Hipersomnia (Sürekli Uyuma İsteği) Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Kronikleşen aşırı uyuma isteği, uykusuzluktan veya uyku sevgisinden kaynaklanmıyor olabilir. Genellikle merkezi sinir sistemine bağlı sorunlar ya da farklı hastalıklar Hipersomnia’ya neden olmaktadır.

Hipersomnia (Sürekli Uyuma İsteği) Nedir?

Hipersomnia, geceleri yeterince uyunmasına rağmen gündüz aşırı uyuma isteği duyma ve uykululuk halidir. Bu durum aniden uyuma isteği yaratabilir ve yaşam kalitesini olumsuz olarak etkiler. Hipersomnia’da kişi, uykusunu yeterince almış olsa bile hep uykulu hisseder ve gün içinde uykuya dalma eğilimi vardır.

Hipersomnia Çeşitleri Nelerdir?

Hipersomnia, merkezi sinir sistemine bağlı (primer) ya da başka bir hastalığa bağlı (sekonder) olarak 2’ye ayrılır. Hipersomnia çeşitleri şunlardır:

• Primer hipersomnia: Primer hipersomnia; İdiyopatik Hipersomnia, Narkolepsi tip 1, narkolepsi tip 2  ve Klein-Levin Sendromu olarak 4’e ayrılır.
• Sekonder hipersomnia: Uyku apnesi, depresyon, Parkinson Hastalığı, beyin omurilik travmaları veya ilaç-madde etkisi nedeniyle yaşanabilen hipersomnia türüdür.

Hipersomnia çeşidinin doğru tespit edilmesi, tedaviyi ve hastalığın kontrolünü kolaylaştırır.

Narkolepsi Nedir?

Narkolepsi, beynin uyku ve uyanıklık mekanizması bozulduğunda ortaya çıkan bir hipersomnia türüdür. Narkolepsi Tip 1 ve Tip 2 olarak aşağıdaki gibi 2’ye ayrılır:

• Narkolepsi Tip 1: Aşırı gündüz uykululuğu ve katalepsi (ve hipokretin seviyesinde düşüklük) ile birlikte seyreden bir primer hipersomnia çeşididir.
• Narkolepsi Tip 2: Katalepsi olmadan aşırı uykululuk hali ile seyreden bir primer hipersomnia çeşididir.

Katalepsi, istemsiz olarak ortaya çıkan hareketsizlik ve donma halidir. Bilinç kaybı olmaz ama kişi vücudunu hareket ettiremez. Saniye de sürebilir, birkaç dakika da devam edebilir.

Narkolepsi belirtileri şunlardır:

• Ani uyku atakları
• Uykululuk halinde halüsinasyonlar
• Uyku felci
• Gece uykusunun bozulması

İdiyopatik Hipersomnia Nedir?

Bilinen bir neden olmadan ortaya çıkan sürekli uyuma isteğine İdiyopatik Hipersomnia denir. En yaygın görülen hipersomnia türüdür. İdiyopatik hipersomnia belirtileri şunlardır:

• Uzun uyku süreleri (>11 saat/24 saat)
• Uyku sersemliği (Sabah uyanmada zorlanma ve zihin bulanıklığı)
• MSLT Testi sonucunda <8 dakikada uykuya dalma süresi

Klein-Levin Sendromu Nedir?

Klein-Levin Sendromu (KLS), anormal şekilde uzun süre uyuma hastalığıdır ve hastalar günde 16 ile 20 saat arasında uyurlar. Epizodik olarak bir hafta ya da birkaç gün süren ataklarda kişi, yalnızca kısa süreliğine uyanır ve yeniden uykuya dalar. Klein-Levin Sendromu atakları sırasında aşırı iştah, hiperseksüalite, duygu bozukluğu, apati ve derealizasyon yaşanabilmektedir. Çoğunlukla viral enfeksiyonlar sonrası tetiklenmektedir.

 Hipersomnia Belirtileri Nelerdir?

Hipersomnia, kendini aşırı uyuma hali ile belli eder. Aşırı uyuma hali, 10 saatten daha fazla uyumak ve gece uykusu düzenli olsa bile gündüz de uykulu gezme ile birlikte görülür. Hipersomnia belirtileri şunlardır:

• Kaygı
• Sinirlilik
• Gün boyu tekrarlayan uyku atakları
• Enerji azalması (bitkinlik)
• Sabah uyanmakta zorlanma
• Gündüz şekerlemesi sonrasında uyanmakta zorlanma
• Uyandıktan sonra kafa karışıklığı yaşama
• Baş ağrısı
• Halüsinasyonlar (Gündüz düşü)
• Hafıza problemleri
• Uyku felci
• Huzursuzluk
• İştahsızlık
• Odaklanma sorunları veya konsantre olamama
• Normalden fazla uyumak (10 saat ve daha fazla)

Hipersomnia (Sürekli Uyuma İsteği) Neden Olur?

Hipersomnia, genellikle idiyopatik olarak yani nedensiz şekilde ortaya çıkmaktadır ama bazı durumlarda altında farklı bir sağlık sorunu yatmaktadır. Hipersomnia nedenleri aşağıdaki gibidir:

• İdiyopatik nedenle
• Narkolepsi kaynaklı
• Parkinson Hastalığı
• Uyku apnesi
• Kafa ve omurilik travmaları
• Klein-Levin Sendromu
• Genetik
• İlaç ve madde etkisi kaynaklı

Hipersomnia İçin Hangi Doktora Gidilir?

Hipersomnia için uyku bozuklukları bölümüne ya da nöroloji bölümüne başvurmak gerekir. Bazı büyük hastanelerde Uyku Laboratuvarları da bulunmaktadır. Uyku Laboratuvarında Polisomnografi, MSLT testleri vb. yaptırılır. Ayrıca öncelikle aile hekimine danışarak semptomlardan bahsedilebilir ve bu şekilde aile hekimi, konu ile ilgili referans verebilir.

Ücretsiz Danışmanlık İçin Formu Doldurun

Hipersomnia Nasıl Teşhis Edilir?

Hipersomnia teşhisi için öncelikle uzman hekim, hasta öyküsünü dinleyerek semptomların süresi hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Hipersomnia teşhisi için aşağıdaki testler yapılabilir:

• Epworth Uyku ölçeği ile semptom ölçümü yapılır.
• Polisomnografi (PSG) ile gece boyunca uyku izlemesi yapılır. Solunum ve REM uykusu incelenir.
• MSLT (Multiple Sleep Latency Test): Gündüz yakalanan uyku fırsatlarında ne kadar sürede uykuya dalındığını ölçer.
• Hipotekrin düzeyine, sekonder hipersomnia için ise T4, TSH ve beyin MRI’ına bakılır.
• EEG sonuçları değerlendirilir.

Epworth Uyku Ölçeği Nedir?

Epworth uyku ölçeği, kişisel algıya dayalı; gündüz uykululuk durumunu değerlendiren bir ölçüm yöntemidir. Hastadan, 8 farklı günlük senaryoda, 0 ile 3 arasında puanlama yapması istenir.

0=Aslam uyumam

3=Büyük ihtimalle uyurum anlamına gelir.

8 farklı senaryo içerisinde tv izlerken, kitap okurken ya da bir arabada yolcu olarak bulunurken uyuma ihtimali sorulur. Toplam alınabilecek puan en fazla 24’tür ve aşağıdaki şekilde sınıflandırma yapılmaktadır:

• 0-10 arası normal
• 11-12 sınırda uykululuk
• 13-24 arası anormal derecede hipersomnia

Polisomnografi (PSG) Nedir?

Hasta bir gece boyunca Uyku Bozuklukları Merkezinde uyur ve uyku kaydı alınır. Hastanın gece uykusu boyunca aşağıdaki değerleri gözlemlenir:

• EEG: Beyin dalgası
• EOG: Göz hareketliliği (REM takibi)
• EKG: Kalp ritmi
• EMG: Kas aktivitesi
• Oksijen saturasyonu: Kandaki oksijen miktarı
• Solunum durumu

MSLT (Multiple Sleep Latency Test) Nedir?

Gündüz uyku seviyesini ölçen testtir. Gün boyunca hastaya 4-5 kere 2 saat ara ile karanlık bir odada 20 dakika boyunca uykuya dalma fırsatı sunulur. Burada hastanın uykuya dalma hızı ve REM uykusuna geçme durumuna bakılır. Normalde uykuya dalma süresi 10 dakikadan fazla olmalıdır ve REM uykusu yaşanmamalıdır ancak hipersomnia durumunda uykuya dalma süresi 8 dakikadan kısadır ve 2 veya daha fazla uyku fırsatında REM uykusuna geçiş gözlemlenir.

Hipokretin Testi Nedir?

Hipokretin beyinde uyanıklık, iştah ve enerji ile ilişkili olan nöropeptittir ve hipotalamustaki özel hücreler tarafından üretilmektedir. Hipokretin düşüklüğü ile narkolepsi teşhisi doğrulanmış olur. Hipokretin, beyin omurilik sıvısı alınarak ölçülmektedir.

Hipersomnia Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hipersomnia birden fazla tedavi yönteminin kombinasyonunu içerebilir. Hipersomnia tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir:

• Uyku düzeni (pattern) oluşturmak gerekir.
• Uyanıklık arttırıcılar kullanılabilir.
• Uzun süreli ataklarda doktor tavsiyesi ile steroid kullanımı düşünülebilir.
• Sekonder hipersomnia için altta yatan diğer hastalıkların tedavisi hedeflenir.

Hipersomnia (Sürekli Uyuma İsteği) Nasıl Önlenir?

Primer Hipersomnia’yı önlemek zordur ancak aşağıdaki gibi bazı yaşam tarzı değişiklikleri ile semptomlar hafifletilebilir:

• Psikoterapi
• Düzenli egzersiz yapmak
• Stres yönetimi
• Kısa gündüz uykuları planlama (Alarm ile uyanacak şekilde 20 dakikalık)
• Düzenli uyku saatleri oluşturmak
• Yatak odasında radyasyonu sınırlamak
• Meditasyon ve yoga gibi rahatlama yöntemleri
• Alkol, sakinleştiriciler ve sigara tüketimini sınırlandırmak

Hipersomnia Hakkında Sık Sorulan Sorular h2

Hipersomnia Olduğunu Nasıl Anlarız?

Geceleri düzenli uyunsa bile gündüz uyku hali, sürekli uyuma isteği, gündüz uykusuna hızlıca dalma, gündüz düşü görme, halüsinasyonlar görme, hafıza ve odaklanma problemleri yaşama, sürekli olarak 10 saat ve üzeri uyuma ve sürekli uykulu gezme gibi semptomlar Hipersomnia’yı işaret edebilir.

Hipersomnia Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Hipersomnia tedavi edilmezse aşağıdaki gibi yaşam tarzı ile ilgili ciddi sorunlar doğurabilir:

• İş veya okul performansında azalma
• Araç kullanımında kaza riski
• Sosyal ilişkilerde problem
• Ruh sağlığı problemleri; depresyon ve anksiyete vb.
• Kronik hipersomniada, metabolizma hastalıkları veya kalp hastalıkları ihtimali artar.

Çok Fazla Uyumak Neye İşarettir?

Günde 11 saat ve daha fazla uyumak hipersomnia (sürekli uyuma isteği) işareti olabilir ancak farklı semptomlar da eşlik etmelidir. Eğer sadece aşırı uyuma varsa farklı bir metabolik bozukluk veya vitamin eksikliği işareti olabilir.

Aşırı Uyuma İsteği Hangi Vitamin Eksikliğidir?

Aşırı uyuma isteği B12 vitamini eksikliği, D vitamini eksikliği veya demir eksikliği nedeniyle ortaya çıkabilir.

Ani Uyku Bastırması Sebepleri Nelerdir?

Ani uyku bastırması narkolepsi, idiyopatik hipersomnia veya ilaç etkileşimleri nedeniyle yaşanabilmektedir.

Hipersomnia Tehlikeli midir?

Hipersomnia, trafik kazası ve iş kazası riskini artırmaktadır. Yanı sıra depresyon ve anksiyete gibi ruhsal sorunlara neden olabilir veya altında yatan ciddi bir hastalık olabilir. Sekonder Hipersomnia tedavisi için altta yatan diğer hastalık tedavi edilmelidir.

Hiper Uyku Ne Demek?

Hiper uyku hipersomnia ile eş anlamlı kullanılmaktadır. Hiper uyku gündüz aşırı uyuma ile karakterize uyku ataklarına neden olur ve hipersomnia, tıbbi muayene gerektiren ciddi bir sağlık sorunudur.

Uyku Testi İçin Hangi Bölüme Gidilir?

Uyku testi için Uyku Bozuklukları Merkezine veya yoksa Nöroloji bölümüne gidilmelidir. Ayrıca Medipol Uyku Laboratuvarı’na başvurabilirsiniz.