ONLİNE İŞLEMLER
Halk arasında kansızlık olarak bilinen anemi sıklıkla demir eksikliğine bağlı görülebilmektedir. Başta; halsizlik, yorgunluk, çarpıntı baş dönmesi gibi belirtilere neden olan kansızlık, tedavi edilmesi gereken önemli bir sağlık problemidir.
Anemi, alyuvarlarda bulunan ve dokulara oksijen taşımakla görevli olan hemoglobinin, yaşa ve cinsiyete göre belirlenen değerin altında olmasıdır.
Tüm kan elemanları gibi alyuvarlar da kemik iliğinde üretilmektedir. Çeşitli nedenlerle üretimin azalmış olması aneminin en sık nedenidir. Diğer bir neden ise kemik iliğinde yeterli üretim olurken alyuvarların yaşam süresinin kısalması ve dolaşımda çabuk parçalanmasıdır. Üçüncü ve diğer bir neden ise kan kaybına bağlı görülen anemidir.
Kansızlık (anemi) alyuvarlarda (eritrosit) bulunan hemoglobin denilen bir proteinin normal seviyenin altına düşmesi veya alyuvarların sayısının azalması durumudur. Kansızlığın doğumsal ve erişkin sebepleri mevcuttur.
Kansızlık; nefes darlığı, halsizlik, çabuk yorulma, saç dökülmesi, ve kulak çınlaması gibi belirtilerle kendini gösterebilmektedir.
Anemi tanısının adımlarını şu şekilde tespit izlenebilmektedir:
Tam Kan Sayımı (CBC) Testi: Aneminin belirlenmesi için en temel testtir. Hemoglobin seviyesi ölçülerek anemi durumu tespit edilir. Sağlıklı erkeklerde hemoglobin seviyesi 13.8-17.2 g/dL, kadınlarda ise 12.1-15.1 g/dL arasında olmalıdır.
Reticülosit Sayımı: Bu test, vücudun yeni kırmızı kan hücreleri üretip üretmediğini gösterir. Yüksek reticülosit sayısı, vücudun daha fazla kırmızı kan hücresi üretmeye çalıştığını gösterir.
Demir Seviye Testleri: Aneminin nedeninin demir eksikliği olup olmadığını anlamak için gerçekleştirilir. Bu testler; serum demir seviyesi, total demir bağlama kapasitesi ve ferritin seviyelerini içerir.
Kemik İliği Biyopsisi: Sadece belirli durumlarda ve nadiren gereklidir. Fakat bazı özel anemi türlerinin nedenini belirlemek için kullanılabilir.
Kansızlık her yaşta sıklıkla görülen bir rahatsızlıktır. Fakat erkeklere oranla kadınlarda daha çok görülmektedir.
Bireylerin, kansızlık için Hematoloji bölümüne başvurmaları önerilmektedir.
Kansızlık nedeni öncelikle kan tetkikleriyle ortaya konulmaya çalışılır. Kan hemoglobin tayini yapıldıktan sonra kansızlığın cinsini belirlemek için serum demiri, vitamin seviyeleri, alyuvarların şekil ve boyutunu ortaya koyan testler gerekirse hemoglobin alt cins tayinleri yapılır. Yaş gruplarına göre devreye sokulacak tetkikler farklı olabilmektedir.
En yaygın anemi türüdür. Kemik iliğinin yeterli kırmızı kan hücresi üretmek için demire ihtiyacı vardır. Demir eksikliği anemisi, demir alımının yetersiz olmasından, demirin emiliminin bozulmasından veya kan kaybından kaynaklanabilmektedir.
B12 vitamini ve folik asit gibi bazı vitaminler kırmızı kan hücresi üretimi için gereklidir. Diyet eksiklikleri, bazı ilaçların yan etkisi veya bazı bağırsak hastalıkları bu vitaminlerin emilimini etkileyebilmektedir.
Kronik böbrek hastalığı, romatoid artrit, Crohn hastalığı, diğer kronik enflamatuvar hastalıklar veya kronik enfeksiyonlar gibi bazı hastalıklar anemiye neden olabilmektedir.
Kemik iliği yeterince kırmızı kan hücresi üretemez. Bu durum bazen kalıtsal olabilmekte veya bazen bilinmeyen nedenlerden dolayı ortaya çıkabilmektedir.
Myelodisplastik sendromlar gibi bazı hastalıklar kırmızı kan hücrelerinin üretimini etkileyebilmektedir.
Bu tür anemilerde, kırmızı kan hücreleri kemik iliği tarafından üretildikten sonra erken yok edilmektedir.
Kalıtsal bir rahatsızlık olan bu anemide, bazı kırmızı kan hücreleri normal disk şekli yerine orak şeklini alabilmekte ve bu, hücrelerin kolayca yok olmasına veya damarları tıkamasına neden olabilmektedir.
Hipotiroidi, kanser, bazı ilaçların kullanımı, enfeksiyonlar gibi durumlar ve hastalıklar da anemiye neden olabilmektedir.
Kansızlık (anemi) tedavisi, aneminin nedenine, tipine ve şiddetine bağlı olarak değişmektedir. Demir eksikliği ya da B12 eksikliği gibi besinsel eksiklikler mevcut ise tedavi bu vitamin ve elementlerin yerine konulması ile gerçekleşmektedir. Hematoloji uzmanları kansızlığın nedenine göre en uygun tedaviyi planlamaktadır.
Kansızlık (Anemi), kandaki kırmızı kan hücrelerinin normalden daha az oksijen taşıma kapasitesine sahip olması anlamına gelmektedir. Bu durum, vücudun dokularına yeterli oksijen ulaşmamasına neden olabilmekte ve bu da enerji eksikliği ve yorgunluk hissine yol açabilmektedir.
Bazı yiyecekler demir emilimini engelleyebilir veya azaltabilir ve bu da kansızlık riskini artırabilir. Kansızlık yapma potansiyeline sahip yiyecek ve içecekler; fazla çay ve kahve tüketimi, kalsiyum zengini yiyecekler (süt, peynir, yoğurt vb.) ve işlenmiş gıdaların (salam, sosis vb.) fazla tüketilmesi örnek olarak verilebilmektedir.
Kansızlık, yetersiz kan üretimi veya kan kaybı sonucu oluşan bir sağlık sorunudur. Kansızlık tedavisi için beslenme önemlidir. Kansızlığa iyi gelebilecek besinler önerileri şöyledir; kırmızı et, tavuk, balık, kuru baklagiller, ıspanak ve brokoli gibi demir açısından zengin gıdalar tüketmek kan üretimini artırabilmektedir.
Folik asit, kan hücreleri üretimine katkı sağladığı için yumurta, yeşil yapraklı sebzeler, mercimek ve nohut tüketilmesi önerilmektedir. Portakal, mandalina, limon gibi C vitamini açısından zengin meyveleri tüketmek önemlidir.
Ayrıca, B12 vitamini eksikliği kansızlığa yol açabilmektedir. Bu yüzden, sığır eti, tavuk, süt ürünleri ve yumurta tüketilebilir. Ceviz, badem, kuru üzüm, kara incir gibi besinler de kan yapımına destek olabilmektedir.
Kansızlığın kilo alımıyla doğrudan bir ilişkisi olmasa da, kansızlığın yarattığı semptomlar ve yaşam tarzı değişiklikleri kilo üzerinde dolaylı bir etki yaratabilir.
Kansızlık genellikle enerji kaybına, yorgunluğa ve genel halsizliğe neden olur. Bu, bireyin fiziksel aktivite seviyesinin düşmesine ve günlük kalori harcamasının azalmasına yol açabilir. Eğer bu halsizlikle başa çıkmak için kişi daha fazla yemeye başlarsa, kalori alımı artar ve kilo alımına yol açabilir.
Hemoglobin seviyesinin düşmesi nedeniyle kansızlık, mide ve bağırsak kanseri dahil birçok ciddi kanser türünün belirtisi olabilmektedir.
Kansızlık, adet düzensizliğine yol açmaz; ancak kadınlarda gebelik şansını azaltabilmekte ve hamilelik sırasında riskleri artırabilmektedir.
Fazla çay tüketimi kansızlığa neden olabilmektedir. Çayın içerisindeki bir madde bağırsaklarda demir emilimini engellemektedir. Bu durumda yemekten hemen sonra içilen çay yemekle aldığımız demirin emilimini engellediği için demir eksikliğine bağlı kansızlığa neden olabilmektedir.
12 Eylül 2023