Koroner Arter Hastalığı Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Koroner arter hastalığı, önemli bir kalp-damar hastalığıdır. Kalbi besleyen damarların daralması veya tamamen tıkanmasıyla ortaya çıkar. Kalp krizi riskini artıran bu durumun en yaygın nedeni damar duvarlarında zamanla biriken plaklar nedeniyle gelişen aterosklerozdur. Bu ciddi hastalık; göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Koroner Arter Hastalığı Nedir?

Koroner arter hastalığı, kalbi besleyen ana damarların daralmasıyla ortaya çıkan yaygın bir kalp hastalığı türüdür. Bu durum genellikle damar duvarlarında yağ, kolesterol ve diğer maddelerin birikmesiyle oluşan ateroskleroz nedeniyle gelişir. Biriken plaklar damarların daralmasına neden olarak kalp kasına giden kan akışını azaltır.

Koroner arter hastalığı yıllar içinde yavaşça ilerler. Kalbe yeterince kan ulaşmaması göğüs ağrısı ve nefes darlığı gibi belirtilere yol açabilir. Kan akışının tamamen tıkanması ise kalp kriziyle sonuçlanabilir. Bu hastalığın tedavisinde ilaç tedavisi ve cerrahi müdahale gerekebilir. Sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve sigarayı bırakmak hem koroner arter hastalığını önlemede hem de risk faktörlerini azaltmada önemli rol oynamaktadır. Koroner arter hastalığı, koroner kalp hastalığı olarak da adlandırılır.

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Koroner Arter Hastalığı Neden Olur?

Kalp koroner arter hastalığının en yaygın nedeni, ateroskleroz adı verilen damar sertliğidir. Ateroskleroz, koroner arterlerin iç yüzeyinde yağ, kolesterol, kalsiyum ve benzeri maddelerin birikerek plak oluşumuna yol açmasıyla gelişir. Bu plaklar zamanla damar çeperlerini kalınlaştırır ve daraltarak kan akışını kısıtlayabilir. Koroner arterlerin daralması ya da tamamen tıkanması durumunda, kalp kası yeterli oksijen ve besini alamaz. Bu durum da koroner arter hastalığının ortaya çıkmasına neden olur.

Koroner Arter Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Koroner arter hastalığı, erken evrelerde genellikle belirgin bir belirti vermez. Ancak hastalık ilerledikçe, kalbi besleyen damarların daralması sonucu semptomlar daha sık ve şiddetli şekilde görülebilir. Bu belirtiler arasında göğüs ağrısı (anjina), göğüste baskı ya da dolgunluk hissi yer alabilir. Ayrıca kişinin kendini yorgun hissetmesi, kalp atışlarında düzensizlik veya çarpıntı hissi, nefes darlığı (dispne) ve ellerde ya da ayaklarda şişlik gibi bulgular da ortaya çıkabilir.

Bazı durumlarda, koroner arter hastalığının ilk belirtisi kalp krizi olabilir. Kalp krizi; göğüste baskı tarzında ağrı, kol ve omuz bölgesine yayılan ağrı ve nefes alma güçlüğü gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Kalp krizi acil müdahale gerektiren ciddi bir durumdur ve kalp dokusundaki hasarın en aza indirilmesi için hızlı tıbbi yardım alınmalıdır. Koroner arter hastalığı belirtileri aşağıda listelenmektedir:

• Göğüs ağrısı (anjina)
• Göğüste baskı veya dolgunluk hissi
• Sürekli yorgunluk
• Kalp atışlarında düzensizlik
• Çarpıntı hissi
• Nefes darlığı (dispne)
• Ellerde veya ayaklarda şişlik
• Kalp krizi (ilk belirti olabilir)
• Kola veya omuza yayılan ağrı
• Nefes alma güçlüğü

Koroner Arter Hastalığı Risk Faktörleri Nelerdir?

Koroner arter hastalığı, genellikle kalp damarlarının iç yüzeyinde yağ birikimi (aterom) oluşmasıyla ortaya çıkar. Bu birikim, koroner arterlerin daralmasına neden olarak kalp kasına giden kan akışını kısıtlar. Bu sürece ateroskleroz adı verilir. Ateroskleroz gelişme riski, bazı yaşam tarzı ve sağlık faktörlerine bağlı olarak önemli ölçüde artar. Koroner arter hastalığı risk faktörleri aşağıda listelenmektedir:

• Sigara kullanımı
• Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
• Yüksek kolesterol
• Yüksek lipoprotein(a) düzeyi
• Hareketsiz yaşam tarzı
• Diyabet

Ayrıca, obezite, fazla kilo ve ailesel koroner kalp hastalığı öyküsü de riski artıran önemli etkenler arasındadır.

Koroner Arter Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Koroner arter hastalığını teşhis etmek için sağlık uzmanı tarafından bir değerlendirme yapılır. Bu süreçte hastanın tıbbi geçmişi sorgulanır ve mevcut semptomlar hakkında bilgi alınır. Özellikle göğüs ağrısı ya da nefes darlığı gibi koroner arter hastalığı belirtileri varsa, tanıyı desteklemek amacıyla çeşitli testler istenebilir. Koroner arter hastalığını teşhis etmek için kullanılan testler aşağıda listelenmektedir:

• Kan testleri
• Elektrokardiyogram (EKG)
• Ekokardiyografi
• Egzersiz stres testi
• Nükleer stres testi
• Kalp BT taraması
• Koroner anjiyografi (anjiyogram)
• Kalp kateterizasyonu

Koroner Arter Anjiyografi Nedir?

Koroner anjiyografi, kalp damarlarındaki kan akışını değerlendirmek amacıyla uygulanan tanısal bir işlemdir. Bu işlem sırasında damar içi görüntüleme sağlamak için kontrast madde kullanılır ve röntgen cihazı ile damar yapısı detaylı şekilde incelenir. Genellikle kasık veya el bileğinden girilerek yapılan bu işlem, cerrahi müdahale gerektirmeyen minimal invaziv bir yöntemdir. Kalp krizi, damar tıkanıklığı, damar spazmı veya yüksek kolesterol gibi durumların tanısında önemli bir rol oynar. Koroner anjiyografi ile kalp damarlarında daralma ya da tıkanıklık olup olmadığı tespit edilerek, hastaya en uygun tedavi planı belirlenebilir. Bu işlem, özel olarak donatılmış kateter laboratuvarlarında gerçekleştirilir.

Koroner Arter Hastalığı Çeşitleri Nelerdir?

Koroner arter hastalığı genellikle damar içi plak birikimi ile ilişkilendirilir. Ancak bu durum, yalnızca koroner kalp hastalığının bir türünü temsil eder. Koroner arter hastalığı, üç ana başlık altında incelenir. Koroner arter hastalığı çeşitleri aşağıda listelenmektedir:

• Obstrüktif koroner arter hastalığı
• Nonobstrüktif koroner arter hastalığı
• Spontan koroner arter diseksiyonu

Obstrüktif Koroner Arter Hastalığı

En sık görülen koroner arter hastalığı türü olan obstrüktif form, damar çeperlerinde zamanla biriken plaklar nedeniyle damarların daralmasıyla ortaya çıkar. Damarın giderek daralması, kalbe giden kan akışının azalmasına ve zamanla tamamen engellenmesine yol açabilir. Bu durumda kalp krizi gelişebilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Nonobstrüktif Koroner Arter Hastalığı

Nonobstrüktif koroner arter hastalığı, damar tıkanıklığı olmadan da gelişebilir. Plak birikimi yerine damar fonksiyonlarını etkileyen başka sorunlar mevcuttur. Bunlar arasında damar spazmları (koroner vazospazm), damar iç yüzeyinde işlev bozukluğu (endotel disfonksiyonu), küçük damarların işlevinde bozulmalar (mikrovasküler disfonksiyon) ve kalp kasının damara baskı uygulaması (miyokardiyal köprüleşme) yer alır. Bu hastalık türü de göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi belirtilere yol açabilir. Nonobstrüktif koroner arter hastalığı özellikle kadınlarda daha yaygın görülür.

Spontan Koroner Arter Diseksiyonu (SKAD)

Spontan koroner arter diseksiyonu, koroner arter duvarında ani bir yırtılma meydana gelmesiyle oluşur. Bu durum, damar içinde kan akışını kısmen ya da tamamen engelleyebilir ve genellikle kalp krizi ile sonuçlanır. SKAD belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Göğüs ağrısı (özellikle sol tarafta), boyun, çene veya sırta yayılan ağrı, göğüste basınç ya da sıkışma hissi, nefes darlığı, halsizlik ve baş dönmesi yaygın belirtiler arasındadır.

Koroner Arter Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Koroner arter hastalığının tedavi yöntemi, hastalığın türüne ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişkenlik gösterir. Bazı hastalarda yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olurken, bazı durumlarda girişimsel veya cerrahi tedavilere ihtiyaç duyulabilir. Koroner arter hastalığının tedavisinde öne çıkan üç temel yöntem şöyledir:

• İlaç tedavisi,
• Stent uygulamaları (koroner balon anjiyoplasti dahil)
• Koroner bypass ameliyatı

Hangi tedavi yönteminin tercih edileceği, hastalığın şiddeti ve hastanın klinik durumu doğrultusunda belirlenir. Kalp hastalıklarının yönetiminde en uygun yaklaşım, kardiyolog ve kalp cerrahının birlikte değerlendirme yapmasıyla mümkündür.

İlaç tedavisi, koroner arterlerdeki daralmanın kan akışını ciddi şekilde engellemediği durumlarda öncelikli seçenektir. Bu tedavi yaklaşımında beş temel hedef bulunur: kanın pıhtılaşmasını azaltmak, damarları genişletmek, tansiyonu kontrol altına almak, kalbin iş yükünü hafifletmek ve kandaki yağ seviyesini düşürmek.

Eğer damar darlığı belirli bir düzeyin üzerine çıkarak kalp kasının yeterli beslenmesini engellemeye başlarsa, müdahale edilmesi gerekir. Bu durumda iki tedavi yöntemi öne çıkar: stent uygulamaları ve koroner bypass ameliyatı. Tedavi kararında; hastanın yaşı, eşlik eden hastalıkları, kalp fonksiyonları ve damar yapısı gibi birçok faktör dikkate alınır. Koroner bypass operasyonunun süresi, uygulanan bypass sayısına ve varsa ek cerrahi işlemlere bağlı olarak değişir. Genel olarak operasyon süresi ortalama 4 saattir.

Koroner Arter Hastalığından Korunma Yöntemleri Nelerdir?

Koroner arter hastalığından korunmanın en etkili yolu, sağlıklı yaşam alışkanlıklarını hayatın bir parçası haline getirmektir. Bu hastalıktan korunmak için günlük hayatta dikkat edilmesi gereken bazı temel noktalar vardır. Öncelikle sigara ve tütün ürünlerinden uzak durulmalı, aynı zamanda pasif içicilikten de kaçınılmalıdır. Tütün dumanına maruz kalmak bile kalp damar sağlığı açısından ciddi bir risk oluşturur.

Kolesterol seviyeleri düzenli olarak takip edilmelidir. Yüksek kolesterol, damarların tıkanmasına yol açarak kalp krizi riskini artırabilir. Sağlıklı beslenme, egzersiz ve gerektiğinde ilaç kullanımı ile kolesterol düzeyi ideal aralığa çekilmelidir. Düzenli fiziksel aktivite de koroner arter hastalığına karşı koruyucu etkiye sahiptir. Haftada birkaç gün yapılan tempolu yürüyüşler bile kalp sağlığı açısından fayda sağlar.

Fazla kilolardan kaçınmak ve ideal vücut ağırlığını korumak önemlidir. Obezite, kalp ve damar sistemi üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir. Hipertansiyon ve diyabet gibi kronik hastalıklar, koroner arter hastalığını tetikleyebileceği için bu sağlık sorunları uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altında tutulmalıdır. Stres yönetimi göz ardı edilmemelidir. Sürekli stres altında olmak, kalp sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. Özetle koroner arter hastalığından korunma yöntemleri aşağıda listelendiği gibidir:

• Sigara ve tütün ürünlerinden uzak durmak
• Pasif içicilikten kaçınmak
• Kolesterol seviyesini düzenli takip etmek
• Sağlıklı beslenmek
• Düzenli egzersiz yapmak
• Fazla kilolardan kaçınmak
• İdeal vücut ağırlığını korumak
• Hipertansiyon ve diyabeti kontrol altında tutmak
• Stresi yönetmek

Koroner Arter Hastalığına Hangi Bölüm Bakar?

Koroner arter hastalığıyla sağlık kuruluşlarının “Kalp Damar Cerrahisi” bölümleri ilgilenmektedir. Bu bölüm, kalp kapak hastalıkları, doğumsal kalp anomalileri, koroner arter hastalığı, toplardamar ve atardamar hastalıkları ile varis gibi sorunlarla ilgilenir. Tedavi süreci hastalığın türüne göre değişmekle birlikte, yaşam tarzı düzenlemeleri, ilaç tedavisi ve cerrahi müdahaleleri içerebilir.

Koroner Arter Hastalığı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Koroner arter hastalığı hakkında sıklıkla sorulan sorular ve cevapları aşağıda listelenmektedir.

Koroner Arter Nereden Başlar?

Koroner arterler, kalbin dış yüzeyinden doğrudan çıkan ve kalp kasını oksijenli kanla besleyen temel atardamarlardır; sol ve sağ ana koroner arter olarak sağ ve sol aort çıkışlarından başlar.

Kaç Tane Koroner Arter Var?

Genellikle üç ana koroner arter vardır: sol ana koroner arterin dalları (LAD ve sirkumfleks) ile sağ ana koroner arter.

Kalbin En Önemli Damarı Hangisidir?

Koroner arter sisteminde en kritik damar genellikle sol ön inen dal (LAD) olarak kabul edilir çünkü kalbin büyük bölümünü besler ve tıkanıklığı ciddi sorunlara yol açar.

 Koroner Arter Kalsiyum Skoru Nedir?

Koroner arter kalsiyum skoru, kalp damarlarında kalsifik plak miktarını sayısal olarak veren bir tarama testidir ve skor arttıkça kalp krizi riski da artar.

Koroner Arter Hastalığı İCD Kodu Nedir?

ICD kodu genelde “I25” (kronik iskemik kalp hastalıkları) grubunda yer alır.

Koroner Arter Dominansı Ne Demek?

Koroner arter dominansı, kalbin arka kısmını hangisi arterin beslediğini gösterir. Sağ dominant sistemde sağ koroner arter, sol dominant sistemde sol koroner arter arka inen dalı sağlar.

Koroner Arter Hastalığı Engel Oranı Kaçtır?

Koroner arter hastalığında “engel oranı” genelde %50-70 daralma eşiği olarak kabul edilir. %70 üzerinde daralma ise ciddi tıkanıklık olarak değerlendirilir.

Koroner Arter Bypass Greft Nedir?

Koroner arter bypass greft, tıkalı ya da daralmış koroner arterlerin yerine ya da etrafına yapay veya doğal damarla yeni bir yol oluşturarak kan akışını yeniden sağlayan cerrahi bir yöntemdir.

 En Büyük Arter Nedir?

Vücudun en büyük atardamarı aorttur. Sol kalpten çıkarak tüm vücuda oksijenli kan taşır.

Koroner Arter EKG'de Belli Olur mu?

Dinlenme EKG’si tek başına koroner arter daralmasını direkt tespit edemez, ancak iskemiye bağlı elektriksel değişikliklere işaret edebilir; stres testi veya görüntülemeyle doğrulanmalıdır.

EKG'de Damar Tıkanıklığı Belli Olur mu?

İstirahat veya eforlu EKG, iskemi sırasında elektriksel değişiklikler saptayabilir ancak kesin tanı için ileri tetkikler gerekebilir.

Arter Tıkanıklığı Nasıl Anlaşılır?

Arter tıkanıklığı; ağrı, uyuşma, karıncalanma, nefes darlığı ya da çarpıntı gibi semptomlar ve fiziki muayene ile şüphelenilir. Kesin tanı için görüntüleme yöntemleri (anjiyo, BT) kullanılır.

Anjiyo Olmadan Kalp Damar Tıkanıklığı Nasıl Anlaşılır?

Kesin tanı anjiyo ile konulsa da, fiziki muayene, EKG, ekokardiyografi ve stres testleri gibi yöntemlerle tıkanıklık şüphesi oluşturulabilir.

Koroner Arter Tıkanırsa Ne Olur?

Koroner arter tıkanıklığı, kalp kasına yeterli oksijen taşınmasını engeller. Göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi belirtilerle seyreder ve kalp krizi riski artar.

Damar Tıkanıklığı Yüzde Kaç Olursa Tehlikeli?

Klinikte genellikle arter lümeni %70 ve üzerinde daraldığında ciddi riskli kabul edilir. Bu düzey kalp krizi veya doku iskemisi riski taşır.

Yüzde 90 Tıkalı Damar Açılır mı?

%90’a varan damar tıkanıklığı cerrahi (anjiyoplasti, stent, bypass) ya da girişimsel yöntemlerle açılabilir. Tedavi planı kişinin genel durumu ve tıkanıklığın yerine göre değerlendirilir.

 Kalp Damarı Kaç Yılda Tıkanır?

Damar tıkanıklığı yıllar içinde ateroskleroz süreciyle ilerleyerek gelişir. Bu süreç kişisel risk faktörlerine bağlı olarak değişkenlik gösterir.

Koroner Arter İyileşir mi?

Koroner arterlerdeki plaklar tamamen iyileşmese de yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisiyle ilerleyiş durdurulabilir veya stabilize edilebilir.

Tıkanan Kalp Damarları Kendiliğinden Açılır mı?

Tam tıkalı bir koroner arter genellikle kendiliğinden açılmaz, müdahale gerektirir. Ancak bazı vakalarda pıhtı çözülerek kısmi kan akışı sağlanabilir.

Koroner Arter Ameliyatı Riskli mi?

Koroner arter bypass ameliyatı genel cerrahi riskleri taşısa da, modern tekniklerle başarı oranı yüksek olup riskler hastanın genel durumuna göre değerlendirilir.

Koroner Arter Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Koroner bypass ameliyatı genellikle yaklaşık 3-6 saat sürer, operasyon yöntemine ve gerekli greft sayısına göre süre değişebilir.