ONLİNE İŞLEMLER
Ameliyat öncesi (preoperatif) değerlendirme, cerrahi ve cerrahi olmayan prosedürler için anestezi uygulamasından önce gerçekleştirilen bir klinik değerlendirme sürecidir.
Preoperatif değerlendirme, hastayı bütünüyle iyileştirmekten ziyade hastaya ait riskleri, tıbbi koşulları ve tıbbi bakımı optimize etme planını ortaya koymaya yönelik, hastanın kapsamlı bir şekilde değerlendirmesini yapmaktır.
Ameliyat öncesi (preoperatif) değerlendirmede temel amaç ameliyat sırasında oluşabilecek riskleri azaltmak, ameliyat sonrasında oluşabilecek istenmeyen durumları önlemeye çalışmak ve hastayı normal hayati fonksiyonlarına mümkün olduğunca çabuk döndürmektir.
Preoperatif değerlendirme multidisipliner bir olay olup dünyada geçerliliği olan birkaç modelden biri de cerrahi branşın konsültasyonu doğrultusunda preoperatif değerlendirmenin Anestezi Uzmanı tarafından gerçekleştirilmesidir.
Hastanın tıbbi hikayesinden gerekli bilgiler alınarak mevcut durumuna göre gerekli kan tetkikleri, EKG (Elektrokardiyografi), akciğer grafisi istenmektedir. Gerekli görülürse mevcut hastalıklar veya hastanın tetkiklerinde çıkan anormal sonuçlar için ilgili branşlardan konsültasyon istenebilmektedir.
Ardından hasta; anestezi açısından risk belirleme skoru olan ASA (American Society of Anesthesiologists) sınıflandırılması açısından değerlendirilmektedir.
ASA ve Mallampati skoru değerlendirildikten sonra hasta, anestezi yöntemleri ve oluşabilecek riskler açısından bilgilendirilmektedir. Operasyondan önce yetişkinlerde en az 6-8 saatlik, çocuklar ve bebeklerde en az 4 saat açlık olması bilgisinin muhakkak verilmesi gerekmektedir.
Hastanın kullandığı ilaçlar tekrar gözden geçirilmekte ve kesilmesi gereken ilaçlar hakkında hastaya bilgi verilmektedir.
Hastanın kullandığı ilaçlar öğrenilerek, hangi ilacı ne zaman keseceği, tekrar ne zaman alacağı, ameliyat sabahı mutlaka alması gereken ilaçlar belirlenmektedir.
Hasta kullandığı ilaçlar konusunda da bilgilendirildikten sonra artık preoperatif hazırlığı tamamlanmış olur.
ASA (American Society of Anesthesiologists), hastanın tüm bu perioperatif değerlendirilmesi tamamlandıktan sonra anestezi açısından risk belirleme skoru olarak sınıflandırılmasıdır. ASA sınıflandırılması açısından 1-6 arasında değerlendirilmektedir.
ASA 1: Normal, sistemik bir bozukluğa neden olmayan cerrahi hastalık dışında bir hastalık veya sistemik sorunu olmayan sağlıklı bir kişi.
ASA 2: Cerrahi girişim gerektiren nedene veya başka bir hastalığa (hafif derecede anemi, kronik bronşit, hipertansiyon, amfizem, şişmanlık, diyabet gibi) bağlı hafif bir sistemik bozukluğu olan kişi.
ASA 3: Hastanın aktivitesini sınırlayan, ancak güçsüz bırakmayan hastalığı (hipovolemi, kalp yetmezliği, geçirilmiş miyokard infarktüsü (kalp krizi), ileri diyabet, sınırlı akciğer fonksiyonu gibi) olan kişi.
ASA 4: Gücünü tamamen yitirmesine neden olup hayatına sürekli bir tehdit oluşturan bir hastalığı (şok, dekompanse kalp veya solunum sistemi hastalığı, böbrek, karaciğer yetmezliği gibi) olan kişi.
ASA 5: Ameliyat olsa da olmasa da 24 saatten fazla yaşaması beklenmeyen, son ümit olarak cerrahi girişim yapılan ölüm halindeki kişi.
ASA 6: Yukarıdaki 5 gruba daha sonra bu grup eklenmiştir. Bu gruba da organ alınmaya uygun, beyin ölümü gelişmiş hastalar girmektedir.
Acil cerrahi girişim gerektiğinde hastanın sınıflama numarasından sonra “E” harfi eklenmektedir. ASA IE gibi.
ASA sınıflamasına göre değerlendirildikten sonra hava yolu muayenesi Mallampati sınıflamasına göre değerlendirilir. Mallampati değerlendirilmesi hastanın zor entübasyon (soluk borusuna tüp yerleştirme) olup olmadığını belirlemek için yapılır.
Olası bir zor entübasyon durumu için öncesinde hastanın değerlendirilip hazırlıkların yapılması hayati önem taşır. Mallampati testine göre;
Sınıf I: Uvula (küçük dil), yumuşak damak, tonsil yatağı, ön ve arka plikalar rahatlıkla görülüyor;
Sınıf II: Uvula ve yumuşak damak görülüyor;
Sınıf III: Yumuşak damak ve uvula tabanı görülüyor;
Sınıf IV: Uvula dil kökü tarafından tamamen kapatılmış, farenks duvarı görünmüyor.
14 Eylül 2023