Hastalıkları ‘aşı’yoruz

Grip Aşısı

Yapılması önerilenlere kuzey yarımkürede (ülkemiz burada yer alır) her yıl ekim ayında, güney yarım kürede ise mayısta yapılır. Ülkemizde grip salgını kasımda başlar ve nisan sonuna kadar sürer. Bu süre içinde grip olmamış kişiler aşı yaptırabilirler. Amerika aşılama danışma kurulu (ACIP) yıllık aşı uygulamasını 6 aylıktan büyük tüm topluma önerse de ülkemizde riskli gruplara uygulamak daha uygundur. Gebelere (gebelik trimesterine bakılmaksızn) inaktif inflüenza aşısı önerilir. Ayrıca immündüşkünler, HIV enfeksiyonlular, homoseksüeller, kronik böbrek yetmezliği hastaları, kalp yetersizliği olanlar (dilatasyonlu kardiyomiyopati dahil), kronik akciğer hastaları, sigara bağımlıları, kronik alkolikler, dalağı alınanlar (asplenikler) ve persistan kompleman eksikliği olanlar, siroz (kompanse ve dekompanse), şeker hastaları, sağlık çalışanları, bağışıklığı baskılanmış hastalara bakanlar ve çocuk bakıcıları da grip aşısı yaptırmalıdır. 

Zatürre Aşısı

Bu aşı sağlıklı kişilere ve hastalara yapılabilir. 65 yaş ve üzerinde olan her kişiye, 18- 64 yaş arası riskli gruba, bağışıklığı baskılanmış hastalara, HIV/ AIDS hastalarına, kronik böbrek yetmezliği olanlara (diyaliz dahil), kalp yetersizliği olanlara (dilatasyonlu kardiyomiyopati dahil), kronik akciğer hastalığı olanlara, sigara bağımlılarına, kronik alkoliklere, dalağı alınanlara (asplenikler), siroz (kompanse ve dekompanse) olanlara ve şeker hastalarına uygulanır.

Tetanoz, Difteri  ve Asellüler Boğmaca (Td/Tdab) Aşısı

Tüm erişkinlerin bu aşıyı da yaptırması son derece önemlidir. Her gebelikte önceki aşı durumuna bakılmaksızın  (27-36 haftalar rası) bir doz Tdab aşısı önerilir. Önceden aşılanmamış veya aşı durumunu bilmeyenlere 3 doz primer aşılama şeması (0,1 ve 12’nci ayda) uygulanır ve sonra on yılda bir rapel yapılır. İlk dozu Tdab, sonrakileri Td olarak sürdürülür. Öncesinden 2 doz yaptıranlara 3’üncü dozu yaptırılır. Sonuç olarak; hastalanmadan önce sağlığımızı koruyacak önlemler almalıyız. Koruyucu sağlık hizmetlerinden en önemlileri; aşılanmak, sigara içmemek, alkol tüketmemek, günde en az yarım saat yürümek, güneşli günlerde en az 15 dakika yüz ve kolların güneş almasını sağlamak (Bu yapılamıyorsa koruyucu miktarsa D vitamini almak), günde bir porsiyon mevsim salatası yemek, günde en az bir porsiyon (maksimum 3 porsiyon) mevsim meyvesi yemek (zeytin, hurma ve incirin de meyve olduğu unutulmamalı). Öncelikle ölçülü olarak bunlar tüketilmeli, haftada 3 porsiyon baklagil yemek, günde bir avuç kuru yemiş, süt ve süt ürünleri tüketmek, ölçülü beslenmek, tatlı gereksinimini mümkünse baldan gidermek (şeker hastaları hariç), yeterli uyumak, yaşa uygun check-up yaptırmak da ihmal edilmemelidir. Şunu da belirtmeliyiz ki, kanıta dayalı tıbbın en zayıf olduğu alan beslenme konusudur. Umarım zamanla çalışmalarla kanıta dayalı beslenme bilgileri oluşur. 

PROF. DR. ALİ MERT