ONLİNE İŞLEMLER
Unutkanlık kısaca hafızada ve bellekte oluşan problemlerdir. İnsanlarda en sık rastlanan şikayetlerdendir. Günlük yaşam içerisinde ciddi bir hastalığa bağlı olmadan unutkanlık şikayetleri olabilir. Ancak, ileri yaşlarda Alzheimer hastalığı, gençlerde ise vitamin eksiklikleri, hormon bozuklukları ya da depresyon gibi zihinsel yetenekler de bozuklukla birlikte seyreden pek çok ciddi hastalığın ilk ya da en önemli belirtisi yine unutkanlıktır.
Unutkanlık, hemen her yaşta değişik sebeplere bağlı olarak ortaya çıkabilir. İleri yaşlarda Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıklardan kaynaklı ortaya çıkabileceği gibi, bireyin günlük hayatından (stres, depresyon vb.) ya da dikkat eksikliği/hiperaktivite gibi çocukluk dönemi ve gelişimsel sorunların erişkinliğe yansımasına bağlı da oluşabilir. Geçirilen felçler, multipl skleroz, epilepsi vb. nörolojik hastalıkların yanı sıra Kafa travmaları, kalp krizleri ve suda boğulma gibi problemler de daha genç nüfus içerisinde ciddi biçimde unutkanlığa ve akli melekelerde yani bilişsel işlevlerde bozulmaya neden olabilmektedir.
Beyinde davranışı belirleyen merkezler ile akli melekeler yani bilişsel işlevler arasında çok yakın biri ilişki söz konusudur. Bu nedenle içinde Alzheimer hastalığınında olduğu demanslar, yani bunamalarda temel ve ilk şikayet unutkanlık ve bilişsel işlevlerde bozulma olsa da davranış sorunları ciddi bir problem alanı yaratır. Bunama ile giden, unutkanlığın ön planda olduğu bazı hastalıklarda ise hareketlerde etkilenme/bozulmanın da tabloya ilave olduğunu görürüz. Lewy cisimcikli demans, normal basınçlı hidrosefali yada felçler sonrası gelişen bunamalarda yürüme bozukluğu, harekete ilişkin problemler ortaya çıkabilmektedir. Hareket bozukluklarının en sık görülen biçimi olan Parkinson hastalığında ise bu kez akli meleklerde değişen biçimlerde bozulmalar görülebilmektedir.
Unutkanlık, bilişsel işlevlerde bozulma dışında, dil ve konuşma bozuklukları (afaziler), algılama bozuklukları (agnoziler), vb. diğer tüm zihinsel yeteneklerde ortaya çıkan bozukluklar ve davranış bozukluklarına yol açan hastalıklar kliniğin faaliyet alanına girmektedir. Genel olarak ifade edersek, şu hastalıkların unutkanlık ve davranış bozuklukları kliniğimizde tanı, takip ve tedavileri yapılmaktadır.
Unutkanlık ya da başka bir zihinsel bozukluk, davranış bozukluğu yakınması ile başvuran hastada ilk yapılması gereken, bu yakınmanın önemli olabilecek bir hastalık belirtisi olup olmadığının kesin bir biçimde ortaya konulmasıdır. Bu amaçla; konuda uzman bir doktorun dikkatli ve ayrıntılı görüşme ve muayenesi, ardından, ‘Nöropsikolojik test’ olarak isimlendirilen, özellikle hafıza olmak üzere akli melekelerin değerlendirildiği bir dizi test uygulanır. Bu durumda gereken nöropsikometrik değerlendirme, nöropsikoloji laboratuvarımızda gerçekleştirilmektedir. Bu inceleme sonucu hafif bile olsa bilişsel bozukluklardaki kayıplar ve bu kayıpların hangi zihinsel işlevleri etkilediğine dair ayrıntılı bir değerlendirme yapmak mümkün olmaktadır. Bu değerlendirme ilaçla tedavi, rehabilitasyon ve nöromodülasyon vb. gibi tedavi seçeneklerine karar verilmesine ve tedavinin takibine olanak sağlamaktadır. Gerçekten bir bellek bozukluğunun mevcut olduğu kanısı bu değerlendirmeler sonucunda ortaya çıkarsa ikinci olarak yapılması gereken, bu bozukluğa yol açan hastalığın ne olduğunu saptamaktır. Bu durumda doktor muayenesi ve nöropsikolojik testlerin sonuçlarından elde ettiği bulgular çerçevesinde altta yatan hastalığın tanısına yönelik bir takım tetkiklerin yapılması gerekecektir. Bu tetkiklerin en sık kullanılanları, kan ve hormon tetkikleri, EEG (beyin elektrosu), farklı beyin görüntüleme tekniklerinin kullanılmasıdır (MR, PET ya da BT). Bu tetkiklerden elde edilen sonuçlar hastalığın kesin tanısına ulaşılmasını sağlar. Son aşama tabi ki teşhis edilmiş olan hastalığın tedavisinin (ilaç, ameliyat, rehabilitasyon, nöromodülasyon vb.) uygulanması ve hastanın takibini içermektedir. Yine afazi (inme sonrası lisan bozuklukları) kafa travması vb. gibi hastalıklara bağlı bellek ve dikkat bozuklukları gibi “KOGNİTİF ” bozuklukların rehabilitasyonu da Kognitif Rehabilitasyon Ünitemizde yapılmaktadır. Bu hasta grubunda uyguladığımız diğer bir tedavi alternatifi Noninvaziv Nöromodülasyon teknikleridir.
Unutkanlık polikliniği olarak bütün imkanları bünyesinde bulunan bir merkeziz. Bazı üniversitelerde bulunan merkezler genelde ilaç ağırlıklı tedavi yürütürlerken biz gelişmiş labratuvar ve rehabilitasyon olanaklarımız sayesinde etkin bir teşhis ve ardından ilaç, kognitif rehabilitasyon ve nöromodülasyon gibi pek çok etkin tedavi yöntemini birlikte kullanabilme olanağına sahibiz. Medipol Mega Üniversite Hastanesi Prof. Dr. Lütfü Hanoğlu Nöroloji Uzmanı 7 Mart 2019