Genel ve bölgesel anestezi yöntemlerinin avantajları ve dezavantajları göz önünde bulundurularak, anestezi yöntemine anestezist, cerrah ve bilgilendirilmiş hasta birlikte karar vermelidir.


Bölgesel anestezi yapılacak hastalar da genel anestezi yapılacak hastalar gibi özenle ve dikkatle hazırlanmalıdır. Bölgesel anestezi uygulanan hastalar da genel anestezi uygulanan hastalar gibi monitörize edilerek yakından izlenmelidir. Halk arasında, genel anestezi alamayacak kadar genel sağlık durumu bozuk olan hastalara bölgesel anestezi yapılmasının hiçbir sakıncası yokmuş gibi bir inanış vardır. Bölgesel anestezi, genel anestezi alamayacak hastalara uygulanan anestezi yöntemi değildir. Ancak genel anestezi uygulandığında özellikle solunum fonksiyonu hastanın kendi kontrolünde olarak yeterli olamayacak hastalarda bazen bölgesel anestezi bir seçenek olarak uygulanmaktadır. Bu durum belki halk arasında kabul gören yanlış anlamanın kaynağı olabilir. Bu yöntemlerin genel anesteziden daha iyi ve güvenilir olduğunu söylemek her zaman mümkün değildir. Genel anestezi uygulanan hastalarda ameliyata hemen başlanabilirken, bölgesel anestezi uygulanan hastalarda anestezinin tam olarak sağlanabilmesi için belirli bir sürenin geçmesi gerekir. Bu süre bazı hastalar tarafından şikâyet veya korku sebebi olabilir. Bazı hastalarda bölgesel anestezi, sebebi tam olarak açıklanamayan nedenlerle sağlanamayabilir. Bölgesel anestezi sağlanamadığında, hastanın mutlaka o gün ameliyat edilmesi gerekiyorsa genel anestezi uygulanır, ameliyatın ertelenmesi mümkünse başka bir zaman yeniden bölgesel anestezi uygulanabilir.

Genel Anestezi: Damar yolundan ilaç vererek ve/veya nefes yoluyla anestezik gaz solutarak (gerekirse nefes borusuna tüp koyma da dâhil) tam bir uyku hali, ağrı duyusunun ortadan kaldırılması ve hareketsizlik hali olarak tanımlanabilir.
Bölgesel Anestezi: Ameliyat bölgesine ait sinirlerin özel iğnelerle yapılan ilaç enjeksiyonu ile uyuşturulmasıdır. Genel olarak spinal, epidural veya kombine spinal-epidural anestezi olarak bilinir. Hastaların şuuru açık olup, gerekirse sedasyon ilave edilebilir.
Spinal Anestezi: Bir iğne ile bel bölgesinden girilerek direkt omurilik sıvısı içine ilaç uygulanarak vücudun alt bölgesinde hareketsizlik ve/veya ağrısızlık sağlanmasıdır.
Epidural Anestezi: Bir iğne ve/veya kateter ile bel bölgesinden girilerek omuriliği çepeçevre saran dura denilen dış zarın dışına ilaç uygulanarak vücudun alt bölgesinde hareketsizlik ve/veya ağrısızlık sağlanmasıdır.
Kombine Spinal- Epidural Anestezi: Bölgesel anestezi uygulanan hastalarda spinal anestezinin erken başlama, epidural anestezinin ihtiyaç duyulan süre kadar uzatılabilme avantajlarından yararlanmak için hem omurilik sıvısı içine ilaç verilmesi, hem de dura dışına yerleştirilen kateter vasıtasıyla epidural anestezi veya analjezi sağlanmasıdır. Kateterin 2-3 gün boyunca yerinde tutulmasıyla ameliyat sonrası düzenli bir analjezi imkânı da sağlanır. Genel anestezi uygulanan hastaların kalp hastalığı gibi bir hastalığı varsa, uzun süre yeterince sıvı alamamışsa, ameliyat öncesi açlık süresi çok uzamışsa anestezi sağlamak için damar yolu veya solunum yoluyla verilen ilaçların da etkisiyle aşırı derecede tansiyon düşmeleri (hipotansiyon) görülebilir. Aynı durum bölgesel anestezi uygulanan hastalar için de geçerlidir. Bunu önlemek için bölgesel anestezi uygulanacak hastalara anestezi öncesi mutlaka damar yoluyla 500-1000 ml serum verilmesi önerilir.

YA UYANIRSAM DİYE KORKMAYIN
Genel anestezi ameliyat süresince devamlı olarak uygulanmaktadır. Ameliyat bitince anestezi sonlandırılır. Bölgesel anestezi uygulamalarında verilen lokal anestezik ilaçların belli bir etki süresi vardır, tahmin edilenden fazla süren ameliyatlar için bu süre yetersiz kalabilir. Böyle bir durumda hastalara damar yoluyla genel anestezik ilaçlar verilerek ameliyat bitinceye kadar hastaların uyuması sağlanabilir. Önceden ameliyatın uzayabileceği öngörülmüşse epidural kateter yerleştirilerek ilave ilaç verilmek suretiyle bölgesel anestezi süresi uzatılabilir. Uzayan ameliyat ve bölgesel anestezi süresi, uyanık hastalar için stres ve şikâyet sebebi olabilir. Bu durumda da hastalara damar yoluyla sakinleştirici bazı ilaçlar verilerek hastaların konforu sağlanabilir. Genel anestezi uygulanan hastalara ameliyat sonrası ağrı duymamaları için, ameliyatın bitimine doğru damar yoluyla ağrı kesiciler verilir. Bazen bu ilaçlar hastaların geç uyanmasına sebep olabilir. Bu nedenle bazı anestezistler, bu ağrı kesici ilaçları hasta tamamen uyandıktan sonra vermeyi tercih ederler. Bu hastalar ameliyat sonrası kısa bir süre ağrı hissedebilirler. Bu durum bazı hastalarda aşırı sıkıntılara (ajitasyon) sebep olurken birçok hasta sonradan hatırlamaz. Bölgesel anestezi uygulanan hastalarda ağrı kesici etki halen devam ettiği için bu durum görülmez. Ağrı başlamadan önce verilecek ağrı kesici ilaçların etkisi ile ameliyata bağlı ağrı hiç duyulmadan süreç tamamlanabilir. Bir de ameliyat öncesi kateter yerleştirilmiş ise ameliyat sonrası dönemde anestezik etki sağlayan ilaç dozunun çok azı ile 2-3 gün boyunca ağrı çekmeden bu dönem atlatılabilir.

HANGİ YÖNTEME, NASIL KARAR VERİLECEK?
Genel anestezi vücudun her bölgesi için yapılacak tüm ameliyatlarda uygulanabilir. Bölgesel anestezi yöntemleri ise daha çok göbek hizasından aşağıda kalan bölgelerin (kasık, kalça, bacak, ayak) ameliyatları için uygundur. Genel anestezi ile yapılan birçok ameliyattan sonra da ağrı kontrolü sağlamak için bölgesel yöntemler uygulanabilir. En iyi bilinen uygulama, çocuklarda ameliyat sonrası ağrı kontrolünde kullanılan kaudal epidural analjezi yöntemidir. Sonuç olarak, genel ve bölgesel anestezi yöntemlerinin avantajları ve dezavantajları göz önünde bulundurularak anestezi yöntemine anestezist, cerrah ve bilgilendirilmiş hasta birlikte karar vermelidir.