Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) kandaki lipit seviyelerinin yükselmesi ile karakterize olan bir sağlık sorunudur. Genellikle belirtisizdir ve ilerledikçe kalp ve damar hastalıklarına neden olabilmektedir. Belirli yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli ilaç kullanımı ile yüksek kolesterol seviyeleri düşürülebilir.

Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) Nedir?

Hiperlipidemi (yüksek kolesterol), kandaki yağ seviyesinin yükselmesidir ve yüksek kolesterol olarak bilinmektedir. Hiperlipidemi hastalarının kanında çok fazla lipit bulunur ve bu fazlalık, kalp hastalıklarına, kalp krizi ve inme gibi ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. Vücutta karaciğer, sindirime destek olur ve hormonların salgılanması için kolesterol üretir. Karaciğerin ürettiğinin dışında vücuda beslenme yolu ile giren her kolesterol fazladan alınmıştır. 240 mg/dL ve üzeri total kolesterol seviyesi hiperlipidemi yani yüksek kolesteroldür.

Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) Belirtileri Nelerdir?

Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) belirtisizdir ve sadece kan tahlili ile belli olur. Yüksek kolesterol fark edilmeden ilerlerse koroner arter hastalığın, pıhtı atması veya inme gibi olumsuz belirtilerle kendini gösterir.

Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) Vücutta Neye Sebep Olur?

Tedavi edilmeyen Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) kan damarlarında plak birikmesine neden olur. Vücutta plak birikmesi ise bazı komplikasyonlara yol açar. Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) vücutta aşağıdaki sağlık sorunlarına neden olabilir:

• Periferik Arter Hastalığı
• Karotis Arter Hastalığı
• Koroner Kalp Hastalığı
• Kalp krizi
• İnme (felç)
• Ani kalp durması

Hiperlipidemi (Yüksek Kolestrol) Neden Olur?

Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) genellikle sürekli doymuş yağ içeren besinler tüketmek, sigara içmek ve stres nedeniyle gelişmektedir. Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) nedenleri aşağıdaki gibidir:

• Aşırı doymuş yağ veya trans yağ içeren besinler tüketmek
• Hareketsizlik
• Çok fazla alkol tüketmek
• Sigara tüketmek
• Stresli olmak
• Genetik yatkınlık (Ailede yüksek kolesterol geçmişi)

Ayrıca aşağıdaki gibi bazı ilaçlar yüksek kolesterole neden olabilmektedir:

• Doğum kontrolü için kullanılan hormonlar
• Diüretikler
• Betablokerlar
• Stereoidler
• HIV için kullanılan antiretroviraller

Yukarıdaki ilaçların kullanımı doktor kontrolünde olmalıdır ve hasta, doktora danışmadan hiçbir ilacını kullanmayı bırakmamalıdır.

Ayrıca aşağıdaki sağlık sorunları yüksek kolesterole (hiperlipidemi) neden olabilmektedir:

• Obezite
• Karaciğer hastalıkları
• Pankreas hastalıkları
• Polikistik Over Sendromu (PCOS)
• Multipl Miyelom
• Hipotiroidizm
• Diyabet
• Lupus
• HIV
• Uyku apnesi
• Kronik böbrek hastalığı
• Biliyer Kolanjit

Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) Risk Faktörleri Nelerdir?

Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) genellikle belirli risk faktörlerini taşıyan bireylerde daha sık görülür. Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) risk faktörleri aşağıdaki gibidir:

• Obezite olmak
• Hipotiroidi olmak
• Çok fazla alkol tüketmek
• Genetik yatkınlığa sahip olmak
• Diyabet olmak
• Sigara içmek
• Sağlıklı beslenmemek

Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) Nasıl Teşhis Edilir?

Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) kısa vadede herhangi bir belirti göstermez ve kan tahlili ile ortaya çıkar. Kardiyoloji uzman hekimi kolesterol seviyelerini gösteren bir kan tahlili ile kolaylıkla yüksek kolesterol teşhisi koyabilir. Yüksek kolesterol testleri ve ideal kolesterol aralıkları aşağıdaki gibidir:

• Toplam kolesterol: 200 mg/dL'den az olmalıdır.
• Kötü (LDL) kolesterol: LDL kolesterol 100 mg/dL'den az olmalıdır.
• İyi (HDL) kolesterol: HDL kolesterol en az 60 mg/dL olmalıdır.
• Trigliserid: 150 mg/dL'den az olmalıdır.
• Ayrıca lipoprotein, koroner kalsiyum taraması, apolipoprotein ve CRP testi de istenebilir.

Bir hastaya Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) teşhisi koyabilmek için aşağıdaki kolesterol değerleri gerekmektedir:

• 200 mg/dL ile 239 mg/dL arası: Sınırda yüksek
• 240 mg/dL ve üzeri: Yüksek

Hiperlipidemi ICD Kodları Nelerdir?

Hastalıkların tanıları doktorlar tarafından uluslararası kodlar ile ifade edilmektedir. Hiperlipidemi tanı kodları şunlardır:

• E78 Hiperlipidemi: Lipoprotein metabolizması bozuklukları ve diğer lipidemiler
• E78.0 Saf hiperkolesterolemi: Kanda yüksek kolesterol bulunmaktadır.
• E78.1 Saf hipertrigliseridemi: Kanda yüksek düzeyde yağ bulunmaktadır.
• E78.2 Hiperlipidemi Karma: Kanda yüksek kolesterol ve yağ oranı bulunmaktadır.
• E78.3 Hiperşilomikronemi: Kanda yüksek miktarda yağ bulunmaktadır.
• E78.4 Diğer hiperlipidemiler: Kanda yüksek düzeyde yağ bulunmaktadır.
• E78.5 Hiperlipidemi, tanımlanmamış: Kanda yüksek miktarda yağ bulunmakatdır.
• E78.6 Lipoprotein eksikliği: Kanda az sayıda yağ taşıyıcı bulunmaktadır.
• E78.8 Lipoprotein metabolizmasının diğer bozuklukları
• E78.80 Hiperlipoproteinemi (a): Kanda belirli bir yağdan çok yüksek miktarda bulunmaktadır.
• E78.88 Lipoprotein metabolizmasının diğer bozuklukları: Yağların vücutta gerektiği gibi kullanılmaması veya taşınmamasına yol açan bir hastalık mevcuttur.
• E78.9 Lipoprotein metabolizması bozukluğu, tanımlanmamış: Hastada, yağların vücutta gerektiği gibi kullanılmaması veya taşınmamasına yol açan bir hastalık bulunmaktadır ancak bu hastalık tanımlanmamıştır.

Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) Tedavisi Nedir?

Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) tedavisi genellikle ilaç ve yaşam tarzı değişiklikleri ile yapılmaktadır. Hiperlipidemi ilaçları haricinde tedavi için uygulanabilecek yaşam tarzı değişiklikleri şunlardır:

• İdeal kiloya inmek veya ideal kiloyu korumak
• Stres seviyesini azaltmak
• Düzenli ve yeterli uyku uyumak
• Düzenli olarak yürüyüş ve egzersiz yapmak
• Sağlıklı besinler tüketmek (Özellikle sağlıksız yağları ve hayvansal ürünleri azaltmak)
• Alkol tüketimini sınırlandırmak
• Sigara içmemek

Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) Önlenebilir mi?

Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) özellikle genetik yatkınlık mevcutsa tamamen önlenemeyebilir ancak yaşam tarzını değiştirmek veya sağlıklı yaşam standartlarına uygun beslenmek, yüksek kolesterolü olabildiğince uzak tutar. Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) olmamak için aşağıdaki önlemler alınabilir:

• Sigara tüketmemek veya sigarayı bırakmak
• Hareketsiz kalmamak ve aktif olmak (Egzersiz, yüzme, yürüyüş vb.)
• Stresle başa çıkmak
• Zeytinyağı, avokado, zeytin gibi sağlıklı yağlardan zengin beslenme düzeni oluşturmak
• İdeal kiloda kalmak veya fazla kilolardan kurtulmak
• Yağlı et tüketimini azaltmak
• Düzenli ve yeterli uyumak
• Alkol tüketimini azaltmak veya bırakmak
• Trans yağlar içeren besinlerden uzak durmak

Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) Hastalarının Dikkat Etmesi Gerekenler Nelerdir?

Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) hastalarının ilaçlarını aksatmadan düzenli olarak kullanması ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmesi gerekir. Hiperlipidemi (yüksek kolesterol) hastalarının dikkat etmesi gerekenler aşağıdaki gibidir:

• Kolesterol ilacını düzenli olarak kullanmak
• Egzersiz yapmak
• Sigarayı bırakmak
• Her gece en az yedi saat uyumak
• Stres seviyesini yönetmek
• Daha sağlıklı besinler tüketmek
• Alkol tüketimini sınırlamak
• Sağlıklı kiloda kalmak

Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Hamilelerde Hiperlipidemi (Yüksek Kolesterol) Nasıl Yönetilir?

Hamilelik döneminde yüksek kolesterol (hiperlipidemi) hastalarında trigliserid ve lipit düzeyi artabilir. Doktorunuz kolesterol ilaçlarınızın miktarını düzenlemek isteyebilir bu nedenle hamilelik öğrenildiğinde ilk fırsatta kadın doğum hastalıkları uzmanınıza hiperlipidemi (yüksek kolesterol) hastası olduğunuza dair bilgi vermelisiniz.

Hiperlipidemi ve Kolesterol Aynı Şey mi?

Hiperlipidemi ve Kolesterol benzerdir ancak aynı şeyi ifade etmemektedir. Hiperlipidemi kandaki lipid düzeyinin yani yağ düzeyinin yüksek olduğunu ifade etmektedir. Bu yağların içerisinde kolesterol ve trigliseridler bulunmaktadır. Kolesterol ise bu yağlardan sadece bir tanesidir. 

Hiperlipidemi Tehlikeli midir?

Hiperlipidemi belirti göstermeyen bir hastalıktır. Hiperlipidemi fark edilmeden ilerlerse kalp krizi, pıhtı atması ve felç gibi istenmeyen sonuçlar doğurabilir bu nedenle trigliserid ve kolesterol düzeyleri, kan tahlili ile düzenli olarak kontrol edilmelidir. 

Hiperlipidemi Hastaları Nasıl Beslenmeli?

Hiperlipidemi hastaları sağlıklı ve dengeli beslenmelidir. Hiperlipidemi hastaları aşağıdaki beslenme tavsiyelerine uymalıdır:

• Doymuş ve trans yağlar tüketilmemelidir.
• Lif oranı yüksek sebze, meyve ve tam tahıllar tüketilmelidir.
• Omega-3 içeren besinler tercih edilmelidir.
• Kırmızı et yerine beyaz et ve bitkisel proteinler tüketilmelidir.
• Şekerli yiyeceklerden ve rafine karbonhidratlardan uzak durulmalıdır.

Yüksek Kolesterol Kronik Bir Hastalık mıdır?

Evet, yüksek kolesterol kronik bir hastalıktır ve kardiyoloji uzman hekimi tarafından düzenli olarak takibi sağlanmalıdır ve reçete edilen ilaçlar aksatılmadan kullanılmalıdır.

Yüksek Kolesterol Uyku Hali Yapar mı?

Yüksek kolesterol uyku hali yapmaz ama dolaylı yollardan enerji düşüklüğüne neden olabilir. Yüksek kolesterol damarlarda yağ birikmesine ve damarların daralmasına neden olabilir, bu durumda kalbe ve beyne yeterli oksijen gitmez ve yorgunluk, halsizlik ve dikkat dağınıklığı gibi sorunlar yaşanabilir.

Hiperlipidemi Hastaları Ne Yemeli?

Hiperlipidemi hastaları sağlıklı beslenmeyi bir yaşam kuralı haline getirmelidir. Aşağıdaki besinlerin tüketilmesi kolesterol ve trigliserid düzeylerini dengelemeye yardımcı olabilir:

• Yeşil yapraklı sebzeler (Ispanak, brokoli, lahana vb.)
• Tam tahıllar (Yulaf, esmer pirinç, tam buğday ekmeği vb.)
• Bakliyat (Mercimek, nohut, fasulye vb.)
• Yağsız protein kaynakları (Balık, tavuk vb.)
• Meyveler (Özellikle antioksidan içeren yaban mersini, böğürtlen, ananas vb.)
• Kuruyemişler (Aşırıya kaçmadan badem, ceviz vb.)

Ayrıca bol su içilmeli, işlenmiş gıdalardan ve yüksek şekerli yiyeceklerden uzak durulmalıdır.

Hiperlipidemi Nasıl Anlaşılır?

Hiperlipidemi belirtisiz bir hastalıktır ve kan tahlili sonucu teşhis edilebilmektedir. Aşağıdaki kan tahlili değerleri hiperlipidemi hastalığını işaret eder:

• Total kolesterol: 200 mg/dL ve üzeri
• LDL kolesterol: 130 mg/dL ve üzeri
• Trigliserid: 150 mg/dL ve üzeri