Ağız Kanseri: Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Ağız kanseri, dudak, dil, damak, yanak içi, diş eti, retromolar bölge (20 yaş diş bölgesi), bukkal mukozası (yanak) ve ağız tabanı gibi ağız içindeki dokularda gelişebilen ciddi bir kanser türüdür. Çoğu zaman başlangıçta ağrıya neden olmaz ve bu nedenle erken dönemde fark edilmesi güç olabilir. Erken tanı, tedavi başarısını önemli ölçüde artırdığı için ağız içindeki her türlü olağan dışı değişiklik ciddiye alınmalı ve vakit kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır.

Ağız Kanseri Nedir?

Ağız kanseri, ağız boşluğunda yer alan dudak, dil, damak, diş eti, yanak iç yüzeyi, ağız tabanı veya nadiren çene kemiği gibi dokularda gelişen kötü huylu tümörler için kullanılan genel bir tanımdır. En sık görülen türü skuamöz hücreli karsinomdur. Bu tür, “skuamöz epitel” adı verilen yassı hücrelerden kaynaklanan kötü huylu bir tümördür. Ağız boşluğunun iç yüzeyini kaplayan bu yassı hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmasıyla oluşur.

Ağız kanseri, genellikle yavaş ilerleyen ama tedavi edilmediğinde çevre dokulara ve lenf bezlerine yayılabilen bir kanser türüdür. Erken evrede çoğu zaman belirgin ağrıya neden olmadığı için fark edilmesi güç olabilir. Ancak zamanla konuşma, yutkunma ve çiğneme fonksiyonlarını olumsuz etkileyerek yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürür.

Ağız Kanseri Evreleri Nelerdir?

Ağız kanseri evreleri, kanserin boyutunu ve ne kadar yayıldığını ifade eder. Evreleme temelde TNM sistemine dayanır:

• T (Tümör): Primer tümörün boyutu ve çevre dokulara (ör. kas, kemik) yayılımına bakılır.
• N (Lenf Düğümleri): Boyundaki bölgesel lenf düğümlerine yayılım olup olmadığına bakılır.
• M (Metastaz): Diğer organlara yayılıp yayılmadığına bakılır.

Ağız kanseri evreleri genellikle Evre 0’dan Evre IV’e kadar gruplandırılır:

Evre 0 (Karsinoma in situ)

Anormal hücreler yalnızca yüzeysel tabakada (epitel) sınırlıdır; daha derin dokulara veya lenf düğümlerine yayılım yoktur.

Evre I

Tümör 2 cm veya daha küçük boyuttadır ve lenf düğümü yayılımı yoktur.

Evre II

Tümör 2 cm’den büyük, 4 cm’ye kadardır ve lenf düğümü yayılımı yoktur.

Evre III

Tümör 4 cm’den büyüktür veya kanser boyunda tek bir lenf düğümüne yayılmıştır.

Evre IV

Hastalığın ileri evresidir. Çevre yapılara veya birden fazla ya da büyük lenf düğümünde yayılım ve uzak organlara metastaz görülür. 

Ayrıntılı Bilgi İçin Formu Doldurun

Ağız Kanseri Neden Olur?

Ağız kanseri risk faktörleri arasında genetik faktörler, viral enfeksiyonlar ve yaşam tarzı önemli rol oynar. Risk faktörleri kişiden kişiye değişiklik gösterse de özellikle tütün ve alkol kullanımı, HPV enfeksiyonu, yetersiz ağız hijyeni ve sağlıksız beslenme alışkanlıkları en önemli etkenler arasında yer alır. Bu faktörlerin bazıları yaşam tarzı değişiklikleriyle önlenebilirken, bazıları ise ancak düzenli sağlık kontrolleriyle erken dönemde fark edilebilir. Başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Aşırı tütün ve alkol kullanımı
• HPV enfeksiyonu
• Kötü beslenme alışkanlıkları
• Güneş maruziyeti
• Bağışıklık sistemi zayıflığı
• Ailede kanser öyküsü

Ağız Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Ağız kanseri, erken evrelerde belirti vermeyebilir, bu nedenle fark edilmesi güç olabilir. Ancak, bazı belirtiler başka ağız-diş sağlığı sorunlarıyla da karışabileceği için uzun süre devam eden şikâyetlerde mutlaka bir diş hekimi veya kulak burun boğaz uzmanına başvurulmalıdır. Sık görülen belirtiler şunlardır:

• Ağız içinde iyileşmeyen yaralar
• Ağızda beyaz-kırmızı lekeler
• Ağız, boğaz veya dil ağrısı, hassasiyeti
• Dudakta, dilde ya da yanak içinde kitle veya şişlik
• Dilde veya dudakta uyuşma
• Yutkunma veya çiğneme güçlüğü
• Konuşma değişiklikleri
• Açıklanamayan ağız içi kanamalar
• Boğazda takılma veya tıkanma hissi
• Çene veya boyunda şişlik
• Ağız içinde renk değişimi
• Ağız kokusu
• Diş kaybı veya diş formunda değişiklik

Ağız Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?

Ağız kanserinin teşhisi, belirtilerin fark edilmesi ve fiziki muayene ile başlar. Hekim, hastanın şikâyetlerini, ne zamandır devam ettiğini, sigara/alkol kullanımı gibi risk faktörlerini ve ailede kanser öyküsünü öğrenir. Ağız ve boğaz bölgesi elle muayene edilir. 

Bazı durumlarda ağız ve boğaz bölgesi endoskopik incelenir. Kesin tanı için şüpheli lezyonlardan biyopsi alınır. Kanser tespit edilmesi durumunda yayılımını değerlendirmek ve tedavi planı oluşturabilmek için MR, BT veya PET-CT gibi ileri görüntüleme teknikleri kullanılır. Aynı zamanda kan testleri de yapılır. 

Ağız Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?

Ağız kanseri tedavisinde amaç, kanserli dokuyu tamamen ortadan kaldırmak ve hastalığın yayılımını durdurmaktır. Tedavi planı; tümörün boyutu, yeri, evresi, hastanın genel sağlık durumu ve olası yayılım durumuna göre kişiye özel olarak belirlenir. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:

Cerrahi Tedavi

Erken evre ağız kanserlerinde genellikle ilk tercih edilen yöntem tümörün çıkarılmasıdır. Eğer kanser boyundaki lenf bezlerine de yayıldıysa, bu bezler de lenf bezi diseksiyonu ile çıkarılabilir. Bazı geniş çaplı ameliyatlardan sonra konuşma ve çiğneme fonksiyonlarının korunması için doku nakli ya da onarımı yapılabilir. Operasyon sonrası yeme içme zorlukları yaşanabileceği için bir süre diyetisyen ile çalışmak gerekebilir.

Radyoterapi

Radyoterapi ile yüksek enerjili ışınlar kullanılarak kanser hücreleri yok edilir. Erken evrelerde tek başına uygulanabileceği gibi, cerrahi sonrası kalan kanser hücrelerini yok etmek amacıyla da kullanılabilir. Tümörün ameliyatla alınamayacağı durumlarda semptomları hafifletmek için kullanılabilir. 

Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini yok eden ilaçtır. Genellikle ileri evrelerde radyoterapi ile uygulanır. Radyoterapide olduğu gibi, tümörün ameliyatla alınamayacağı durumlarda semptomları hafifletmek için kullanılabilir. 

İmmünoterapi

Bağışıklık sistemini kanser hücrelerini tanıyıp yok edecek şekilde güçlendiren tedavilerdir. Özellikle yayılmış veya standart tedavilere yanıt vermeyen vakalarda uygulanabilir. 

Erken evrelerde çoğunlukla cerrahi ön plandayken, ileri evrelerde multidisipliner tedavi yaklaşımı (cerrahi, radyoterapi, kemoterapi) uygulanır.

Ağız Kanseri ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Ağız Kanseri İyileşir mi?

Evet, ağız kanseri özellikle erken evrede tespit edildiğinde büyük oranda tedavi edilebilir.

Ağız Kanseri Teşhisini Kim Koyar?

Ağız kanseri teşhisi, diş hekimi veya kulak burun boğaz (KBB) uzmanı tarafından konulabilir. 

Ağız İçi Kanseri Tehlikeli mi?

Evet, ağız içi kanseri tedavi edilmezse hızla çevre dokulara ve lenf bezlerine yayılabilir. 

Ağız İçinde Sivilce Gibi Şişlik Neden Olur?

Ağız içinde sivilce benzeri şişlikler; aft, apse, mukosel (tükürük bezi kisti), travmaya bağlı yaralanma veya nadiren tümör nedeniyle oluşabilir. Eğer şişlik 2 haftadan uzun sürüyorsa mutlaka bir uzmana muayene olunmalıdır.

Kanser Ağızda En Çok Nerede Görülür?

Ağız kanseri en sık dil kenarları, ağız tabanı, dudak ve yanak iç yüzeyinde görülür.

Kanser Ağız Tadını Bozar mı?

Evet. Hem ağız kanseri hem de radyoterapi veya kemoterapi gibi tedavi yöntemleri, tat alma duyusunda değişikliğe veya kayba neden olabilir.

Ağız İçinde Tümör Olur mu?

Evet. Ağız içinde hem iyi huylu (benign) hem de kötü huylu (malign) tümörler oluşabilir.