Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Yüksek tansiyon (Hipertansiyon), atardamarlardaki kan basıncının yüksek olması ile karakterize olan bir tansiyon hastalığıdır ve yaşlanma, ailesel yatkınlık, obezite ve kötü beslenme ile tansiyon yüksekliği riski artmaktadır.

Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Nedir?

Sürekli yüksek olan kan basıncına Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) denir. Kan basıncı, atardamarlardaki kan basıncıdır yani kan akış kuvvetidir. Atardamar, kanı kalpten beyne ve vücudun tamamına taşıyan damarlardır ve kanın taşınması için basınç ihtiyacı bulunmaktadır. Tansiyon, sistolik ve diyastolik olmak üzere aşağıdaki 2 değer kullanılarak ölçülür:

• Sistolik basınç (Büyük tansiyon): Yüksek olan değerdir, kalbin vücuda kan pompalarken atardamara uyguladığı basıncı ifade eder.
• Diyastolik basınç (Küçük tansiyon): Düşük olan değerdir, kalp iki atım arası gevşediğinde atardamarlarda bulunan basıncı ifade eder.

Tansiyon uzun süre yüksek olursa kalp, beyin ve böbrek gibi organlara zarar verebilmektedir.

Hipertansiyon Türleri Nelerdir?

Hipertansiyon türleri aşağıdaki şekildedir:

• Büyük tansiyon 120-129 arasında ve küçük tansiyon 80’in üstünde değilse “prehipertansiyon” olarak kabul edilir ve bireyde hipertansiyon gelişme riskinin daha yüksek olduğu anlamına gelir.
• Büyük tansiyon 130-139 arasında ve küçük tansiyon 80-89 arasında ise “Hipertansiyon aşama 1” olarak sınıflandırılır.
• Büyük tansiyon 140’tan ve küçük tansiyon 90’dan fazla ise Hipertansiyon aşama 2” olarak sınıflandırılır.
• Hipertansif kriz: Büyük tansiyon 180’den fazla ve küçük tansiyon 120’den fazla ise hipertansif kriz olarak değerlendirilir.

Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Nedenleri Nelerdir?

Tansiyon, kalbin pompaladığı kan miktarı ve kanın atardamarlarda hareket etmesinin zorluğuna yani kan basıncına göre belirlenir. Kalp ne kadar çok kan pompalarsa ve atardamarlar ne kadar dar olursa kan basıncı o kadar yüksek olur. Hipertansiyon (yüksek tansiyon) nedenleri birincil (primer) ve ikincil (sekonder) olarak 2’ye ayrılır:

-Primer hipertansiyon: Nedeni tanımlanamaz. Genellikle yıllar içinde yavaş yavaş gelişir. Atardamarlarda plak oluşumu (Ateroskleroz), yüksek tansiyon riskini artırır.

-Sekonder hipertansiyon: Altta yatan başka bir sorundan kaynaklanmaktadır. Aniden ortaya çıkma eğilimindedir ve primer hipertansiyondan daha yüksek tansiyon değerlerine neden olur. Sekonder hipertansiyona yol açabilen durumlar ve ilaçlar şunlardır:

• Adrenal bez tümörleri
• Doğumda oluşan kan damarı sorunları, konjenital kalp kusurları olarak da adlandırılır.
• Öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları, bazı ağrı kesiciler, doğum kontrol hapları ve diğer reçeteli ilaçlar
• Kokain ve amfetaminler gibi yasadışı uyuşturucular
• Böbrek hastalığı
• Obstrüktif uyku apnesi
• Tiroid sorunları

Bazen sadece bir sağlık kontrolü yaptırmak bile tansiyonun artmasına neden olur. Sadece hastanede tansiyon yükseliyorsa buna “Beyaz Önlük Hipertansiyonu” denir.

Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Belirtileri Nelerdir?

Her birey normal tansiyon değerlerini bilmelidir. Yüksek tansiyonu olan çoğu insanda belirti görülmeyebilir. İlk ölçümde tansiyon yüksekse ve bazı semptomlar eşlik etmiyorsa 5 dakika bekleyip yeniden tansiyon ölçülmelidir eğer tansiyon ikinci ölçümde de yüksekse ve bazı semptomlar eşlik ediyorsa acil müdahale gerekmektedir. Yüksek tansiyon belirtileri şunlardır:

• Aniden başlayan şiddetli baş ağrısı
• Nefes almada zorlanma
• Karında, göğüste veya sırtta aniden oluşan şiddetli ağrı
• Uyuşma veya güçsüzlük
• Görmede sorunlar
• Konuşmada problemler

Hipertansiyon Nasıl Teşhis Edilir?

Hipertansiyon teşhisi için tansiyon aleti ile ölçüm yapılmalıdır. Bir kardiyolog tarafından hastadan sabah ve akşam düzenli ölçüm yapılması ve bir takip listesi oluşturması istenebilir. Tansiyon ölçümü yanında tam kan sayımı, böbrek fonksiyon testleri, elektrokardiyogram (EKG), ekokardiyogram (EKO) ve idrar tahlili de istenebilmektedir. Kalp ekosu (ekokardiyogram), ses dalgaları ile kalbin detaylı görüntüsünü almak için kullanılır. EKG, kalbin elektriksel aktivitesini ölçüp kaydeden cihazdır. 

Kardiyolog hekim, hastanın tansiyonunu ve nabzını 24 saat boyunca düzenli olarak ölçümlemek için holter ve tansiyon aleti takılmasını da isteyebilir. Holter cihazı taşınabilir bir EKG cihazıdır ve kalbin elektriksel aktivitesini takip eder. 

Hipertansiyon Risk Faktörleri Nelerdir?

Hipertansiyon için birçok risk faktörü bulunmaktadır ancak en önemli risk faktörü yaşlanmaktır. Yaş ilerledikçe damarların elastikiyet yeteneği azalır ve kan basıncı yükselebilir. Hipertansiyon risk faktörleri şunlardır:

• Yaşlanma
• Genetik (Ailede tansiyon hastalıkları)
• Sigara tüketimi
• Alkol tüketimi
• Aşırı tuz tüketimi
• Obezite
• Hareketsiz yaşam tarzı

Yüksek Tansiyonu Ne Düşürür?

Yaşam tarzını değiştirmek yüksek tansiyonun kontrol edilmesine veya yönetilmesine yardımcı olabilir. Kardiyolog hekim aşağıdaki gibi yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir:

• Daha az tuz içeren, kalp dostu bir diyet uygulamak
• Düzenli fiziksel aktivite
• Sağlıklı kiloda kalmak veya kilo vermek
• Alkolü azaltmak
• Sigara tüketmemek
• Günlük 7 ile 9 saat arasında uyku uyumak

Fakat sadece yaşam tarzını değiştirmek hipertansiyon tedavisi için yeterli olmayabilir. Eğer basit yaşam tarzı değişiklikleri ile tansiyon kontrol altına alınamıyorsa tansiyon düşürmek için ilaç kullanımı gerekir. Hipertansiyon ilaçları antihipertansif olarak adlandırılır. Antihipertansif ilaçlar arasında beta blokerlar, ACE inhibitörleri, kalsiyum kanal blokerleri ve diüretikler bulunur. Tansiyon ilaçları düzenli kullanılmalıdır.

Hipertansiyon Komplikasyonları Nelerdir?

Teşhis edilmemiş veya kontrol altına alınmamış hipertansiyon (yüksek tansiyon) aşağıdaki gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir:

• Anevrizma
• Felç
• Kronik böbrek hastalığı
• Göz hasarı
• Kalp krizi
• Kalp yetmezliği
• Ateroskleroz
• Vasküler demans

Hipertansiyon Hastaları Nasıl Beslenmelidir?

Hipertansiyon hastaları sağlıklı beslenme düzeni oluşturmalı ve gerekirse bir diyetisyen hekim eşliğinde yediklerini düzenlemelidir. Yüksek tansiyon hastaları için beslenme önerileri aşağıdaki gibidir:

• Meyve, sebze, et ve tam tahıllı besinler içeren dengeli beslenme düzeni uygulanmalıdır.
• Potasyum bakımından zengin (muz, patates, ıspanak) beslenilmelidir.
• Omega-3 yağ asitleri içeren balıklar tüketilmelidir.
• Aşırı tuz içeren besinler (hazır soslar ve turşular) tüketmemek gerekir.
• Sigara içilmemelidir.
• Alkol tüketilmemeli veya tüketim sınırlandırılmalıdır.
• Kafein alımı sınırlandırılmalıdır.
• Magnezyum ve kalsiyum bakımından zengin besinler tüketilmelidir.

Yüksek tansiyon için DASH diyeti önerilmektedir. Dash diyeti, hipertansiyonu yönetebilmek amacıyla geliştirilen bir beslenme planıdır. Temel özellikleri sodyum (tuz) tüketimini sınırlandırmak ve kalsiyum ile magnezyum tüketimini artırmaktır, böylece amaç tansiyonu kontrol altına almaktır.

Hipertansiyon Ne Zaman Tehlikeli Hale Gelir?

Hipertansiyon, hipertansif kriz durumunda tehlikelidir. Hipertansif kriz, yüksek tansiyonun 180’in üzerine ve düşük tansiyonun 120’nin üzerine çıkması ile yaşanmaktadır. Hipertansiyon kontrol altına alınmazsa inme, kalp krizi, kalp yetmezliği gibi sorunlara yol açabilir.

Ücretsiz Danışmanlık İçin Formu Doldurun

Hipertansiyon ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Yüksek Tansiyon Olursa Ne Yapmak Lazım?

Hipertansiyon teşhisi konulmuş bir kişide yüksek tansiyon olursa öncelikle tansiyon değerinin kaç olduğu ölçülmeli ve takip edilmelidir. Hafif yüksek tansiyon varsa hasta dinlendirilmeli ve gerekirse tansiyon düşürücü ilaç kullanılmalıdır. Eğer göğüs ağrısı, baş ağrısı, görme problemleri ve nefes darlığı başladıysa acil servise başvurulmalıdır. Kardiyolog hekim kullanılmasını tavsiye ettiyse dil altı hapı kullanılabilir ancak mutlaka doktor tarafından önerilmelidir.

Strese Bağlı Yüksek Tansiyon Belirtileri Nelerdir?

Stres anında tansiyon yükselebilir veya stres, vücutta yüksek tansiyon semptomlarına benzer semptomlara neden olabilir. Strese bağlı tansiyon yükselmesi belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Mide bulantısı
• Baş dönmesi
• Baş ağrısı
• Odaklanma zorluğu
• Çarpıntı
• Soğuk terleme
• Göğüs sıkışması
• Nefes darlığı
• Endişe ve huzursuzluk hissi

En Yüksek Tansiyon Kaç Olursa Tehlikeli?

En yüksek tansiyon 180’in üzerinde olursa tehlikelidir ve acil tıbbi müdahale gerekebilir.

Hipertansiyon Ağrısı Nereye Vurur?

Hipertansiyon (Yüksek tansiyon), ense kökenli baş ağrısı ile kendini göstermektedir. Enseden yukarı vuran baş ağrısı, özellikle sabahları belirgin baskı hissi ayrıca göğüs ağrısı ve göğüs arkası sırt ağrısı da hipertansiyon ile ilişkili olabilir.

Tansiyon Yüksek Olunca Ne Gibi Belirtiler Olur?

Tansiyon yüksekliğinden şüphe duyuluyorsa tansiyon ölçülmelidir. Tansiyon yüksek olunca aşağıdaki gibi belirtiler yaşanabilir:

• Şiddetli baş ağrısı
• Göğüs ağrısı
• Baş dönmesi
• Nefes darlığı
• Bulanık görme
• Halsizlik, sersemlik

Düşmeyen Tansiyonun Sebebi Nedir?

Düşmeyen tansiyonun aşağıdaki gibi birçok sebebi olabilir:

• Tiroid problemleri
• Yanlış ilaç kullanımı veya doz yetersizliği
• Uyku apnesi
• Aşırı tuz tüketimi
• Böbrek hastalıkları
• Gizli sekonder hipertansiyon

Tuzlu Ayran Tansiyon Düşürür mü?

Hayır, tuzlu ayran tansiyon düşürmez aksine tuz içerdiği için tansiyonu yükseltebilir. Tuzlu ayran, tansiyon düşüklüğü durumunda halk arasında önerilen bir besindir ancak hipertansiyon sorunu olan kişiler tüketmemelidir.

Hipertansiyon İlerlerse Ne Olur?

Yüksek tansiyon ilerlerse uzun vadede kalp, beyin, böbrek ve göz problemlerine neden olabilir. Hipertansiyon ilerlerse kalp yetmezliği, miyokard enfarktüsü, inme, kronik böbrek yetmezliği, damar sertliği ve hipertansif retinopati meydana gelebilir.

Genç Yaşta Yüksek Tansiyon Neden Olur?

Genç yaşta yüksek tansiyon genellikle farklı bir hastalıktan kaynaklanabilir ve sekonder hipertansiyon kaynaklıdır. Genç yaşta yüksek tansiyon aşağıdaki hastalıklara bağlı olabilir:

• Böbrek hastalıkları
• Hormon bozuklukları
• Genetik yatkınlık
• Doğuştan kalp ve damar anomalileri
• Uyuşturucu kullanımı

Tansiyonumu Nasıl Düşürebilirim?

Tansiyon düşürmek için aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz:

• İdeal kilonuzda kalın
• Sigara ve alkolü bırakın
• Stresi kontrol altına alın
• Tuz tüketimini azaltın
• Hareketli bir yaşam tarzına geçin
• Haftada en az 150 dakika yürüyüş yapın

Hipertansiyonla Uzun Bir Hayat Yaşayabilir miyim?

Evet, erken teşhis edilirse ve belirli yaşam tarzı değişikliklerine, beslenme prensibine ve ilaç kullanımına dikkat edilirse hipertansiyonla uzun bir hayat yaşanabilir.

Aniden Yüksek Tansiyona Ne Sebep Olur?

Tansiyonun aniden yükselmesine neden olabilecek durumlar şunlardır:

• Hipertiroidizm
• Anksiyete ve stres
• Aşırı tuz ve kafein tüketimi
• Uyku apnesi
• Fiziksel yüksek efor
• İlaç etkileşimleri