Lipödem Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Anormal bacak kalınlaşması, bacaklarda hassasiyet ve selülit benzeri belirgin portakal görünümü ile karakterize olan lipödem, toplumda obezite veya selülit ile karıştırılmaktadır ancak doğru teşhis, lipödemle kontrolü kolaylaştırabilir.

Lipödem (Ağrılı Selülit) Nedir?

Lipödem, bacakları ve kolları etkileyen ileri evrelerde selülit benzeri görünür ağrılı bezelerle kendini gösteren kronik ve ilerleyici bir hastalıktır. Lipödem düzensiz yağ dokusu birikimidir ve iki bacak ve ileri evlerde iki kolda da simetrik şekilde yağ birikimi gözlemlenir. Lipödemde dokunmada hassasiyet, ağrı, kolay morarma ve anormal bacak kalınlaşması belirgin özelliklerindendir.

Lipödem (Ağrılı Selülit) Neden Olur?

Lipödem çoğunlukla genetik geçişli olabilmektedir ancak kesin nedeni henüz bilinmektedir. Lipödem nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Lipödem, hormonal değişim dönemlerinde ortaya çıktığı için östrojen etkisi üzerinde durulmaktadır.
• Ergenlik, doğum, menopoz dönemlerinde lipödem başlayabilir veya kötüleşebilir ayrıca insülin direnci, östrojen dominansı ve mikrodolaşım bozuklukları da lipödemi tetikleyebilmektedir.
• Obezite, lipödeme neden olmaz ama aşırı kilolu olmak lipödemi olumsuz etkiler.

Lipödem (Ağrılı Selülit) Belirtileri Nelerdir?

Lipödemin fark edilebilir ilk belirtileri bacaklarda bölgesel yağ birikimleri ve kilodan bağımsız şekilde kalınlaşan bacaklardır. Kalçalarda, uyluklarda, bacaklarda ve ileri evrede kollarsa simetrik yağ birikimi görülür. Yağlı bölgelere dokunmak bile ağrıya neden olabilir. Cilt kolay morarmaya meyillidir. Eller ve ayaklar lipödemden etkilenmez ve şişlik görülmez. Lipödem belirtileri şunlardır:

• Bacaklarda ve kollarda aşırı kalınlaşma
• Bacaklarda ve kollarda ağrı, ağırlık hissi
• Bacaklarda kolay morarma
• Bacaklarda minik varisler (ileri evrelerde varisler büyüyebilir)

Lipödem ve Selülit Arasındaki Fark Nedir?

Lipödem ve selülit dışarıdan bakıldığında aynı görünür, ikisinde de bacaklarda portakal kabuğuna benzer görünüm gözlenir ancak yağ birikimi farklıdır. Lipödem ve selülit arasındaki farklar aşağıdaki gibidir:

• Selülit, cildin üst katmanında yağ birikmesidir, lipödem ise cildin daha derin kısımlarında oluşan simetrik yağ birikmesidir.
• Selülit estetik bir sorundur ve ağrısızdır, lipödem ise kronik bir hastalıktır ve ağrılıdır.
• Selülit kilo verme ve düzenli spor ile iyileşebilir ancak lipödem, üst bedeni zayıf insanlarda bile görülür ve düzenli spor ile iyileşmeyebilir.

Lipödem (Ağrılı Selülit) Evreleri Nelerdir?

Lipödem, yağ birikimi durumuna göre aşağıdaki şekilde 4 evreye ayrılır:

• Lipödem Evre 1: Cilt yüzeyi düzgün görünür ancak dikkatli dokunma ile deri altındaki yağ birikimi hissedilebilmektedir.
• Lipödem Evre 2: Ciltte pürüzler, girinti ve çıkıntılar ve portakal kabuğu görünümü oluşmaya başlamıştır. Dokunma ile ağrı hissi olabilir.
• Lipödem Evre 3: Yağ dokusu belirgin şekilde diz kenarlarında ve kalçada birikmeye başlamıştır ve bileklerde ince bir halka şeklinde iz bulunmaktadır. Bacak kalındır ancak ayak incedir. Dokunma ile ağrı hissi ve kolay morarma yaşanır.
• Lipödem Evre 4: Lipo-lenfödem olarak tanımlanan, lipödeme lenfödemin de eşlik ettiği evredir, kollarda da yağ birikimi olmaktadır. Lenfödem, tek bacakta görülebilmektedir.

Lipödem (Ağrılı Selülit) Nasıl Teşhis Edilir?

Lipödem, klinik muayene ve hasta öyküsü dinlenerek teşhis edilebilir. Lipödem teşhisi için yapılabilecek bir kan tahlili bulunmamaktadır ancak bazı hastalıkların varlığı, lipödem teşhisini destekleyebilmektedir. Örneğin, insülin direnci ve östrojen hormonu seviyelerine bakılabilir. Lipödem teşhisi için doppler çekilmelidir. Doppler ile hem lipödem evresi belirlenebilir hem de genellikle eşlik eden venöz yetmezlik veya lenfödem gibi hastalıkların varlığı araştırılabilir.

Lipödem İçin Hangi Bölüme Gidilir?

Lipödem için Girişimsel Radyoloji Bölümüne, Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümüne veya Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Bölümüne  gidilmelidir. Üç uzmanlık dalı da gerekli fizik muayene sonrası teşhis için gereken testleri isteyebilir.

Ücretsiz Danışmanlık İçin Formu Doldurun

Lipödem (Ağrılı Selülit) Tedavisi Nasıl Olur?

Lipödemin kesin tedavisi bulunmamaktadır ancak semptomlar ve bacaklardaki yağ görünümü, lipödem beslenme protokolü, fizik tedavi ve belirli egzersizler ile yönetilebilir ve en aza indirgenebilir. Klasik liposuction, lipödem hastaları için önerilmemektedir çünkü lipödemde yağ dokusu yayılım göstermektedir. Liposuction, obezite hastalarında vücut kitle indeksini (VKİ) düşürmek için lipödemsiz bölgelere uygulanabilir. Hastanın VKİ düşerse hareket kabiliyeti artar ve bu durum lipödem için olumlu sonuçlar doğurabilir. Lipödem şikayetlerini azaltmak için uygulanabilecek yöntemler şunlardır:

• Sağlıklı beslenme protokolü (Mutlaka bir diyetisyen ile)
• Düzenli yürüyüş
• Hormon takibi
• Su tüketiminin takibi

Lipödem Önlenebilir mi?

Lipödem önlenemez ancak ilerlemesi durdurulabilir veya evrelerde gerileme yaşanabilir. Lipödemin tamamen tedavisi mümkün değildir.

Lipödem Komplikasyonları Nelerdir?

Lipödem kontrol altına alınmazsa veya ileri evrelerde farklı komplikasyonlara neden olabilmektedir. Lipödem komplikasyonları aşağıdaki gibidir:

• Lipo-Lenfödem: İleri lipödem seviyeleri, lenf dolaşımını olumsuz etkileyebilir ve bir ya da iki bacakta ya da kolda lenfödem görülebilir.
• Varis ve Venöz Yetmezlik: Bacaklardaki yağ dokusu, damarlara baskı uygulayabilir ve ileri evrelerde varisler ve venöz yetmezlik sorununa neden olabilir.
• Sosyal İzolasyon: Bacaklardaki ve kollardaki görüntüden utanmak, bireyin kendini toplumdan soyutlamasına neden olur ve sonrasında depresyon, anksiyete ve yeme bozukluğu görülebilir.
• Hareket Kısıtlanması: İleri lipödem evrelerinde yağ birikmeleri diz üstü oturma, diz kırma, merdiven çıkma gibi sıradan aktiviteleri zorlaştırabilir.
• Eklem Bozuklukları: Bacak ağırlığının fazla olması, bileklere baskı uygular, eklemleri zorlar ve kolay sakatlanmalara neden olabilir.
• Kronik İnflamasyon: Lipödem yağ dokusu, kronik inflamasyon içerir ve vücudun genel inflamasyon düzeyi artmış olur.

Lipödem (Ağrılı Selülit) ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Lipödem Olduğumu Nasıl Anlarım?

Lipödem, genellikle kadınlarda görülür, östrojen hormonu ile yakından ilgilidir. Bacaklarda simetrik ve düzenli yağ birikimi gözlemlenir. Kilo verilse bile bacaklarda incelme yaşanmaz, bacaklar her durumda kilolu ve kalındır ancak bacağın bittiği ve ayağın başladığı bölümde halhal görünümünde belirgin bir ayrım görülür, ayak kilolu değildir. Bacaklarda dolgunluk, şişkinlik ve kolay morarma yaşanabilir.

Lipödem Diyeti Nedir?

Lipödem tedavisi kesin olarak bulunmayan bir hastalıktır ancak semptomları hafifletmek mümkündür. Lipödem hastaları için antiinflamatuar özelliği bulunan Akdeniz diyeti önerilmektedir. Lipödemli bireylerin bir diyetisyen kontrolünde aşağıdaki besin gruplarının tüketimini kısıtlaması önerilebilir:

• Gluten içeren besinler
• Süt ve süt ürünleri
• Yüksek karbonhidrat içeren besinler
• Paketli ürünler

Lipödem Obezite midir?

Lipödem, obezite ile karıştırılan bir hastalıktır ancak obeziteden farklıdır. Lipödemde ne kadar kilo verilirse verilsin bacaklar yeterince incelmez. Lipödemde bacaklar ve kollar kalındır ancak eller ve ayaklar incedir. Obezite, düzenli spor ve diyet ile tamamen tedavi edilebilir ancak lipödem, kroniktir ve tedavi edilemez ancak semptomlar hafifletilebilir. Obezitede kilo tüm vücuda yayılmıştır, lipödemde kol ve bacaklardadır. Ancak lipödemli bir birey obez de olabilmektedir.

Lipödem ve Lenfödem Farkı Nedir?

Lipödem, iki bacakta da kalınlaşma ile karakterize bir hastalıktır ancak lenfödemde iki bacak da etkilenmeyebilir ve genellikle tek bacak ve tek kol etkilenmektedir. Lipödem, kronikleşen yağ dokusu artışına bağlı bir hastalıktır, lenfödem vücuttaki lenfatik dolaşımın düzensiz olması sonucu ortaya çıkar. Lenfödem için lenfatik drenaj ve bası bandajları önerilmektedir. Lipödemde cilt yumuşaktır, lenfödemde cilt gergindir ve şiştir. Lipödem Evre 4’te lenfödem de görülebilir. 

Lipödem Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Lipödem ilerleyici bir hastalıktır ve semptomlar kontrol altına alınamazsa varis, ileri venöz yetmezlik, lenfödem ve eklem problemlerine neden olabilir. Ayrıca ilerleyen lipödem evrelerinde hareket kabiliyeti azalabilmektedir. Lipödem hastaları, görüntüden rahatsız oldukları için sosyal izolasyon yaşayabilirler ve bu da depresyon ve yeme bozukluklarına yol açabilmektedir.

Spor Yaparak Lipödem Geçer mi?

Spor, kilo vermeye yardım edebilir ancak tek başına spor yaparak lipödem geçmeyecektir. Semptomların azalması için bir diyetisyen kontrolünde lipödem beslenme protokolü uygulanmalıdır. Düzenli yürüyüşler, lenfatik drenaj masajı ile desteklenmelidir. Kan dolaşımını artırmak, lipödemle mücadeleyi kolaylaştırmaktadır. Su altında yapılan egzersizler, hem dolaşımı destekler hem de kas tonusunun artırabilir. Lipödem hastaları, doğru ayakkabı tercih etmeli, uzun süren yürüyüşlerden kaçınmalıdır. Trambolin, yer çekimini ortadan kaldırdığı için lipödem hastalarına en uygun spor aletlerinden biridir ancak trambolin ile spor yaparken dikkatli olunmalıdır.

Lipödem Bacaklar Nasıl İncelir?

Lipödem bacak incelmesi için tek bir yöntem yeterli değildir ve multidisipliner bir yaklaşım gerekmektedir. Bir diyetisyen ile lipödem beslenme protokolü uygulamak; bir fizik tedavi uzmanı ile lenf drenaj masajı seansları düzenlemek ve bir spor eğitmeni ile bacakları zorlamayan hafif tempolu düzenli spor alışkanlığı edinmek, lipödem için olumlu sonuçlar doğurabilir.

Kuru Fırçalama Lipödem İçin Uygun mudur?

Kuru fırçalama, ileri lipödem evreleri için dikkatle uygulanmalıdır ancak Lipödem Evre 1 ve Lipödem Evre 2 hastaları eğer venöz yetmezlik sorunu yoksa kuru fırçalama yapabilirler. Kuru fırçalama, lenfatik drenaj ve kan dolaşımı için tavsiye edilmektedir. Lipödem hastalarının derileri hassastır ve incelmiştir, bu nedenle kuru fırçalama nazik yapılmalıdır ve sonrasında nemlendirici uygulanmalıdır. Kuru fırçalama gelişigüzel değil, aşağıdan yukarı doğru nazik hareketlerle yapılmalıdır ve kollara da bilekten omuza olacak şekilde uygulanabilir.