Kalp Kapak Hastalıkları Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Kalp kapak hastalıkları, kalpteki kapakçıkların görevini tam olarak yerine getirememesi sonucu kan akışının bozulduğu durumlardır. Genellikle belirti vermeden ilerleyen bu hastalıklar, zamanla ciddi sorunlara neden olabilir. Erken tanı ve tedavi ile kalp fonksiyonları korunabilir ve hastaların yaşam kalitesi artırılabilir.

Kalp Kapağı Hastalığı Nedir?

Kalp kapak hastalığı, kalp kapaklarının yapısal bozukluk ya da işlev kaybı nedeniyle görevini tam yerine getirememesidir. Bu durum, kalbin kanı sağlıklı bir şekilde pompalamasını engelleyebilir ve zamanla ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

İnsan kalbi, iki kulakçık ve iki karıncık olmak üzere dört odacıktan oluşur. Bu odacıklar arasında kanın doğru şekilde akmasını sağlayan dört ana kapak bulunur. Bu kapaklar:

• Mitral kapak: Sol kulakçık ve sol karıncık arasındadır.
• Aort kapak: Sol karıncık ve aort damarı arasında bulunur.
• Triküspit kapak: Sağ kulakçık ve sağ karıncık arasındadır.
• Pulmoner kapak: Sağ karıncık ve pulmoner arter (akciğer atardamarı) arasında yer alır. 

Bu kapaklarda görülen hastalıklar genellikle iki ana bozukluk türünde incelenir. Bazı durumlarda hem darlık hem de yetmezlik birlikte gelişebilir. Bu bozukluklar şunlardır: 

• Stenoz (Daralma): Kapak yeterince açılamaz ve kanın geçişi zorlaşır.
• Yetmezlik (Regürjitasyon): Kapak tam kapanamaz ve kan geriye doğru kaçar.

Her iki durumda da kalbin çalışması zorlaşır, kalp yeterli kan pompalamak için daha fazla çabalar. Bunun sonucunda aşağıdaki kalp kapak hastalık türleri gelişir:

• Doğumsal (konjenital) kapak hastalıkları: Bebek doğduğunda mevcut olan yapısal bozukluklardır.
• Edinilmiş kapak hastalıkları: Genellikle yaşlanma, romatizmal ateş, enfektif endokardit gibi nedenlerle gelişir.
• Dejeneratif kapak hastalıkları: Özellikle ileri yaşlarda kapakların kalınlaşıp esnekliğini kaybetmesiyle ortaya çıkar.

Bu hastalıklar zamanla kalbin yükünü artırarak çabuk yorulma, nefes darlığı, çarpıntı, göğüs ağrısı, bayılma ve ayaklarda şişlik gibi belirtilere yol açabilir. Bu sebeple erken tanı büyük önem taşır.

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Kalp Kapağı Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Kalp kapak hastalığı belirtileri erken evrede fark edilmeyebilir. Belirtiler, hastalığın şiddetine, hangi kapağın etkilendiğine, kalbin genel sağlık durumuna ve türüne göre değişiklik gösterir. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Nefes darlığı
• Çabuk yorulma
• Halsizlik
• Çarpıntı
• Göğüs ağrısı ve sıkışma hissi
• Bayılma
• Ayak bileklerinde ve bacaklarda ödem
• Karın şişliği
• Hırıltılı solunum
• Öksürük
• Hızlı ve düzensiz kalp atışı
• Baş dönmesi
• Konsantrasyon güçlüğü
• Görme veya zihinsel fonksiyonlarda değişiklik

Kalp kapak hastalıkları genellikle zamanla, yavaşça ilerleyen hastalıklardır. Bu sebeple belirtiler başlangıçta görülmeyebilir ya da yaşlılık ve yorgunluk gibi nedenlerle daha belirgin hale gelebilir. 

Kalp Kapağı Hastalıkları Nelerdir?

Kalp, dakikada 60-100 kez kasılarak tüm vücuda kan pompalayan önemli bir organdır. Kalp kapakçıkları, bu pompalama işleminin düzenli ve verimli bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan önemli parçalardan biridir. Kalpte mitral, triküspit, aort ve pulmoner olmak üzere dört adet kapak vardır. 

Kapaklardan biri ya da birkaçı çalışmadığında kalp kası zayıflayabilir ve işlevini yerine getirmemeye başlar. Bu durum kalp kapaklarında darlık, yetmezlik ve yapısal bozukluklar olmak üzere karşımıza çıkar. Bu hastalıklar kapağın konumuna göre değişkenlik gösterir. Kalp kapak hastalıkları şunlardır:

• Mitral kapak darlığı
• Mitral kapak yetmezliği
• Aort kapak darlığı
• Aort kapak yetmezliği
• Triküspit kapak darlığı
• Triküspit kapak yetmezliği
• Pulmoner kapak darlığı
• Pulmoner kapak yetmezliği
• Mitral kapak prolapsusu (çökmesi)
• Kapaklarda enfeksiyon (endokardit)

Mitral Kapak Darlığı (Mitral Stenoz)

Mitral kapak, kalbin sol kulakçığı (atrium) ile sol karıncığı (ventrikül) arasında bulunur. Bu kapakta daralma olduğunda, sol kulakçıktan karıncığa geçmesi gereken kan yeterince geçemez ve kulakçıkta basınç artar. Belirtileri arasında eforla artan nefes darlığı, çarpıntı, yorgunluk ve gece uykudan uyandıran solunum zorluğu vardır.

En sık görülen gelişme nedenleri geçirilmiş romatizmal ateş ve doğuştan mitral kapak anormallikleridir. Bu hastalık sebebiyle zamanla akciğerlerde sıvı birikimi ve nefes darlığı ortaya çıkabilir.

Mitral Kapak Yetmezliği

Mitral kapak tam kapanamadığında, kalbin sol karıncığından pompalanan kanın bir kısmı tekrar sol kulakçığa geri kaçar. Bu durum hem kulakçıkta hem de karıncıkta basınç artışına yol açar. En sık görülen gelişme nedenleri romatizmal hastalıklar, yaşlanmaya bağlı dejenerasyon ve mitral kapak çökmesidir. 

Belirtileri arasında eforla artan nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik, bayılma hissi, bacaklarda ve ayak bileklerinde şişlik vardır. 

Aort Kapak Darlığı (Aort Stenozu)

Aort kapak, kalpten çıkan ana damar olan aortun girişinde yer alır. Bu kapakta darlık olması, kalpten vücuda giden kanın geçişini zorlaştırır. Sol karıncık daha çok çalışmak zorunda kalır ve zamanla kalp kası kalınlaşır.

En sık görülen gelişme nedenleri yaşlanma, kireçlenme ve romatizmal kapak hastalığıdır. İleri evrede kalp yetmezliğine neden olabilir. Belirtileri arasında egzersizle göğüs ağrısı, baş dönmesi veya bayılma ve eforla gelen nefes darlığı vardır. 

Aort Kapak Yetmezliği

Aort kapağı kapanamadığında, vücuda pompalanan kanın bir kısmı tekrar sol karıncığa geri döner. Bu durum, kalbin hacim yükünü artırır. En sık görülen gelişme nedenleri romatizmal hastalıklar, travmalar, aort kökü genişlemesi (Marfan sendromu gibi) ve enfektif endokardittir. 

Belirtileri arasında kalp atışlarını göğüste hissetme, gece uykuda çarpıntıyla uyanma, egzersizle nefes darlığı, baş ağrısı ve yorgunluk vardır. 

Triküspit Kapak Darlığı

Triküspit kapak, kalbin sağ kulakçığı ile sağ karıncığı arasında bulunur. Darlık geliştiğinde kanın sağ kulakçıktan karıncığa geçişi zorlaşır, sağ kulakçıkta basınç artar. En sık görülen gelişme nedenleri romatizmal hastalıklar ve konjenital anormalliklerdir. Belirtileri arasında boyun damarlarında belirginleşme, karında sıvı birikimi ve ayak bileklerinde ödem vardır. 

Triküspit Kapak Yetmezliği

Kapak tam kapanamadığında sağ karıncıktaki kanın bir kısmı sağ kulakçığa geri kaçar. Sağ kalp boşluklarında genişleme ve basınç artışı olur. En sık görülen gelişme nedenleri pulmoner hipertansiyon, kalp yetmezliği, doğuştan gelen yapısal bozukluklar ve kapak enfeksiyonlardır. Belirtileri arasında bacaklarda şişlik, karında şişlik hissi, halsizlik ve çabuk yorulma vardır. 

Pulmoner Kapak Darlığı

Pulmoner kapak, sağ karıncıkla akciğere giden damar arasında yer alır. Darlık olduğunda kanın akciğere geçişi zorlaşır, sağ kalp yükü artar. Genellikle doğuştan (konjenital) oluşur. Belirtileri arasında egzersizle artan nefes darlığı, ciltte morarma, yorgunluk ve çocuklarda gelişme geriliği bulunur. 

Pulmoner Kapak Yetmezliği

Kapanamayan pulmoner kapaktan, akciğerlerden dönen kan tekrar sağ karıncığa kaçar. Genelde başka kalp sorunlarına eşlik eder. En sık görülen gelişme nedenleri pulmoner hipertansiyon, konjenital kapak hastalıkları ve enfeksiyonlardır. Hafif vakalarda belirti olmayabilir ancak gelişmiş vakalarda nefes darlığı ve çarpıntı görülür. 

Mitral Kapak Prolapsusu (Çökmesi)

Mitral kapağın bir veya iki yaprakçığı, sol kulakçığa doğru balon gibi sarkar. Çoğu zaman iyi huyludur ve hafif mitral yetmezlikle seyreder. Marfan, Ehlers-Danlos gibi bağ dokusu hastalıkları veya doğuştan yapısal farklılıklar sebebiyle gelişir. 

Kapaklarda Enfeksiyon (Enfektif Endokardit)

Kalp kapaklarına mikrop yerleşmesiyle gelişen ciddi ve yaşamı tehdit edici bir enfeksiyondur. Doğal veya yapay (protez) kapaklarda gelişebilir. Risk faktörleri arasında; diş tedavileri, ameliyatlar, kateter uygulamaları ve bağışıklık sisteminin zayıflığı vardır. Yüksek ateş, titreme, gece terlemeleri, ciltte mor lekeler ve kalpte yeni ortaya çıkan üfürüm gibi belirtileri vardır.

Kalp kapak hastalıkları bazen yıllarca sessizce ilerleyebilir. Erkenden teşhis edilen kalp kapak hastalıklarında ciddi komplikasyonlar önlenebilir. Şüphenilen bir durum olduğunda kardiyoloji uzmanına başvurulmalı ve yıllık kardiyolojik kontroller ihmal edilmemelidir. 

Kalp Kapağı Hastalıkları Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Kalp kapak hastalıkları tedavisi hastalığın türüne, hangi kapağın etkilendiğine, hastalığın şiddetine, hastanın yaşına, eşlik eden başka hastalıkların olup olmamasına ve genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. 

Bazı hafif kapak hastalıkları sadece düzenli takip ve yaşam tarzı değişiklikleriyle yönetilebilirken, bazı ileri evre vakalarda cerrahi ya da girişimsel işlemler gerekebilir. Uygulanan tedavi seçenekleri şunlardır:

Tıbbi (İlaçla) Tedavi

Yapısal kalp bozukluklarının ilaçla düzelmesi mümkün değildir ancak semptomların kontrolü için ilaç tedavisine başvurulur. İlaç tedavisindeki amaç; kalpteki yükü azaltmak, ritim bozukluklarını kontrol altına almak ve pıhtı oluşumunu önlemektir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Takip

Erken evre veya hafif dereceli kapak hastalıklarında yaşam tarzı değişiklikleri yapılır. Bu değişiklikler arasında; tuz kısıtlaması, sigara ve alkolün bırakılması, kilo kontrolü, stresten uzak kalmak ve enfeksiyonlardan korunmak vardır. 

Girişimsel (Ameliyatsız) Müdahaleler

Cerrahiye uygun olmayan veya yaşlı hastalara girişimsel işlemler uygulanabilir. Bu işlemlerde genellikle kasıktan girilerek kalbe ulaşılır ve büyük kesilere gerek kalmaz. Bu işlemler şunlardır:

• TAVI (Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu): Aort kapak darlığı tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Göğüs açılmadan, genellikle kasık damarından girilerek yeni bir kapak yerleştirilir.
• MitraClip (Mitral Kapak Klipsi): Mitral kapak yetmezliği olan ve ameliyat olamayacak durumdaki hastalara uygulanır. Mitral kapağın yaprakçıkları özel bir klipsle birbirine yaklaştırılarak kaçağın azalması sağlanır.

• Balon Valvüloplasti (Balonla Genişletme): Özellikle mitral veya pulmoner kapak darlığı olan genç ve ameliyat dışı seçenek isteyen hastalarda kullanılır. Balon ile daralmış kapak genişletilir. 

Cerrahi Tedavi

Kalp kapak hastalığının ilerlemesi durumunda açık kalp ameliyatı ile kapak onarımı veya değişimi gerekebilir. Kapak onarımında (rekonstrüksiyon) var olan kapak korunu ve cerrahi olarak düzeltilir. Kapak değişiminde (protez kapak cerrahisi) ise mevcut kapak çıkartılır ve yerine yapay (protez) kapak takılır. 

Mekanik ve biyolojik olmak üzere iki çeşit kapak vardır. Mekanik kapak ömür boyu dayanıklıdır. Ancak pıhtı oluşum riskine karşı ömür boyu kan sulandırıcı ilaç kullanımı gerekir. Biyolojik kapaklar ise domuz veya sığır dokusundan yapılır ve 10-15 yıla kadar dayanır. Yaşı ileri hastalarda ya da kanama riski olanlarda tercih edilir.

Kalp Kapağı Hastalıkları Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kalp Kapakçığı Ağrısı Nereye Vurur?

Kalp kapakçığı hastalıkları doğrudan ağrı yapmaz; ancak dolaylı olarak göğüs ağrısı şeklinde hissedilebilir.

Kalp Kapak Hastaları Nelere Dikkat Etmeli?

Kalp kapak hastaları; tuz ve sıvı tüketimini sınırlamalı, ağır egzersizden kaçınmalı, sigara ve alkolü bırakmalı, düzenli kontrolleri ihmal etmemeli ve diş sağlığına dikkat etmelidir.

Kalp Kapakçığı Değişimi Kaç Yıl Dayanır?

Mekanik kapaklar 20-30 yıl hatta daha uzun süre dayanabilir. Biyolojik kapakların ömrü ise genellikle 10-15 yıldır.

Kalp Kapakçığı Çürürse Ne Olur?

Çürüme, kapak dokusunun zayıflaması, yırtılması veya iltihaplanması anlamına gelir. Bu durumda, kapak işlevini yitirir, kaç kaçağı oluşur, kalp daha çok çalışmak zorunda kalır ve kalp yetmezliği, ritim bozuklukları veya pıhtı oluşumu gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir.

Kalp Kapak Hastalıkları Hangi Bölümdedir?

Kalp kapak hastalıklarının tanı ve tedavisi için kardiyoloji bölümüne başvurulur.

Kalp Kapak Hastalığı Tehlikeli mi?

Evet, tedavi edilmediği takdirde hayati tehlike oluşturabilir.

En Sık Görülen Kalp Kapak Hastalığı Nedir?

En sık görülen kapak hastalıkları; mitral kapak yetmezliği, aort kapak darlığı ve mitral kapak çökmesidir. 

Kalp Kapak Hastalığı İyileşir mi?

Yapısal kalp kapak hastalıkları genellikle ilaçla tamamen iyileşmez, kapak onarımı veya değişimi ile tedavi mümkündür. 

Kalp Kapakçığı Nefes Darlığı Yapar mı?

Evet, kapak bozukluğu nedeniyle kalpteki kan dolaşımı aksar, akciğerlerde sıvı birikimi olur. Bu da eforla veya gece uykuda artan nefes darlığına neden olabilir.