Aft Nedir, Neden Olur, Nasıl Geçer?

Aft, ağız içinde yanak, dudak içi, dil ve diş etlerinde görülen; yuvarlak, ortası beyaz-sarı, çevresi kızarık ve oldukça ağrılı olabilen yaralardır. Aftlar konuşma, yemek yeme ve yutkunma sırasında rahatsızlık hissine yol açabilir. Stres, bağışıklık sistemi zayıflığı, vitamin-mineral eksiklikleri, hormonal değişimler, ağız içi travmalar ve bazı besinler aft oluşumunu tetikleyebilir.

Aft Nedir?

Aft, ağız içinde görülen, çevresi kızarık bir halka ile belirginleşen, ortası beyaz-sarı renkte, yüzeysel ve ağrılı ağız yarasıdır. Ağız aftı ya da aftöz ülser olarak da anılır. Ülser kelimesi korkutucu gelebilir ancak aftlar çoğu zaman yüzeysel, iyi huylu ve kendiliğinden iyileşme eğiliminde olan yaralardır. 

Genellikle küçük bir hassasiyet ya da yanma hissiyle başlayıp kısa süre içinde belirgin bir yara haline gelir ve özellikle yemek yerken, konuşurken ya da diş fırçalarken sızlama yapabilir.

Aftlar çoğunlukla ağız içinde yumuşak dokularda yerleşir. Yani daha çok yanak içi, dudak içi, dilin yan yüzleri gibi hareketli ve hassas bölgelerde görülür. Tek bir lezyon olarak başlayabilir ya da aynı anda birden fazla aft görülebilir.

Bilgi ve Randevu Almak İçin Formu Doldurun

Aft En Sık Nerede Çıkar?

Aftlar en sık yumuşak ve hareketli ağız dokularında çıkar. Bu bölgeler hem günlük hareketler (konuşma, çiğneme) hem de dişlerle temas/sürtünme nedeniyle daha kolay zedelenebilir. Aftlar genellikle sert damak gibi daha dayanıklı yüzeylerde daha az görülür. Çünkü bu dokular sürtünmeye daha dirençli ve daha kalın yapıdadır.

Aftların sıklıkla görüldüğü bölgeler şunlardır:

• Dudak içi (alt ve üst dudak mukozası)
• Yanak içi
• Dil kenarları ve dil altı
• Diş etinin ön tarafı ile dudak/yanak içi arasındaki geçiş bölgesi (vestibül)
• Yumuşak damak ve ağız arkası

Aftlar; yumuşak doku olmaları, hareketli olmaları ve sürtünme ve mikro travmaya açık olmaları (dişle temas, ısırma, fırçalama, aparey teması) sebebiyle bu bölgelerde daha sık çıkar.

Aft Neden Olur?

Aft oluşumu genellikle tek bir nedene bağlı değildir; birden fazla faktör bir araya gelerek aft oluşumuna neden olabilir. Aftın en sık görülme sebepleri şunlardır:

• Ağız içi travma veya tahriş: Yanak veya dudak içinin ısırılması, sert ve keskin kenarlı yiyecekler, sert diş fırçalama, dişlerdeki keskin kenarlar, uyumsuz protezler ve ortodontik teller aft oluşumunu tetikleyebilir.
• Stres: Yoğun iş temposu, uykusuzluk ve üzüntü gibi durumlar aft gelişimine zemin hazırlayabilir.
• Bağışıklık düşüklüğü: Vücudun direncinin düştüğü dönemlerde aftlar daha kolay ortaya çıkabilir.
• Vitamin ve mineral eksiklikleri: B12 vitamini, demir ve folik asit eksiklikleri sebebiyle tekrarlayan aftlar görülebilir.
• Beslenme tercihleri: Asitli, baharatlı, çok sıcak veya sert yapılı yiyecekler ağız içini tahriş ederek aft gelişimini kolaylaştırabilir.
• Hormonal değişimler: Hormonal dalgalanmaların yaşandığı dönemlerde aft oluşma riski artabilir.
• Ağız bakım ürünlerine karşı hassasiyet: Bazı diş macunları ve ağız gargaralarının içeriğindeki maddeler aft oluşumunu kolaylaştırabilir.
• Genetik yatkınlık: Aftlar aile bireylerinde benzer şekilde görülebilir.
• Bazı hastalıklar: Aftlar AIDS (HIV enfeksiyonu), Behçet hastalığı, inflamatuar bağırsak hastalıkları (Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi), farenjit ve bazı üst solunum yolu enfeksiyonları gibi bazı sistemik hastalıklarla birlikte daha sık görülebilir. Özellikle sık tekrarlayan ve iyileşmesi uzun süren aftlar, altta yatan bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. 

Çocuklarda Aft Neden Olur?

Çocuklarda aft oluşumu çoğunlukla bağışıklık sisteminin hassasiyeti ve ağız içi tahrişlerle ilişkilidir. Yanak ya da dil ısırma, diş çıkarma dönemleri, sert yiyecekler, stres, vitamin-mineral eksiklikleri (özellikle B12 ve demir) ve enfeksiyonlar çocuklarda aft gelişimini tetikleyebilir. Ayrıca hijyenik olmayan ağız bakımı da aft riskini artırabilir.

Bebeklerde Aft Neden Olur?

Bebeklerde aftlar genellikle ağız içinin hassas yapısı nedeniyle ortaya çıkar. Emzik veya biberonun ağız içinde sürtünmeye yol açması, diş çıkarma, bağışıklık sisteminin henüz tam gelişmemiş olması ve bazı viral enfeksiyonlar bebeklerde aft oluşumuna neden olabilir.

Aft Belirtileri Nelerdir?

Aft, çabuk fark edilebilen, bariz görünümü olan bir ağız yarasıdır. Ancak çoğu zaman zaman doğrudan yara olarak başlamayabilir. İlk aşamada ağız içinde belirli bir noktada hafif yanma, karıncalanma ya da dokununca hassasiyet görülebilir. Diğer belirtileri ise şunlardır:

• Ağız için ağrılı yara
• Sızlama ve batma
• Ortasında beyazımsı/sarımsı bir tabaka, çevresinde belirgin kızarıklık halkası, yuvarlak ya da oval şekil
• Dokununca veya temasla artan ağrı
• Asitli, tuzlu, baharatlı gıdalarla şikâyetin artması
• Konuşma ve yemek yeme zorluğu

Aft Nasıl Geçer?

Aftlar genellikle kendi kendine iyileşen, zararsız yaralardır. İyileşme süresi aftın boyutuna bağlı olmakla birlikte bu süre birkaç günden birkaç haftaya kadar sürebilir. Sık tekrarlayan aftlar başka bir sağlık durumunun habercisi olabileceği için altta yatan nedene bağlı bir tedavi süreci de başlatılabilir. Ancak geçici aftlar için uygulanabilecek bazı adımlar vardır. Bu adımlar şunlardır:

• Ağız hijyenine dikkat etmek
• Tuzlu su veya karbonatlı su ile ağız gargarası yapmak
• Ağız içini yakabilecek veya tahriş edebilecek yiyeceklerden uzak durmak
• Ağrı kesici ve mikrop karşıtı özellikler taşıyan ağız içi sprey veya gargaralar kullanmak
• Seyreltilmiş hidrojen peroksitin pamuk yardımıyla aftlı bölgeye uygulamak
• Gün boyunca yeterli miktarda su içilmesi
• Eksikliği saptanan vitamin ve minerallerin uygun takviyelerle yerine konması
• Alkol içermeyen kortikosteroid içerikli ağız içi ürünlerin kullanılması
• Koruyucu ve antiseptik özellikte jel veya kremlerin aft üzerine uygulanması
• Diş macunu ve ağız bakım ürünlerinde tahriş edici kimyasallardan uzak durmak
• Stresi azaltmak

Sık aralıklarla tekrarlayan, uzun sürede iyileşen, çok sayıda çıkan veya şiddetli ağrıya neden olan aftlar farklı bir durumun habercisi olabilir. Bu tür aftlar; vitamin ve mineral eksiklikleri, bağışıklık sistemiyle ilişkili sorunlar ya da bazı sistemik hastalıklarla birlikte görülebilir. 

Özellikle aftlara ateş, halsizlik, kilo kaybı, eklem ağrısı veya başka ağız dışı belirtiler eşlik ediyorsa, altta yatan nedenin değerlendirilmesi için mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.

Aft Hakkında Sık Sorulan Sorular

Aft En Hızlı Nasıl Geçer?

Aft en hızlı ağız hijyenine dikkat edildiğinde, tahriş edici yiyeceklerden uzak durulduğunda ve aft üzerine uygun topikal ürünler kullanıldığında iyileşir.

Ağızda Aft Hangi Vitamin Eksikliğidir?

Ağız aftları en sık B12 vitamini, demir ve folik asit eksiklikleriyle ilişkilidir.

Aft Ne Zaman Tehlikeli?

Aftlar çok sık tekrarlıyorsa, 2-3 haftadan uzun sürüyorsa, çok ağrılıysa veya başka belirtilerle birlikte görülüyorsa değerlendirilmesi gerekir.

Üzüntüden Aft Çıkar mı?

Evet. Stres ve üzüntü, ağız içi dokunun hassasiyetini artırarak aft oluşumunu tetikleyebilir.

Üst Damakta Aft Neden Olur?

Üst damakta aft; sıcak yiyeceklerle oluşan tahriş, sert gıdalar veya ağız içi travmalar sonrası ortaya çıkabilir.

Maden Suyu Aft İyi Gelir mi?

Maden suyunun aftı doğrudan iyileştirdiğine dair net bir kanıt yoktur, hatta bazı kişilerde asidik yapısı tahrişi artırabilir.

Aft Öpüşme ile Bulaşır mı?

Hayır. Aft bulaşıcı değildir ve öpüşme yoluyla geçmez.

Aft İçin Yoğurt İyi Gelir mi?

Yoğurt, bazı kişilerde ağız içi ferahlık sağlayabilir ancak aftı tedavi edici etkisi net değildir.

Ağızdaki Aft Vajinaya Bulaşır mı?

Hayır. Aft bulaşıcı değildir ve vücudun başka bölgelerine temasla yayılmaz.

Aft Koku Yapar mı?

Tek başına aft genellikle kokuya neden olmaz ancak ağız hijyeni bozulursa kötü ağız kokusu hissedilebilir.

Aft ile Uçuk Aynı Şey mi?

Hayır. Aft ağız içinde, uçuk ise genellikle dudak kenarında görülür ve uçuk bulaşıcıdır, aft değildir.

Aft Ne Kadar Sürede İyileşir?

Aftlar çoğunlukla 7-14 gün içinde kendiliğinden iyileşir.

Sürekli Aft Neden Çıkar?

Sürekli aft çıkması; bağışıklık sistemi sorunları, vitamin-mineral eksiklikleri, kronik stres veya altta yatan sistemik hastalıklar nedeniyle olabilir.

Dilde Aft Çıkması Neden Olur?

Dilde aft genellikle dilin ısırılması, sıcak-baharatlı yiyeceklerle tahriş, stres veya bağışıklık düşüklüğü nedeniyle ortaya çıkar.