Overthinking (Aşırı Düşünme) Nedir? Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?

Overthinking (aşırı düşünme); geçmişte yaşanan olaylara takılı kalmak, sık sık geleceği düşünmek ve gerçeklikten uzak varsayımlarda kaybolmaktır. Günümüzde yoğun stres, belirsizlik, kaygı, depresyon ve yüksek beklentiler aşırı düşünme durumunu arttırmıştır. Bu durum, yalnızca zihinsel sağlığı değil, duygusal ve fiziksel sağlığı da etkileyebilmektedir.

Overthink (Aşırı Düşünme) Nedir?

Overthinking (aşırı düşünme), yaşanmış ya da yaşanmamış bir olayı ya da düşünceyi tekrar tekrar zihinde canlandırmaktır. Genellikle bir olayın ya da bir karar verme sürecinin ardından ortaya çıkar. Geçmiş ya da gelecek hakkında çok fazla endişelenerek düşünmeye neden olur. Bu durum zamanla, kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyen, kronik bir alışkanlığa dönüşür.

Aşırı düşünme, kişiyi bir döngüye sokarak, kişinin sağlıklı düşünmesini engeller. Kişi ya geçmişti yaşananları sürekli analiz eder ya da gelecekte yaşanabilecekleri sürekli olarak kafasında kurgular. Bu durum sebebiyle uyku problemleri, depresyon, anksiyete ve obsesif-kompulsif bozukluk gelişebilir. Overthinking genelde iki şekilde incelenir:

• Geçmişi tekrarlama (Ruminasyon): Kişi, geçmişte yaşadığı olayları, yaptığı hataları veya söylediği sözleri tekrar tekrar düşünür. ‘’Keşke şöyle yapsaydım’’, ‘’Neden böyle söyledim?’’ gibi düşünceler, kişinin zihninde dönüp durur.
• Geleceği aşırı düşünme: Kişi, gerçekleşmemiş olaylar hakkında kafasında senaryolar kurar. ‘’Ya başarısız olursam?’’, ‘’Ya kötü bir şey başıma gelirse?’’ gibi olumsuz düşüncelerle kendini gösterir. Kişi, gelecek hakkında genellikle olumsuz planlar kurar.

Overthinking, duygusal ve davranışsal sorunlara yol açabilir. Erken tanı ve farkındalık ile kontrol altına alınabilir.

Ücretsiz Danışmanlık İçin Formu Doldurun

<

Overthink (Aşırı Düşünme) Neden Olur?

Aşırı düşünmeye; geçmiş deneyimler, psikolojik sorunlar ve çevresel etkiler gibi birçok etken neden olur. Aşırı düşünme durumu, genellikle kontrol etme isteğinden ortaya çıkar. Her şeyi kontrol etmek isteyen kişi, zamanla kendi zihninde kaybolur. Bu yüzden, bir zihinsel döngü olan aşırı düşünme, çoğu zaman bir savunma mekanizması olarak gelişir. Overthink davranışının altında yatan temel nedenler şunlardır:

• Kontrol etme ihtiyacı
• Geçmişteki olumsuz deneyimler, travmalar
• Mükemmeliyetçilik
• Anksiyete
• Onay ihtiyacı
• Özgüven eksikliği
• Toplumsal baskı
• Stres
• Hata yapma korkusu
• Zihinsel bozukluklar

Overthink (Aşırı Düşünme) Belirtileri Nelerdir?

Overthinking (aşırı düşünme) belirtileri çoğu zaman fark edilmesi güçtür. Aşırı düşünen kişi, çoğu zaman ‘’detaycıyım’’ ya da ‘’planlıyım’’ gibi düşüncelerin arkasına sığınıp durumu normalleştirebilir. Belirtileri hem zihinsel hem de fiziksel düzeyde olabilir. Bu durum kişiden kişiye değişebildiği gibi düşüncelerin şiddeti de oldukça önemlidir. Başlıca overthink (aşırı düşünme) belirtileri şunlardır: 

• Sürekli aynı konuyu düşünme
• En kötü senaryoları hayal etmek
• Sürekli pişmanlık hissi
• Geçmişe takılma
• Karar vermekte zorlanma
• Uykusuzluk
• Zihinsel yorgunluk
• Aşırı detaycılık
• Kendini suçlama ve eleştirme
• Sürekli onay alma isteği
• Odaklanmada zorlanmak
• Baş ağrısı
• Sinir ve sindirim problemleri
• Kalp çarpıntısı
• Tansiyon dalgalanmaları

Aşırı düşünme belirtilerinin uzun süreli ve yoğun yaşanması kişiyi sosyallikten uzaklaştırdığı gibi, hayat kalitesini de büyük oranda düşürür. Farkındalık kazandıkça ve profesyonel destek aldıkça overthink kontrol altına alınabilir. 

Overthink (Aşırı Düşünme) Sendromuna Sahip Olan Kişiler Ne Yapmalı?

Overthinking (aşırı düşünme) sendromuna sahip kişi bu durumla nasıl baş edeceğini farkındalık kazandıktan sonra psikolojik destek alarak çözebilir. Bilişsel davranışçı terapi, en etkili tedavi yöntemlerinden biridir. Bunun yanı sıra kişi kendini rahatlatmak ve zihnini boşaltmak için bazı durumlardan faydalanabilir, bunlar: 

• Yazıya dökmek: Düşünceleri yazıya dökmek, sorunların somut olarak fark edilmesini sağlayabilir.
• Meditasyon: Meditasyon ile geçmiş veya gelecekten koparak anda kalmak sağlanabilir.
• Zihni meşgul edecek aktivitelerle uğraşmak: Sanatla uğraşmak veya yeni bir hobi edinmek hem zihni rahatlatmaya hem de stres hormonunu azaltmaya yardımcı olabilir.
• Nefes egzersizleri yapmak: 5-10 dakikalık nefes egzersizleri düşünce yoğunluğunu azaltabilir.
• Fiziken aktif olmak, spor yapmak: Yürüyüş veya spor yapmak hem bedensel hem de zihinsel rahatlama sağlayarak kişiyi düşüncelerden uzaklaştırabilir.

Overthink (Aşırı Düşünme) ile Alakalı Psikolojik Problemler Nelerdir?

Overthinking (aşırı düşünme), zamanla ciddi psikolojik problemlere neden olabilir ya da mevcut olan sorunları derinleştirebilir. Overthinking ile en güçlü ilişkiyi anksiyete bozuklukları oluşturur. Sürekli olumsuz senaryoları düşünmek yoğun kaygıya neden olur. Bu düşünceler sosyal anksiyete bozukluğuna, genelleşmiş anksiyete bozukluğuna ya da panik bozukluğa neden olmaktadır. 

Aşırı düşünme, geçmişte yaşandığı için depresyonla da bağlantılıdır. Kişi, geçmişte yaptığı hataları ve yaşadığı travmatik olayları sürekli düşündüğü için değersiz, umutsuz ve ilgisiz hissedebilir.

Bir diğer bağlantılı psikolojik problem ise obsesif-kompulsif bozukluktur (OKB). Obsesif düşünceler (takıntılı düşünceler), kişiyi tekrar eden olumsuz düşüncelere yönlendirir. OKB’ye sahip kişilerin düşünceleri çok daha yoğun ve rahatsız edicidir. Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) da aşırı düşünmeyle bağlantılıdır. Ağır travmatik olaylar yaşamış kişiler, bu travmaları zihninde tekrar tekrar yaşar. 

Aşırı düşünme, enerji kaybına da neden olduğu için kişide tükenmişlik sendromu gelişebilir. Kişi, sürekli yorgun hisseder ve verimli çalışamaz. Canı hiçbir şey yapmak istemeyebilir, dinlenemez. 

Overthink (Aşırı Düşünme) Terapi Çeşitleri Nelerdir?

Overthink tedavisinde yaygın olan terapi seçeneği bilişsel davranışçı terapidir. Ancak kişinin zihin yapısına ve overthink’in altında yatan nedenlere bağlı olarak çeşitli terapi yaklaşımları uygulanabilir. Aşırı düşünme ile başa çıkmakta kullanılan başlıca terapi çeşitleri şunlardır:

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

En yaygın kullanılan psikoterapi yöntemlerinden biridir. Bu terapi ile işinin zihnindeki düşünce döngülerinin nasıl kırılacağı öğretilir. BDT, kişinin olayları algılama ve yorumlara şekilleriyle ilgilenir. BDT ile kişinin kendine olan engelleri ve olumsuz senaryoları engellenmeye çalışılır. Kişinin kendine daha nazik olması sağlanır. 

Mindfulness (Zihin Farkındalığı) Terapisi

Mindfulness, kişiye anda kalmayı öğretir. Düşünceleri yargılamak yerine kabul etmeyi teşvik eder. Bu terapi ile kişinin özdeğer gelişimi desteklenir. 

Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT)

ACT, kişinin düşüncelerini kontrol etmeye çalışmak yerine onları kabullenmesini öğretir. Karar verme süreçlerini geliştirmeyi hedefleyerek, kişinin kendine olan direncinin kırılması sağlanır.

Şema Terapi

Bu terapi yöntemi ile kişinin çocukluktan kalma düşünme biçimi ve inanç sistemi ele alınır. Kişinin duygusal ihtiyaçlarının fark edilmesini sağlanır. Düşünmenin neden hep aynı konularda geliştiğinin anlanması sağlanır.

Dialektik Davranışçı Terapi (DDT)

DDT, kökeni BDT’ye dayanan bir terapi çeşididir. Özellikle yoğun duygusal acı yaşayan kişiler için tercih edilir. DDT ile kişinin duygusal tepkileri düzenlenerek zarar verici davranışlardan uzaklaşması sağlanır. 

Overthink (Aşırı Düşünme) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Overthinking İçin Ne Zaman Profesyonel Yardım Alınmalı?

Eğer aşırı düşünme; günlük hayatınızı etkiliyorsa, fiziksel belirtilere sebep oluyorsa, kararsızlık ve kaygı, depresyon gibi durumlara neden oluyorsa profesyonel destek alınmalıdır.

Çok Fazla Düşünmek Neyin Belirtisidir?

Çok fazla düşünmek; anksiyete bozuklukları, depresyon, OKB ve travma sonrası stres bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıkların belirtisi olabilir. 

Çok Düşünme Hastalığı Nasıl Geçer?

Çok düşünme hastalığı, psikolojik destek alarak ve farkındalık teknikleriyle geçebilir.

Sürekli Geçmişi Düşünme Hastalığı Nedir?

Sürekli geçmişi düşünme; geçmişe takılı kalarak pişmanlık yaşamaktır. Overthink’in bir türlü olan ruminasyon olarak adlandırılır. 

Düşünmeyi Nasıl Durdurabilirim?

Düşünmeyi durdurmak zihnin doğası gereği zor olsa da ana odaklanmak ve terapi almak bu konuda yardımcı olur.

Overthink Saati Ne?

Overthink saati, kişinin düşüncelerinin en çok yoğunlaştığı saatlerdir. Genellikle gece yatmadan önce ve yalnızken ortaya çıkar. 

Overthink İçin Hangi Doktora Gidilir?

Aşırı düşünme için öncelikle bir psikolog veya psikoterapist ile görüşebilirsiniz. İlaç değerlendirmesi durumunda bir psikiyatriste de yönlendirilebilmektedir. 

Aşırı Düşünme OKB midir?

Hayır, her aşırı düşünme OKB değildir. Aşırı düşünmenin OKB’yi desteklemesi için tekrar eden davranışların olması gerekmektedir.