Arı Sokmasına Ne İyi Gelir? Arı Soktuğunda Ne Yapılmalıdır?

Özellikle açık havada vakit geçirirken sık karşılaşılan risklerden bir tanesi arı sokmasıdır. Herkesin başına gelebilecek arı sokması bazı kişilerde alerjik reaksiyona neden olabilmektedir.

Arı Sokması Nedir?

Arı sokması bir arının iğnesiyle cildi delerek zehir salgılaması ile oluşan minik ama acı verici bir yaralanmadır. Arı sokması ağrı, yanma, acı ve şişliğe neden olabilir. Çoğunlukla arının soktuğu yerde minik bir şişlik olabilir ve evde tedavi edilebilir niteliktedir ancak ciddi alerjik reaksiyonlara da neden olabilir. Dikkat edilmesi gereken nokta arının soktuğu yerde iğnesini bırakıp bırakmadığının tespit edilmesidir. Arının iğnesi içerde kaldıysa zehir vücuda yayılmaya devam eder. Arı zehri, proteinler ve enzimler içerir ve bu da ciltte ağrıya ve bazen sistemik reaksiyonlara neden olabilmektedir.

Arı Sokması Çeşitleri Nelerdir?

Arı sokması genellikle klinik bulgulara göre farklılık göstermektedir. Oluşan reaksiyonlara göre arı sokması çeşitleri şu şekildedir:

• Basit bölgesel reaksiyon: Arının soktuğu bölgede kızarıklık, ağrı, kaşıntı ve hafifçe şişlik oluşur.
• Geniş bölgesel reaksiyon: Arının soktuğu bölgedeki şişlik, yangı, kaşıntı ve rahatsızlık hissi, 10 cm ve daha fazlasına yayılabilir ve bir günden fazla sürebilir.
• Sistemik alerjik reaksiyon (Anafilaksi): Nefes darlığı, tansiyon düşüklüğü ve şok gibi semptomlara neden olabilir. 

Arı Sokması Belirtileri Nelerdir?

Arı sokması ilk olarak kendini ani ve sert bir acı hissi ile gösterir ancak böcek sokması ile karıştırmak da mümkündür. Arı sokmasının belirtileri genellikle aşağıdaki gibidir:

• Ağrı
• Yanma hissi
• Sertlik
• Şişlik (Zaman geçtikten genişleyebilir ve yayılabilir)
• Kurdeşen (Vücudun farklı noktalarında)
• Nefes almada zorlanma
• Öksürük
• Şiddetli durumlarda bilinç kaybı

Arı Sokmasına İlk Müdahale Ne Yapılır?

Arı sokmasına ilk müdahale öncelikle sokulan bölgenin sabun ve su ile yıkanması olacaktır. Arının iğnesi içeride kaldıysa dikkatli şekilde çıkarılmalıdır eğer çıkarılamıyorsa en yakın acil servise gidilmelidir. Arının iğnesi çıkarıldıktan sonra 10 ile 15 dk kadar buz kompresi yapılarak ağrı ve şişliğin azalması sağlanabilir. Eğer nefes darlığı, göğüste sıkışma, mide bulantısı, baş dönmesi, kurdeşen veya nabız düşüklüğü gibi semptomlar yaşanıyorsa vakit kaybetmeden acil servise gitmek gerekir.

Arı Sokması Zehirlenme Belirtileri Nelerdir?

Arı sokması evde doğal çözümler ile genellikle kolayca geçer. Şikayetlerin çoğu bölgeseldir ve geçici rahatsızlıklara neden olmaktadır ancak şiddetli sistemik alerji durumunda arı sokması anafilaktik şoka ve solunum kanalının daralmasına neden olabilir. Arı sokması zehirlenme belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Yüz veya dil şişmesi
• Kurdeşen, çeşitli bölgelerde kızarıklık şeklinde
• Nefes darlığı
• Göğüste sıkışma
• Mide bulantısı
• Baş dönmesi
• Nabız düşüklüğü

Arı Sokması Alerjiye Neden Olur mu?

Arı sokması sistemik reaksiyonlara neden olabilir. Arı zehrindeki maddeler, bazı insanlarda şiddetli alerjik yanıtı tetiklemektedir. Ayrıca bir kişide daha önceki sokmalar hafif geçmiş olsa bile bir sonraki arı sokması anafilaktik şoka neden olabilmektedir.

Arı Sokmasında Alerjik Reaksiyon Nasıl Gelişir?

Arı soktuğunda zehrindeki histamin gibi bileşenler cilde salgılanır. Arı zehri vücutta damar genişlemesi, nefes yollarında daralma, kaşıntı veya şişliğe neden olabilir ve ciddi vakalarda dakikalar hatta saniyeler içinde solunum durabilir veya anafilaktik şok yaşanabilir. Bu sebeple arı sokmasında epinefrin (adrenalin) uygulaması hayati önem taşımaktadır.

Arı Sokmasında Kimler Risk Grubundadır?

Arı sokması çoğu insan için basit çözümler ile geçebilir ancak bazı insanlar risk grubundadır. Aşağıdaki kişilerin arı sokması durumunda tetikte olması ve hatta doktor kontrolü ile epinefrin taşıması gerekebilir:

• Daha önceki arı sokmalarında geniş bölgesel reaksiyon veya sistemik reaksiyon yaşayanlar
• Alerjik rinit, astım, besin alerjisi gibi sistemik reaksiyona bağlı hastalıkları olanlar
• Arıcılar (Sık sık arı sokulması yaşayabilirler)

Arı Sokmasına Alerjisi Olanlar Ne Yapmalıdır?

IgE kan testleri ile arı alerjisi durumu öğrenilebilir ve eğer bir kişi arı sokması için risk grubundaysa epinefrin (adrenalin oto enjektörü) taşıması önerilmektedir.

Arı Sokmasına Ne İyi Gelir?

Arı sokması basit yöntemlerle evde kolaylıkla yönetilebilir. Arı sokmasına iyi gelen yöntemler aşağıdaki gibidir:

• Soğuk kompres: 10 ile 15 dakikalık bölgesel buz uygulaması şişliği ve ağrıyı azaltabilmektedir.
• Antihistaminik ilaç: Kaşıntı, şişlik veya döküntü için sistemik antihistaminik ilaçlar kullanılabilir.
• Steroidler: Kortizonlu kremler bölgesel yangıyı azaltır.
• Epinefrin (Adrenalin): Adrenalin oto enjektörü, anafilaktik reaksiyonun önlenmesi için gerekmektedir.
• Hastane: Solunum zorluğu gibi durumlarda vakit kaybetmeden bir acil servise görünmek gerekir.

Halk arasında arı sokması için kullanılan zararsız ve doğal yöntemler de uygulanabilmektedir. Arı sokmasına iyi gelen doğal yöntemler şunlardır:

• Karbonat: Su ile karıştırılarak macun haline getirilir ve arının soktuğu bölgeye sürülebilir.
• Aloe Vera: Antienflamatuvar etkisi bulunduğundan rahatsızlık hissini azalttığı düşünülmektedir.
• Bal: Antibakteriyeldir ve kaşıntıyı azaltabilir.
• Elma sirkesi: Zehri nötrlediği düşünülmektedir ve bir pamuk yardımıyla arının soktuğu bölgede bekletilebilir.

Yukarıdaki yöntemlerin hepsi halk arasında arı sokması için yaygın şekilde kullanılan doğal ve zararsız yöntemlerdir ancak herhangi bir alerjik durum varsa mutlaka bir doktora görünmek gerekmektedir. Arı sokması hızlı müdahale gerektirir. 

Arı Sokması İçin Hangi Doktora Gidilmelidir?

Arı Sokması durumunda acil servise gidilmelidir ancak arı sokmasına dair risk grubunda olup olunmadığının anlaşılması için bir alerji uzmanına görünmek gerekir.

Arı Sokması ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Otoenjektör Nedir?

Otoenjektör, acil durumlarda uygulamak için hazırlanan tek dozluk enjeksiyon aletidir. Genellikle epinefrin (adrenalin) içerir ve şiddetli alerjik reaksiyonlarda hayat kurtarabilir. Arı sokması sonrasında bazı kişilerde anafilaksi riski bulunur ve adrenalin uygulaması gerekebilir. Otoenjektör ile adrenalin uygulaması; solunum yollarını rahatlatır, ödemi azaltır, damarları daraltarak tansiyonun düşmesini engeller ve hayati tehlikeyi azaltır.

Bal Arısı Sokması ve Yaban Arısı Sokması Arasında Fark Var mıdır?

Arıların salgıladığı zehir farklı olabilir ve bu da reaksiyonların farklı gelişmesine yol açar. Bal arısı iğnesini bir kere sokar ve iğneyi çıkarması daha zor olduğundan kopabilir. Bal arısı zehri histamin içerir. Yaban arısı ve eşek arısı iğnesini birden fazla kez sokabilir ve zehri daha toksik olabilir.

Arı Sokmasında İğne Çıkmazsa Ne Olur?

Arı sokmasında iğne içerde kalırsa zehir vücuda yayılmaya devam eder bu nedenle eğer sokma bölgesinde siyah bir nokta görünüyorsa iğne içerde kalmıştır ve dikkatlice çıkarılmalıdır. 

Arı Sokan Yere Ne Sürülür?

Arı sokan yere steroid kremler veya antihistaminik merhemler sürülebilir. Şişlik artıyor ve yangı çoğalıyorsa bir doktora görünmek gerekebilir.

Arı Sokmasına Kolonya İyi Gelir mi?

Arı sokmasına kolonya dökmek önerilmemektedir ve kolonya tahriş ihtimalini artırır.

Arı Sokması İğne Kaldığı Nasıl Anlaşılır?

Arı sokması durumunda iğne içerde kaldıysa sokulan bölgede siyah bir nokta görülür ancak emin olunamıyorsa acil servise başvurmak gerekebilir çünkü iğnenin çıkarılması gerekmektedir.

Arı Şişliği Kaç Günde Geçer?

Arı sokmasına bağlı şişlik genellikle hafif vakalarda bir ya da iki gün içinde azalır veya tamamen geçebilir. Geniş bölgesel reaksiyonlu arı sokmasına bağlı şişliğin geçmesi kullanılan ilaçlara göre 3 gün ile 7 gün arası değişebilir.

Arıları Ne Kaçırır?

Arılar kokulara karşı hassastır ve bazı kokular arıları kaçırabilmektedir. Nane yağı, lavanta yağı, kahve ve kekik dumanı arıları uzak tutabilir.