşma ihtimalini azaltır.
- Yumurta satın alırken dikkatli olmak: Yumurtaların işaretli olması gerekir. İşaretli olmayan bir çiftlikten yumurta alınacaksa çiftlik güvenilir olmalıdır veya yumurta iyice pişirilmelidir. Yumurta kabuğu ile temas sonrası el yıkanmalıdır.
- Tuvalet temizliğine dikkat etmek: Dışkı bulaşı ihtimalini önlemek için tuvalet öncesinde ve sonrasında klozet ile lavabo temiz bırakılmalıdır. Sifon kullanımından sonra mutlaka el yıkanmalıdır.
- Hayvanlarla teması azaltmak: Özellikle bağışıklığı zayıf kişilerin hayvanlarla teması sınırlandırılabilir.
Bilgi ve Randevu İçin Formu Doldurun
Salmonella ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Salmonella Nasıl Bir Hastalıktır?
Salmonella, salmonella bakterisi ile enfekte olmuş besinlerin tüketilmesi ile insanlara bulaşan ve sindirim sistemini etkileyen bakteriyel bir hastalıktır. Salmonella olan bir kişi ishal, kusma, mide bulantısı ve yüksek ateş gibi belirtiler yaşar.
Tavuklarda Salmonella Nedir?
Tavuklar salmonella bakterisi taşıyıcılarından biridir, salmonella bakterisi hayvanların bağırsaklarında yaşar. Tavuk kesimi veya kesilen tavuğun paketlenmesi sırasında, tavuğun dışkısından tüm ete salmonella bulaşabilir. Salmonella ile enfekte olmuş bir tavuk, pişirmeden önce yıkanırken veya kesilirken değdiği her yüzeye salmonella bırakabilmektedir. Bu nedenle tavuğun pişirmeden önce yıkanması önerilmez ve çok iyi pişirilmesi önerilir. Ancak tavuk pişirmeden önce yıkanacaksa yıkama işleminden sonra lavabo iç yüzeyi ve eller, deterjan yardımıyla iyice temizlenmelidir.
Peynirde Salmonella Var mıdır?
Çiğ sütle üretilen pastörize edilmemiş peynirlerde salmonella bulunabilir ancak pastörize süt ile hazırlanan peynirlerde salmonella ihtimali çok düşüktür.
Salmonella İnsandan İnsana Geçer mi?
Salmonella nadiren de olsa insandan insana geçebilir. Özellikle tuvalet sonrası hijyenin yeterli olmaması nedeniyle salmonella farklı yüzeylere veya yiyeceklere geçebilir. Ayrıca bebek bezi değiştirdikten sonra herhangi bir yere dokunmadan önce eller iyice yıkanmalıdır.
Salmonella Nasıl Temizlenir?
Salmonella alkollü temizleyiciler, deterjanlar veya çamaşır suyu ile yüzeylerden kolaylıkla temizlenebilir. İyice pişirilen besinlerdeki salmonella ölür. Ellerin 20-30 saniye kadar ayrıntılı şekilde yıkanması salmonella ihtimalini ortadan kaldırır. Çiğ gıda ile temas eden bütün pişirme gereçlerinin de sıcak su ve deterjan ile iyice yıkanması gerekir.
Haşlanmış Yumurtada Salmonella Var mı?
İyi pişmiş yumurtada salmonella bulunmaz ancak az pişmiş veya kayısı kıvamındaki yumurta salmonella riski taşıyabilmektedir. Yumurta kabuğunda da salmonella bulunabileceğinden yumurta kabuğu ile temas eden her yüzey ve eller, temas sonrasında deterjan ile yıkanmalı veya temizlenmelidir. Yumurtadaki salmonellanın ölmesi için en az 70°C derecede pişirilmesi gerekir.
Salmonella Kaç Günde İyileşir?
Salmonella genellikle bir hafta içinde kendiliğinden iyileşebilir ancak şiddetli ishal, kusma durumu varsa ve ağır vakalarda antibiyotik tedavisi gerekir. Antibiyotik tedavisi yarıda bırakılmadan düzenli şekilde devam etmelidir.
Patateste Salmonella Var mı?
Patates salmonella için doğrudan riskli değildir ancak patatesin yetiştiği toprak, salmonella taşıyan hayvan dışkısı ile enfekte olmuş ise patatesten de salmonella almak mümkündür.
Salmonella Aşısı Var mı?
Evet, Salmonella typhi bakterisine karşı geliştirilen tifo aşısı vardır. Salmonella typhi aşısı, özellikle tifo hastalığının yaygın olduğu ülkelere seyahat edecek kişilere önerilmektedir.
Salmonella Kaç Derecede Ölür?
Salmonella bakterisi genellikle 70°C derece ve üzerindeki sıcaklıklarda ölür. Bu nedenle çiğ et, yumurta ve süt ürünlerinin iyi pişirilmesi gerekmektedir. Salmonella riskinden kaçınmak için etlerin iç sıcaklığı 75 dereceye ulaşana kadar pişirilmesi gerekir.
Salmonella Bebeğe Zarar Verir mi?
Salmonella bebeklerde ishal nedeniyle ciddi sıvı kaybına ve yüksek ateşe yol açarak tehlikeli olabilir. Bebeklerin bağışıklık sistemi yeterince gelişmediği için enfeksiyon daha ağır seyredebilmektedir.
Salmonella Pişince Ölür mü?
Salmonella yeterli pişirme sıcaklığına ulaşıldığında ölür. Et, yumurta ve süt ürünleri 70°C’nin üzerinde pişirildiğinde salmonella yok olur.
Salmonella ve Shigella Üremedi Ne Demek?
Gaita (dışkı örneği) tahlili sonucunda “Salmonella ve Shigella Üremedi” şeklinde bir ifade kullanıldıysa dışkıda salmonella ve shigella türü bakterilerin bulunmadığı anlamına gelir. Salmonella ve Shigella, bağırsak enfeksiyonlarına yol açan ve genellikle ishal, ateş, karın ağrısı gibi semptomlara sebep olan bakterilerdir.
Giriş Tarihi: 28.07.2025
Güncellenme Tarihi: 28.07.2025
Web sitemizde yer alan tüm içerikler yalnızca genel bilgilendirme amacı taşımaktadır. Şikayetinizle ilgili değerlendirme, tanı ve tedavi için mutlaka bir doktora veya sağlık kuruluşuna başvurunuz.