ONLİNE İŞLEMLER
Kadınlarda en önde gelen yaşam kayıplarının nedeni kardiyovasküler hastalıklardır. Kalp - damar hastalıkları, kalp kapak hastalıkları, kalp yetmezliği gibi nedenlerden dolayı görülen hastalıklar kardiyovasküler olarak adlandırılmaktadır.
Menopoza kadar kadınlarda kalp hastalıklarının görülme sıklığı erkeklere nazaran daha azdır Menopoz basit bir ifadeyle farklı bir sebep olmadan on iki ay boyunca adet görememe olarak kabul edilir. Sebepleri şu şekilde açıklayabiliriz: İlaç kullanımına bağlı erken menopoza girilmesi vb. dünyada ortalama menopoz yaşı elli olarak kabul edilmektedir. Kırk yaş öncesinde olanlara ise tıp dilinde prematüre menopoz denilmektedir. Kadınların yaklaşık %10’unda kırk, kırk beş yaş arası menopoz, erken menopoz olarak kabul ediliyor. Bu da kadınların yaklaşık %7,5’uğunda görülmüştür. Dünya üzerinde yapılan çalışmalarda. Kırk beş yaştan önce menopoza girenlerde kalp damar hastalıkları riski kırk beş yaştan sonra menopoza girenlere göre belirgin olarak artmıştır.
Kalp damar hastalıklarında menopozun tipi de etkili olabilir. Doğal yollardan mı, yoksa başka bir nedenden dolayı menopoza girilmesi kalp damar hastalıkları riskinin artışında etkili olabilir. En yüksek kalp damar hastalığı riski erken yaşta her iki yumurtalığı alınmış ve östrojen dediğimiz hormonun tedavisini almamış kadınlardır.
Amerikan Kalp Cemiyeti'nin dile getirdiği hayatın basit yedi kuralı vardır. Bunlardan bir tanesi fiziksel aktivitedir. Teknolojinin bu kadar gelişmiş olduğu bir çağda bugün birçok telefon uygulaması ya da internet sitesinden basit alışverişimizi bile yapabildiğiniz bir ortamdayız. Bu yüzden fiziksel aktivite gerçekten düşmüş durumda. Eskiden annelerimizin pazar arabasıyla pazarda dolanması bile bir fiziksel aktiviteyken bugün belli uygulamalarla eve domates, salatalık almak mümkün. Bu da fiziksel aktiviteyi ciddi anlamda düşürüyor. Sigara içimi yine bu yedi kuraldan bir tanesidir. Ayrıca kolesterol artışını artık çok erken yaşlarda görmeye başladık. Eskiden otuz beş - kırk yaşından sonra kolesterolde fazlalık görülürken bu yaş ortalaması nereden baksanız kitaplarda otuz, otuz beş ama pratikte yirmi beş yaşına kadar inmiş durumda. Özetle bu kurallara uymak erişkin yaşa gelen tüm insanlarda kalp ve damar sağlığının korunmasına yardımcı olmaktadır.
Şu anda kalp damar hastalığından rutin korumak için hormon tedavisi veya antioksidan, C, E vitamini, beta karoten ya da folik asit, gibi takviyeler önerilmemektedir. Bunların yerine Dünya Sağlık Örgütü'nün ve Amerikan Kalp Cemiyeti'nin yedi kuralına uymakta fayda var. Sigara kullanımı da son dönemde kadınlarda yaygın olarak görülmektedir. Sigara, erkek cinsiyet için de, kadın cinsiyet için de, kardiyovasküler kalp damar hastalıkları için en büyük risk faktörlerinden biridir.
Sağlıklı diyet de önemlidir. Toplum olarak çok fazla karbonhidrat içeren gıdalar tüketiyoruz. Bizde ekmeksiz bir sofra hemen hemen düşünülemez. Normal bildiğimiz ekmeğin içinde de belli bir miktar tuz bulunmaktadır ve bu tuz da kan basıncının yükselmesine neden olabilmektedir. Hazır gıdaların içinde sodyum yazan her şeyin içi muhakkak tuz ihtiva ettiğini de unutmamak lazım. Yani bir kişi eğer günde bir ekmek tüketiyorsa yoğun miktarda da tuz alıyor demektir. Ya da hazır meyve suları, kola gibi içeceklerin içinde yoğun miktarda sodyum yani tuz bulunmaktadır.
Kadınlarda menopoza giriş, birçok şeyi değiştirdiği gibi kalp damar hastalıkları riskini de değiştirmektedir. Menopoz öncesi kalp damar hastalıklarından koruyan hormonların yokluğu kadını menopoz sonrası aynı yaş erkekle aynı risk grubuna getiriyor. Menopoza yaklaşırken her kadının mutlaka kalp kontrolünden geçmesi gerekmektedir.
Dr. Öğr. Üyesi Erhan Gönen Kardiyoloji Uzmanı Medipol Üniversitesi Pendik Hastanesi
30 Aralık 2022