MS için umut hep var!

MS hastalığını ve tedavi seçeneklerini Medipol Mega Üniversite Hastanesi Nöroloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Özge ARICI DÜZ ve Doç. Dr. Erkingül BİRDAY ile konuştuk.

Multipl skleroz yada sık kullanılan ismi ile MS, beyin ve omuriliği tutan demiyelinizan hastalıktır. Sinir hücresinin kılıfı olan ve hızlı iletimi sağlayan miyelindeki hasar sonucunda sinir iletimi aksamakta ve nörolojik yakınmalar ortaya çıkmaktadır. Halen hastalık nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bazı genetik yatkınlığı olan kişilerde çevresel risk faktörlerin tetiklediği düşünülmektedir. Birçok çalışmanın sonucu D vitamin eksikliğinin MS’i tetikleyebileceği yönündedir. Çeşitli viral enfeksiyonlar ve sigara MS için bir risk oluşturmaktadır.  Tüm bu tetikleyici nedenler sonucunda normal çalıştığında vücudu yabancı maddelere karşı koruyan bağışıklık sistemi, bu hastalıkta kendi miyelin dokusuna karşı saldırmaya başlamaktadır. Dünyada 2.3 milyondan fazla kişinin MS hastası olduğu bilinmektedir. En sık genç erişkinlerde 20-40 yaş arasında, kadınlarda daha sık görülmektedir. MS, Kuzey Avrupa’da sık, Asya’da ise seyrek görülmektedir. MS hastalığı ataklar ve iyileşmelerle seyreder. Çoğunlukla ataklı MS (RRMS) görülür. MS’e bağlı şikayetler birçok şekilde ortaya çıkabilir. Beyin ve omurilikte etkilenen bölgeye göre belirti gösterir. Öte yandan duysal belirtiler daha sık görülür. Yüz, kol, bacak, gövdede uyuşma, yanma, karıncalanma, ısıyı ve dokunmayı farklı algılama şeklinde görülebilir. Başı öne eğince vücuda yayılan elektriklenme omurilik tutulumunda olabilir. Motor belirtiler kol ve bacakta güç kaybı, sertlik (spastisite), yürüme güçlüğü şeklindedir. Görme kaybı, günler içinde gelişebilir, bazen göz hareketi ile ağrılıdır. MS, yakşalık hastaların %50’sinde bu şekilde başlayabilir. Denge merkezi ve beyinsapı ile ilgili olarak başdönmesi, çift görme, dengesizlik, konuşmada zorlanma olabilir. İdrara yetiştirememe, yapmada zorlanma, cinsel işlev bozukluğu görülebilir. Bu şikayetlerden herhangi birinin 24 saatten uzun sürdüğü durumlarda MS atağı olabileceğinden mutlaka hekime başvurmak gerekir.

YALANCI ATAKLAR OLABİLİR

Bu hastalarda günler içerisinde gelişen nörolojik şikayet sonrasında hastalar haftalar içerisinde tam ya da kısmi olarak düzelir. Genellikle atak tedavisi olarak steroid (kortizon) verilmektedir. Bazı hastalarda sıcak, stres ve enfeksiyon atakları tetikleyebilir. Bazen grip ve idrar yolu enfeksiyonu geçiren hastalarda atağı taklit eden yalancı atak durumu ortaya çıkabilir. MS yakınması olan hastaların beyinomurilik MR incelemesinin yapılması, bel sıvısının alınması, başka MS’i taklit eden hastalıkların dışlanması ile  hastalığın tanısı konulabilir. Atak tedavisi dışında belirti giderici tedaviler diğer tedaviler kadar önemlidir. MS’te çok sık görülen yorgunluk için enerji tasarrufu programı, çalışma şartlarının düzenlenmesi, aerobik egzersizlerinin yapılması faydalı olabilir. Kas sertliği (spastisite-tonus artışı) için ilaç tedavisi ve germe egzersizleri iyi gelebilir. Mobilizasyonu zor olan hastaların bazı kaslarına bakımı kolaylaştırmak için botoks  yapılabilir. Mesane problemi olan hastaların üroloji ile işbirliği sonucu tedavisi planlanır. Genç erişkinlerde sakatlık nedeni olan MS hastalığının günümüzde çok çeşitli ilaç seçeneklerinin olması nedeniyle tedavi yönetimi konusunda uzmanlaşmış merkezde takip edilmesi, fiziksel engellilik oluşmadan hastalığın erken döneminde başvurması, bu konuda bilinçlenmesi çok önem taşımaktadır. Hayatın baharında olan MS hastalarımız için umutlarımız her geçen gün artmaktadır.   Hastalığın iyi seyir belirteçleri: - Kadın cinsiyet - Hastalığın 30 yaşından önce başlaması - Atak sayısının az olması - Ataklı- yineleyici tipte MS - MR görüntülemesinde az sayıda plak olması -İlk atağın optik nörit (görme kaybı) ile başlaması