İsilik Nedir? İsilik Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

İsilik (Miliaria) Nedir?

İsilik (miliaria), ciltteki gözeneklerin yani ter kanallarının tıkanmasıyla ortaya çıkan yaygın görülen bir deri hastalığıdır. İsilik halk arasında, ter döküntüsü olarak adlandırılır. Genellikle nemli ve sıcak havalarda meydana gelen isilik, tüm yaş gruplarını etkiler. Ciltte kızarıklık, minik kabarcıklar ve sızlama ile kendini gösterir. Bazı durumlarda kaşıntı olabilir ve isilik tedavi edilmezse veya kabarcıklar kaşınırsa derinleşebilir ve enfeksiyon kapabilir.

Kaç Çeşit İsilik Vardır?

İsilik, tıkanıklığın meydana geldiği cilt derinliğine göre çeşitlere ayrılmaktadır. İsilik türleri aşağıdaki gibidir:

• Miliaria Crystallina: En hafif ve yüzeyel isilik çeşididir, epidermisin en üst katmanı tıkanmaktadır. Minik kabarcıklar oluşur ve genelde kaşınmaz. Genellikle soğuk kompresle hızla geçer.
• Miliaria Rubra: Kızarıklık, kabarcıklar, iltihaplı ve kaşıntılı papüllerle kendini gösterir ve epidermisin daha derin katmanında meydana gelir. Sürtünme bölgelerinde gelişir ve sıklıkla karşılaşılan isilik çeşididir.
• Miliaria Pustulosa: Rubra aşamasındaki isiliğin, iltihaplanarak bakteriyel hale gelmesi ile ortaya çıkar. Kabarcıkların içine irin dolabilir ve sızıntı olabilir. Bölgesel olarak antibiyotik veya antiseptik kullanılması gerekebilir.
• Miliaria Profunda: Dermisin orta katmanlarında oluşan tıkanma sonucunda meydana gelir. Daha derin papüller olur ve o bölgede sıcaklık artar. Tekrarlayan miliaria rubra vakalarına bağlı gelişebilmektedir.

İsilik Belirtileri Nelerdir?

İsilik, ürtikerle karıştırılabilir ve doğru tedavi için ayrımını yapmak gerekir. İsilik belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Kızarıklık
• İçi sıvı dolu minik kabarcıklar
• Sızlama
• Yangı
• Kaşıntı
• Ağrı
• İrin (İlerleyen durumlarda)
• İsilik bölgesinde ateş (İlerleyen durumlarda)

İsilik (Miliaria) Neden Olur?

İsilik, ter kanallarının tıkanması sonucu ter sıvısının cilt yüzeyine çıkmak yerine cilt yüzeyinin altında birikmesi sonucunda oluşur. Yüzeye çıkamayan ter sıvısı kabarcıklara, kızarıklığa ve ilerleyen durumlarda inflamasyona neden olur. Ayrıca isilik yoğun fiziksel egzersizlerde, uzun süreli yatak hastalıklarında ve ateşli hastalıklarda da meydana gelebilir. İsilik nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Ter bezlerinin tıkanması: Ölü deri hücreleri, yoğun terleme, sürtünme, bakteriyel biyofilm (canlı veya cansız yüzeylere tutunan bakteri topluluğu olarak düşünülebilir) gibi nedenlerle ter kanalları tıkanabilir.
• Nemli ve sıcak hava: Yaz ayları, tropikal iklim koşulları ve nemli hava nedeniyle terleme artabilir ve ter kanalları tıkanabilir.
• Giysi veya kumaş tercihi: Ter çekmeyen sentetik kumaşlar, pamuk oranı düşük nevresimler ve yatak kılıfları ile cilt nefessiz kalabilir.
• Popülasyon: Yenidoğan bebeklerde, çocuklarda ve yatak istirahati zorunluluğu olan yetişkinlerde, bazı ateşli hastalıklarda isilik ihtimali artar.

Alerjik İsilik Neden Olur?

Kurdeşen olarak da bilinen kolinerjik ürtiker deride terleme neticesinde meydana gelir ve isilikten farklı olarak vücut, ter salgısındaki bazı maddelere reaksiyon gösterdiği için yaşanır. Antihistaminik vb. ilaçlarla yönetilebilir veya tamamen bitebilir. Klasik isilik ile ürtiker farklı tedavi yöntemlerine sahiptir ve doğru teşhis, tedaviyi kolaylaştırabilir.

Yenidoğan İsilik Neden Olur?

Yenidoğanlarda ter bezleri henüz işlevsel olmadığından ve yenidoğan bebeklerin ciltleri aşırı hassas olduğundan ter atmak zorlanabilirler ve özellikle boğumlu veya hava almayan bölgelerinde isilik meydana gelebilir. Bebeklerin cilt bariyeri tam gelişmediği için enfeksiyon gelişme riski de daha yüksektir. Yenidoğanlarda yaygın olarak görülen isilik çeşidi Miliaria Crystallina’dır. Yenidoğan bebeklerde isilik nedenleri şunlardır:

• Ter kanallarının olgunlaşmaması: Yenidoğanlarda ter bezleri tam gelişmemiştir.
• Sıcaklık ve nem: Kundaklama, sıkı giydirme, ortamın yeterince havalandırılmaması ve yüksek sıcaklık, isilik nedeni olabilir.
• Buharlaşma eksikliği: Kalın ve hava almayan giysiler, uzun süre bez takılı kalması veya ıslak bez gibi koşullar nedeniyle bebekler isilik olabilir.

İsilik Oluşum Aşamaları Nelerdir?

İsilik tıkanıklık derinliğine göre oluşum aşamaları şu şekildedir:

1. Epidermis yüzeyinde tıkanıklık: Saydam ve sıvı dolu minik kabarcıklar gelişir. Cilt hafifçe kabarmıştır ve kızarıklık görülmeye başlamıştır.
2. Orta epidermiste tıkanıklık: Kızarıklık, kaşıntı, sızlama ve yanma başlamıştır, en sık görülen isilik çeşididir.
3. İltihaplanma: Sonrasında müdahale edilmezse bakteriyel enfeksiyon riski oluşturabilecek irinli kabarcıklar gelişir.
4. Dermiste tıkanıklık: Derin kabarcıklar, ağrı ve isilik bölgesinde sıcaklık görülür, nadiren oluşur ancak ciddi bir cilt problemine dönebilir. Enfeksiyon cilt altına sızabilir ve iltihaplanma tedavisi gerekir.

İsilik Hangi Bölgelerde Olur?

İsilik nemli, kıvrımlı ya da sürtünmenin fazla olduğu vücut bölümlerinde görülür. Bebeklerde yüzde isilik sık görülebilir çünkü bebeklerin alınları ve yanakları daha çok terlemektedir. En çok isilik görülen bölgeler şunlardır:

• Boyun
• Sırt ve bel çevresi
• Göğüs
• Koltuk altı
• Kasıklar
• Bacak arası
• Popo
• Diz arkası

İsiliğe Hangi Bölüm Bakar?

İsilik bir cilt rahatsızlığıdır ve isilik sorunu için dermatoloji bölümüne başvurmak gerekir. Bir dermatolog hekim, isilik görülen bölgeyi inceleyerek tedavi planı oluşturabilir.

İsilik Nasıl Teşhis Edilir?

İsilik teşhisi için klinik muayene gerekir. Bir dermatolog tarafından lezyonların durumu değerlendirilir ve dermoskopik inceleme yapılır. Ekstra durumlar için bölgeden örnek(biyopsi) alınabilir. Son aşamadaki isilik için bölgeden irin alınabilir veya ürtiker şüphesi varsa immünolojik testler de gerekebilir.

İsilik Nasıl Geçer?

İlk evre isilik için yapılabilecek en doğru hamle ortamı ve isilik bölgesini serinletmektir. Soğuk kompres çoğunlukla isilik gelişimini durdurabilir ve mevcut yangıyı hafifletir. Serin duş almak da iyi gelecektir. İlerleyen durumlarda isilik için doktorun reçete edeceği losyonlar, merhemler veya lokal temizlik için özel sıvı şampuanlar kullanılabilir. İltihaplanma veya enfeksiyon başladıysa bölgesel antibiyotikler veya antiseptikler reçete edilebilir.

İsilik Hangi Deri Hastalıklarıyla Karıştırılır?

İsilik aslında hemen herkesin hayatının bir döneminde yaşadığı bir deri rahatsızlığıdır ancak bazen semptomların benzerlik gösterdiği başka cilt problemleriyle karıştırılabilir. İsilik ile karıştırılan diğer deri hastalıkları şunlardır:

• Mantar veya bakteriyel enfeksiyonlar: Örneğin kıl kökünde iltihaplanma ile görülen follikülit veya candida mantarı ile.
• Egzama veya kontakt dermatit: Kaşıntılı ve kuru kızarıklıklar ve döküntü ile.
• Ürtiker: Kaşıntılı kırmızı döküntüler ile.
• Viral döküntüler: Su çiçeği veya kızamık ile.
• Zona: Bölgesel kırmızı döküntüler ile.
• Uyuz: Kaşıntı, kırmızı bölgesel döküntüler ile.

İsilik Risk Faktörleri Nelerdir?

İsilik oluşumu için bölgesel, fizyolojik ve davranışsal etkenler risk faktörlerini oluşturmaktadır. İsilik risk faktörleri aşağıdaki gibidir:

• İklim veya coğrafya: Tropikal bölgelerde veya çok sıcak iklimlerde yaşamak.
• Aşırı terleme: Genetik, aşırı egzersiz veya stres gibi faktörlere bağlı olarak çok terlemek.
• Giyim ve kumaş tercihi: Hava almayan sentetik kumaşlar, çok sıkı giyinmek ve çok kalın giysiler tercih etmek. Ayrıca yatak örtülerinin veya bandajların pamuklu olmaması.
• Cilt tipi: Hassas cilde sahip olmak veya başka deri hastalıklarına sahip olmak.
• Yaşam tarzı: Uzun süreli yatak istirahati veya uzun süre hareketsiz kalmak.
• Fazla Kilo: Özellikle terlemenin yoğun olduğu bölgelerin hava almaması.

İsilik Önlemek İçin Neler Yapılmalıdır?

İsilik önlemek için yapılabilecekler aşağıdaki gibidir:

• Pamuklu ve hafif kumaşlar tercih edilmeli
• Çok sıkı veya hava almayan giysilerden kaçınılmalı
• Deriyi kuru tutmak için ıslak kıyafetler veya bebeklerde ıslak bez hemen değiştirilmeli
• Cildi gözenekleri tıkamayan ve ağır olmayan ürünlerle nemlendirmek
• Sıcak havalarda ılık su ile duş almak
• Cilt temizliğine dikkat ederek gözeneklerin kapanmasını engellemek
• Aşırı terleme sorunu var ise tıbbi yardım almak
• Çok sıcak havalarda aşırı terleme riskini önlemek için açık havada vakit geçirme sürelerini azaltmak veya belirli aralıklarla dinlenmek
   

İsilik Tedavi Edilmezse Ne Olur?

İsilik, çoğu durumda basit hamlelerle kendiliğinden geçen bir cilt problemidir ama tedavi edilmezse ve tam tersi, etkenler devam ederse farklı komplikasyonlara neden olabilir. Tedavi edilmeyen isilik aşağıdaki sorunlara neden olabilir:

• Enfeksiyon ve apse riski
• Bölgede pigmentasyon değişiklikleri
• Bölgede kalıcı leke veya iz

İsilik İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Alerji ve İsilik Arasındaki Farklar Nelerdir?

Alerjik döküntü ile isilik, semptomlar bakımından benzerlik gösterebildiği durumlar olabilir ancak tedavi yöntemleri farklıdır. Alerji, vücudun otoimmun tepkisi sonucu ortaya çıkar ve kızarıklık, kaşıntı ve kabartı gibi semptomlar isilik ile benzerdir ancak alerji tedavisi antihistaminik ile ilerletilirken isilik tedavisi soğuk bası uygulama, bölgenin kuru ve serin tutulması, pamuklu giysiler giyilmesi ve gerekirse ilerleyen isilik için antibiyotiklerdir. Tedavinin doğru yapılması için teşhisin doğru konulması gerekir.

İsilik Kendi Kendine Geçer mi?

Çoğu hafif isilik, olumsuz koşullar ortadan kalktığında kendiliğinden geçer. Ancak ikinci aşamaya geçen isilik (Miliaria Rubra) kendi kendine geçmeyebilir. Bu nedenle bölgeye soğuk kompres uygulamak, pamuklu ve bol giysiler giymek, terlemenin önüne geçmek ve kaşımamak isiliğin geçmesine yardımcı olur. İlerleyen durumlarda bir dermatolog tarafında tedavi planlanması gerekebilir.

Ter Alerjisi Nasıl Geçer?

Ter alerjisi yani kolinerjik ürtiker mutlaka bir dermatolog tarafından muayene edilmelidir ve gereken durumlarda oral antihistaminik veya lokal kremler reçete edilebilir.

Bebeklerde Popoda İsilik Nasıl Geçer?

Bebeklerde popoda isilik; kirli bezin sık sık değiştirilmesi, popo arasının hassas, antialerjik ve parfümsüz bir temizlik ürünü ile temizlenmesi ve bez değiştirme sırasında çinko oksit içeren pudraların kullanılması ile kolaylıkla geçebilir. Ayrıca bez değiştirme sırasında bebeğin cildinin hava alması için bebeğin bezsiz geçirdiği dakikalar artırılabilir. Böylece cilt hava almış olur.

İsilik Kalıcı mıdır?

İsilik kalıcı bir hastalık değildir, olumsuz koşullar ortadan kalktığında isilik de hızlıca azalır ve iyileşir. Fakat terleme devam ederse ısı ve nem de yüksekse durum devam edebilir.

Kışın İsilik Olur mu?

Kışın isilik olabilir çünkü iklimin yanı sıra kapalı ortamların yüksek sıcaklıklarda ve nemli olması, isiliğe davetiye çıkarabilir. Ayrıca sentetik kumaşlar, sıkı giysiler ve bebeklerde ıslak bez, kışın da isilik yaşanmasına neden olur.

İsilik Kaç Gün Sürer?

Hafif isilik olumsuz etkenler ortadan kalktıktan sonraki birkaç gün içinde bitebilir. Olumsuz etkenler devam ediyorsa isilik hem ilerler hem de enfeksiyon gelişebilir ve iyileşme süresi uzar.

İsilik Vücuda Yayılabilir mi?

İsilik bulaşıcı değildir yani bir noktada geliştiğinde vücudun farklı bir noktasında gelişmeyebilir ancak vücudun terleyen farklı bölgelerinde de ter kanalları eş zamanlı olarak tıkanırsa isilik meydana gelebilir.

Alında İsilik Olur mu?

Özellikle bebeklerin alın bölgesi ve yanakları çok terlediği için alında isilik görülebilir. Ayrıca alnı kapatan şapkalar takmak da o bölgede isiliğe sebep olabilir.

İltihaplı İsilik Nasıl Geçer?

İltihaplı isilik, ilerlemiş ve enfekte olmuş isilik çeşididir, mutlaka bir dermatolog tarafından klinik muayene sonrası reçete edilen ilaçlar kullanılmalıdır. Uzman hekim, bölgesel antibiyotik veya sistemik antibiyotik gerekli görebilir. Kaşıntının azalması için kortikosteroid içeren ürünler de reçete edilebilmektedir.

Geçmeyen İsilik Ne Anlama Gelir?

Bir haftadan uzun süren isilik başka bir sağlık sorununu işaret edebilmektedir. Mantar enfeksiyonları, bakteriyel enfeksiyonlar, veya ürtiker olabilir. 

İsiliğe Zeytinyağı İyi Gelir mi?

Zeytinyağı isilik için önerilmez, yoğun kıvamlı olduğu için gözenek tıkanıklığını artırabilir. Ayrıca hassas ciltler alerjik reaksiyona neden olabilir.

Kantaron Yağı İsiliğe İyi Gelir mi?

Kantaron yağı iltihaplanmayı önleyici özelliklere sahiptir ancak ter kanallarını tıkayabilir, yoğun kıvamlıdır. Ayrıca bölgede açık yara varsa tahrişe neden olabilir.

Deniz Suyu İsiliğe İyi Gelir mi?

Tuzlu su cildi kurutup tahriş edebilir ve açık yara varsa enfeksiyon riskini artırabilir bu nedenle isiliğe iyi gelmez.

Pudra İsiliğe İyi Gelir mi?

Çinko oksit içeren bebek pudraları nemi emerek aşırı nem sorununu ortadan kaldırır ve isiliğe iyi gelebilir. Ayrıca isiliği önlemek için bebek pudrası kullanılabilir fakat her defasında pudra temizlenmeli, bölge kurulanmalı ve yeniden uygulanmalıdır. Temizlenmeden üst üste uygulanan pudra da ter kanallarını örtebilir ve isiliğe neden olabilir.