Diş Teli Nedir, Nasıl Takılır? Diş Teli Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Diş teli; dişlerdeki çapraşıklık, aralık, kapanış bozuklukları ve çene uyumsuzluklarını düzeltmek amacıyla uygulanan ortodontik bir tedavi yöntemidir. Günümüzde farklı yaş gruplarına ve ihtiyaçlara uygun metal, seramik ve şeffaf diş teli gibi seçenekleriyle uygulanabilen bu tedavi sürecinde, kişiye özel planlama ve düzenli kontroller önemlidir.

Diş Teli Nedir?

Diş teli; dişlerin dizilimini ve kapanışını düzeltmeye yardımcı olan, dişleri zaman içinde istenen yöne hareket ettiren ortodontik bir aparattır. Diş telinin temel amacı, dişlerin fonksiyonel ve estetik açıdan daha ideal bir hizaya gelmesini sağlamaktır. Bunu da dişlere kontrollü kuvvet uygulayarak yapar. 

Dişlerin kemik içinde sabit gibi görünmesine rağmen, çevresindeki dokular kontrollü ve düşük şiddette basınca yanıt verir. Böylece dişin etrafındaki kemik dokusu yeniden şekillenir ve diş kademeli olarak daha doğru konuma taşınır. Diş teli, çocuklar dışında, diş ve diş eti sağlığı uygun olan, ortodontik değerlendirmeden geçen birçok yetişkinde de kullanılabilir. 

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Diş Teli Çeşitleri Nelerdir?

Diş teli çeşitleri, tedavinin hedeflerine ve hastanın beklentilerine göre farklı malzeme, yerleşim ve tasarımlarla sunulur. Çeşitler, genel olarak braketin malzemesine, braketin diş üzerindeki konumuna ve sistemin tel-bağlanma mekanizmasına göre sınıflandırılır. En yaygın diş teli türleri şunlardır:

Metal diş teli

En sık tercih edilen ve uzun yıllardır kullanılabilen diş teli çeşididir. Braket yapısı paslanmaz çeliktir. Yüksek dayanıklılık sağladığı gibi, dişin ön yüzeyinde daha belirgindir. Metal diş tellerinde braketlere elastik ligatürler (renkli lastikler) takıldığı için özellikle genç hastalarda kişiselleştirme imkânı da sunar.

Seramik diş teli

Seramik diş teli, estetik kaygısı yüksek olan hastalarda sık tercih edilir. Braketler diş rengine daha yakın olduğu için daha az fark edilir. Braket yapısı seramik veya porselendir. Bazı seramik braketler kırılmaya daha yatkın olabilir. Şeffaf tel anlamına gelmez, sistemin ana teli yine ortodontik tel olarak kullanılır, ancak braketin görünümü daha estetiktir.

Lingual (içten takılan) diş teli

Lingual diş teli, braketlerin dişlerin dil tarafına (iç yüzeyine) yerleştirildiği sistemdir. Gizli diş teli olarak da anılır, dışarıdan bakıldığında daha az görünür. Estetik açıdan daha gizli bir tedavi seçeneğidir. İlk dönemde dilde tahriş hissi, konuşmaya uyum süreci ve temizlik hassasiyeti görülebilir, uygulaması daha teknik olduğu için her vakada planlanmayabilir.

Şeffaf plaklar (Invisalign) 

Klasik braket ve tel sistemlerinden farklı olarak, dişleri hareket ettirmek için kişiye özel üretilen, takıp çıkarılabilir şeffaf apareylerdir. Her plak, dişleri bir önceki konumdan bir sonraki hedef konuma kademeli olarak yönlendirir. Gün içinde belirli sürelerle (genellikle 20-22 saat) takılı kalması gerekir. Yemek yerken ve diş fırçalarken çıkarılabilir. 

Şeffaf plaklar, dijital ölçüm ve planlama teknolojileriyle hazırlanır. Tedavi başlamadan önce dişlerin hangi aşamalardan geçeceği sanal ortamda planlanır ve bu plana uygun olarak plak setleri üretilir. Estetik beklentisi yüksek olan ve tedavi sürecinde görünür tel istemeyen kişiler için geliştirilmiş bir ortodontik çözümdür.

Diş Teli Neden Kullanılır?

Diş teli, yalnızca dişleri düz göstermek için değil; dişlerin çene kemiği üzerindeki konumunu, dişlerin kapanışını ve birçok fonksiyonel ihtiyacı karşılamak için kullanılır. Dişler doğru konumda olmadığında hem estetik hem fonksiyon hem de temizlik açısından uzun vadede sorunlar oluşabilir. Diş teli, kontrollü kuvvetlerle dişleri kademeli olarak hareket ettirerek bu sorunları çözmeyi hedefler. Başlıca kullanım nedenleri şunlardır:

• Diş çapraşıklığını düzeltmek: Dişlerin dizilimi düzensiz olduğunda (çapraşıklık), dişler üst üste binebilir veya dönük konumlanabilir. Bu durum, dişlerin aralarının yeterince temizlenmesini zorlaştırabilir, plak birikimini artırabilir ve zamanla diş eti problemlerine neden olabilir.
• Dişler arasındaki boşlukları (diastema) kapatmak: Bazı kişilerde dişler arasında belirgin boşluklar bulunabilir. Bu boşluklar, estetik kaygıya neden olabilir ve dişlerin temasını etkileyebilir.
• Kapanış bozukluklarını düzeltmek: Bazı kişilerde kapanışta ön dişlerde boşluk kalabilir, üst dişler alt dişleri aşırı örtebilir, üst-alt dişler yan yana geldiğinde ters temas edebilir ya da dişler çeneye göre olması gereken temasın dışında konumlanabilir.
• Çiğneme fonksiyonunu ve yük dağılımını dengelemek: Dişler doğru hizalanmadığında çiğneme sırasında yük tek bir bölgeye binebilir. Bu durum, bazı dişlerde erken aşınma, dolgu-protezlerde zorlanma, hassasiyet veya çiğneme sırasında rahatsızlığa neden olabilir.
• Dişlerin aşınmasını ve travmatik teması azaltmaya destek olmak: Dişler yanlış temas ettiğinde bazı dişler sürekli sürtünmeye maruz kalabilir. Bu da zamanla, mine aşınması, diş kırıkları-çatlakları, diş eti çekilmesi gibi durumlara neden olabilir.
• Temizliği kolaylaştırmak ve ağız hijyenini desteklemek: Dişlerin düzenli dizilimi, diş fırçası ve diş ipinin etkin kullanımını kolaylaştırır. Çapraşık ve sıkışık dişlerde ise temizlik zorlaşır.
• Estetik gülüş tasarımına altyapı hazırlamak: Estetik açıdan daha dengeli bir gülüş elde etmek için kullanılır.
• Diğer diş tedavileri için uygun alan ve konum oluşturmak: Dişlerin ideal konumu sağlandığında, dişlere yapılacak estetik veya fonksiyonel işlemlerin uyumu artabilir.
• Dil tutulmaları ve konuşma problemlerini düzeltmek: Özellikle ön dişlerdeki çapraşıklıklar, aralıklar veya kapanış bozuklukları; bazı seslerin doğru çıkarılmasını zorlaştırabilir. Bu durum, dilin olması gereken pozisyonda konumlanamamasına, “s”, “z”, “t”, “d” gibi seslerde peltek veya boğuk bir telaffuza ve konuşma sırasında dil tutulmasına neden olabilir.
• Çene ağrısını ve temporomandibular eklem (TME) problemlerini önlemek: Üst ve alt dişlerin yanlış temas etmesi, çene eklemi üzerinde dengesiz yük oluşmasına yol açabilir. Bu durum zamanla, çene ekleminde ağrı ve hassasiyet, ağız açarken veya kapatırken tıklama/kitlenme hissi ve baş, yüz ve kulak çevresine yansıyan ağrılara zemin hazırlayabilir. 

Diş Teli Nasıl Takılır?

Diş teli takılma süreci, ağız içi uygulama ve ilk kontrol planlaması gibi aşamalardan oluşur. Genellikle muayene ve planlama tamamlandıktan sonra klinikte yapılan bir randevuda takılır. Uygulama süresi kişiye ve uygulanacak sisteme göre değişebilir.

Diş teli takılmadan önce braketlerin dişe sağlam yapışması için diş yüzeyi hazırlanır. Braketlerin güçlü tutunması için diş minesine yüzey işlemi uygulanır. Daha sonra braketler, her dişin üzerine belirlenen noktaya yerleştirilir. Ortodontist, her dişe uygun hizayı sağlamak için braketleri tek tek konumlandırır. 

Braketler yerleştirildikten sonra kullanılan yapıştırıcı materyal genellikle mavi ışık (LED) ile sertleştirilir. Braketler sabitlendikten sonra ortodontik tel, braketlerin üzerindeki kanaldan geçirilir. Bu tel, klasik sistemde ligatür (küçük lastikler) veya metal bağlarla tutturulur. Kendinden kapaklı (self-ligating) sistemlerde ise braketin endi kapağı teli tutar, lastik kullanımı azalabilir.

Diş teli takma işlemi bittikten sonra kontroller ve yapılması gerekenler hakkında hastaya bilgi verilir. Bu kontroller ihmal edilmemelidir.

Diş Teli Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Diş teli tedavisinin süresi kişiden kişiye değişir. Bu süre; dişlerin mevcut dizilimi, kapanış ilişkisi, uygulanacak hareket miktarı ve tedavi planının kapsamına göre belirlenir. Ancak diş teli tedavisi çoğunlukla 12-24 ay aralığında tamamlanır. Ancak bazı hastalarda tedavi daha kısa sürebileceği gibi, bazı durumlarda 24 ayın üzerine çıkması da mümkündür. 

Süre; vakanın zorluğuna, hedeflenen düzeltmeye ve tedavinin düzenli takip edilmesine bağlı olarak değişir. Tedavi süresini belirleyen faktörler şunlardır:

• Diş çapraşıklığının ve aralıkların derecesi
• Kapanış (ısırma) bozukluğunun varlığı ve şiddeti
• Çenelerin birbirine göre konumu
• Yaş ve biyolojik yanıt (doku adaptasyonu)
• Tedaviye uyum ve kontrollerin düzenliliği
• Diş çekimi gereksinimi ve boşluk kapatma süreci
• Kullanılan sistemin mekanik özellikleri (braket ve tel planı)

Genel olarak:

• Hafif hizalama problemleri: yaklaşık 6-12 ay
• Orta düzey çapraşıklık ve kapanış düzenlemeleri: yaklaşık 12-24 ay
• İleri düzey vaka ve kapsamlı kapanış düzenlemeleri: 18-30 ay (bazı durumlarda daha uzun)

Diş Teli Varken Yasak Olanlar Nelerdir?

Diş teli varken yasak olanlar, braketlerin zarar görmemesi, tedavi süresinin uzamaması ve ağız sağlığının korunması açısından büyük önem taşır. Diş teli varken kaçınılması gereken alışkanlıklar ve davranışlar şunlardır:

• Sert ve yapışkan gıdalar tüketmek
• Sakız çiğnemek
• Şekerli ve asitli gıdaları sık tüketmek
• Yiyecekleri ısırarak koparmak
• Sert nesneleri ısırmak veya çiğnemek
• Ağız ve diş bakımını ihmal etmek
• Ortodontistin önerileri dışında müdahale etmek

Diş Teli Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Diş teli sonrası dikkat edilmesi gerekenler, elde edilen düzgün diş diziliminin kalıcı olması ve dişlerin eski konumlarına geri dönmemesi açısından son derece önemlidir. Tedavi sonrası süreç, en az diş teli takılıyken geçen dönem kadar özen gerektirir. Diş teli çıktıktan sonra dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

• Pekiştirme (retainer) apareylerini düzenli kullanmak
• Ağız ve diş hijyenine özen göstermek
• Diş eti ve diş hassasiyetini takip etmek
• Sert ve zararlı alışkanlıklardan kaçınmak
• Kontrol randevularını aksatmamak
• Şeffaf plak veya sabit retainer temizliğine dikkat etmek
• Diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlıklarını gözlemlemek

Diş Teli Fiyatları Nelerdir?

Diş teli tedavisinde net ve tek bir rakamdan söz etmek doğru değildir. Çünkü diş teli fiyatları; hastanın ağız ve diş yapısına, uygulanacak ortodontik tedavi planına ve tercih edilen yöntemlere göre değişkenlik gösterir. Bu nedenle diş teli tedavisinde fiyatlar, kişiye özel değerlendirme sonucunda belirlenir.

Size özel diş teli tedavi planı ve fiyat bilgisi almak için Medipol Sağlık Grubu ile iletişime geçebilirsiniz.

Diş Teli Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kimler Diş Teli Takmalı?

Dişlerinde çapraşıklık, aralık veya kapanış bozukluğu bulunan ve ortodontik olarak uygun görülen kişiler diş teli takmalıdır.

Diş Teli Çok Acıtıyor mu?

Diş teli takılırken genellikle acı olmaz, ancak ilk günlerde dişlerde baskı ve hassasiyet hissi oluşabilir.

2 Kere Diş Teli Takılır mı?

Evet, tedavi sonrası dişler eski konumuna kayarsa veya yeni bir ortodontik ihtiyaç oluşursa diş teli ikinci kez takılabilir.

Hangi Dişe Tel Takılmaz?

Genellikle eksik, ciddi yapısal kaybı olan veya ortodontik tedaviye uygun olmayan dişlere tel takılmaz.

Diş Teli Yüz Şeklini Değiştirir mi?

Diş teli yüz şeklini kökten değiştirmez, ancak dişlerin ve dudakların duruşunu etkileyerek yüz ifadesinde hafif değişiklikler oluşturabilir.

Diş Teli Burnu Etkiler mi?

Diş teli doğrudan burnu etkilemez, ancak diş ve dudak pozisyonundaki değişiklikler burun-dudak ilişkisini görsel olarak farklı algılatabilir.

Diş Telinin Zorlukları Nelerdir?

Diş teli sürecinde temizlik zorluğu, geçici hassasiyet, ağız içi tahriş ve düzenli kontrol gerekliliği gibi durumlar yaşanabilir.

Diş Teli Takma İşlemi Ağrılı mıdır?

Diş teli takma işlemi sırasında genellikle ağrı hissedilmez. 

Diş Teli Ne Kadar Süre Kalır?

Diş teli tedavisi, dişlerdeki çapraşıklığın ve ortodontik problemin seviyesine bağlı olarak genellikle 12-24 ay arasında sürer.

Diş Teli Hangi Durumlarda Takılır?

Diş teli; diş çapraşıklığı, aralıklı dişler, çene uyumsuzlukları ve kapanış bozuklukları gibi ortodontik sorunların düzeltilmesi için takılır.

Diş Teli İçin En İdeal Yaş Kaçtır?

Diş teli için en ideal yaş genellikle 10-14 yaş aralığıdır, ancak uygun değerlendirme ile her yaşta ortodontik tedavi uygulanabilir.