Alüminyum Fosfit Nedir, Zehirlenme Belirtileri Nelerdir?

Alüminyum Fosfit tarım ve böcek ilaçlamada yaygın olarak kullanılan bir pestisittir ve su veya nem ile temas ettiğinde açığa çıkan gaz son derece öldürücü olabilir.

Alüminyum Fosfit Nedir?

Alüminyum fosfit katı halde bulunan ve su ile veya nem ile temas ettiğinde reaksiyona girerek son derece toksik olan fosfin (PH₃) gazını açığa çıkaran bir pestisit türüdür. Alüminyum fosfit, toz veya granül halde ambalajlanarak depolanmaktadır ve kuru olarak kaldığında durağandır ancak nemli ortamlarda hızla ayrışma göstermektedir; reaksiyon ile ayrıştığında fosfin gazı salınır.  Fosfin gazı hem yanıcıdır hem de toksiktir, hava ile temas ettiğinde tutuşmaya elverişlidir ve solunursa veya kapalı ortamlarda birikirse tüm canlılar için hayati risk oluşturmaktadır. Alüminyum fosfitin endüstriyel ve tarımsal kullanımı bulunmaktadır ve yüksek öncelikli madde olarak sınıflandırılmaktadır. 

Alüminyum Fosfit Ne İşe Yarar? Nerelerde Kullanılır?

Alüminyum fosfit tarım alanlarında gazla ilaçlama(fumigant) amacıyla kuru yemler, tahıl, bakliyat ve depolardaki zararlı organizmalarla mücadele için tercih edilmektedir. Konteyner, gemi ve silo gibi büyük hacimli kapalı alanlarda ilaçlama yapmak için de alüminyum fosfit kullanılır ancak kullanım protokolleri dikkate alınmalıdır ve eğitimli ilaçlamacılar tarafından uygulanmalıdır. 

Alüminyum Fosfit Kalıntı Bırakır mı?

Alüminyum fosfit, uygulama sırasında su veya nem ile karışınca hızla parçalanıp fosfin gazı açığa çıkardığından kalıntı bırakma şekli diğer pestisitlerden farklıdır. Fosfin gazı uçucu olduğu için hava yoluyla dağılır ancak uygulama sonrası ortam yeterince havalandırılmazsa gaz kalıntısı veya parçalanmayan kalıntılar tehlike oluşturabilir. İlaçlamanın yapıldığı tahıl veya gıdaların üzerine alüminyum fosfit tozu düşmüş olabilir bu nedenle ilaçlama sonrası havalandırmanın yanı sıra temizlik de gerekir.

Alüminyum Fosfit Zehirlenmesi Nasıl Olur?

Alüminyum fosfit zehirlenmesi çoğunlukla fosfin gazı soluma yolu ile meydana gelmektedir. Alüminyum fosfit, su ile temasında parçalanıp fosfin gazı açığa çıkarır ve uygulama sonrası ortam yeterince havalandırılmazsa solunum yoluyla vücuda girer ve toksiktir. Ayrıca alüminyum fosfit içeren parçalanma kalıntılarının yutulmasıyla da zehirlenme mümkündür. Genellikle ilaçlama yapılan alanların yeterince havalandırılmaması sonucu zehirlenme vakaları yaşanmaktadır. 

Alüminyum Fosfit Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Alüminyum fosfit veya fosfin gazına maruz kalmanın belirtileri hızlı başlar ve birden fazla organ üzerinde etki gösterir. Fosfin gazı veya alüminyum fosfit zehirlenmesi belirtileri şunlardır:

• Baş ağrısı
• Baş dönmesi
• Nefes darlığı
• Göğüs sıkışması
• Öksürük
• Bulantı ve kusma
• Karın ağrısı ve ishal
• Konvülsiyon(nöbet)
• Düşünme zorluğu ve sersemlik
• Aritmi
• Hipotansiyon(tansiyon düşüklüğü)
• Şok veya koma hali (Ciddi vakalarda)
• Pulmoner ödem (Ciddi vakalarda)
• Solunum yetersizliği (Ciddi vakalarda)
• Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarında bozulma (Ciddi vakalarda)

Zehirlenmenin İlk Belirtisi Nedir?

Zehirlenmenin ilk belirtileri baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı ve nefes darlığı ya da göğüste sıkışma hissidir. Alüminyum fosfit veya fosfin gazı solumaya bağlı zehirlenme belirtilerine öksürük, kusma ve aritmi(kalp ritminde düzensizlik) de eşlik eder.

Alüminyum Fosfit Zehirlenmesi Nasıl Geçer?

Alüminyum fosfit veya fosfin gazı zehirlenmesi için spesifik bir antidot yoktur. Alüminyum fosfit zehirlenmesinin tedavisi semptomlara yöneliktir. Kişinin solunumu ve kan dolaşımı stabilize edilmeli ve oksijen takviyesi verilmelidir. Hipotansiyon ve şok durumunda sıvı replasmanı, vazopresörler(kan basıncı yükseltici) ve yoğun bakım desteği gerekebilir. Konvülsiyon(nöbet) ve nörolojik bozukluklar başladıysa antikonvülzan kullanılabilir. Dünya genelinde alüminyum fosfit veya fosfin gazı zehirlenmesi sonucu mortalite oranı yüksektir bu nedenle uygulama öncesinde, sırasında ve sonrasında dikkatli olunmalıdır.

Alüminyum Fosfit İnsana Zarar Verir mi?

Evet, alüminyum fosfit (AlP) insan sağlığı için hayatı risk oluşturabilecek derecede zararlıdır. Alüminyum fosfit nemlenince veya su ile temas edince fosfin gazı ortaya çıkar ve bu gazın solunması çoklu organ iflasına varabilecek komplikasyonlara neden olabilir.

Alüminyum Fosfit Fare Zehri midir?

Alüminyum fosfit, kapalı depolarda, ambarlarda ve tarımda zararlı böcekler, haşereler ve kemirgenler ile mücadelede gazla ilaçlama(fumigant) için kullanıldığından fare zehri gibi düşünülmektedir ancak fare zehrinden farklıdır ve solunduğunda toksiktir. Alüminyum fosfit ev ortamında kullanılmamalıdır.

Alüminyum Fosfit Etki Süresi Ne Kadardır?

Alüminyum fosfit etki süresi doğrudan maruziyet şekline ve miktarına bağlıdır. Açığa çıkan fosfin gazının etkisi dakikalar içinde başlayabilir ve ağır maruziyet durumunda birkaç saat içinde kötüleşerek çoklu organ hasarına neden olabilir.