Hidrosefali: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Hidrosefali, beyin içinde aşırı beyin omurilik sıvısının (BOS) birikmesiyle karakterize edilen ciddi bir nörolojik hastalıktır. Bu sıvı birikimi, beyin dokusuna baskı yaparak çeşitli nörolojik ve fiziksel sorunlara yol açabilir. Her yaş grubunda görülebilen bu hastalık, özellikle bebeklerde, çocuklarda ve yaşlı bireylerde daha sık teşhis edilmektedir.

Bu yazıda hidrosefali nedir, neden olur, belirtileri nelerdir ve tedavi yöntemleri nelerdir? gibi merak edilen sorulara detaylı yanıtlar vereceğiz.

Hidrosefali Nedir?

Hidrosefali, beyinde bulunan beyin omurilik sıvısının (BOS) normal akışının bozulması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Beyin omurilik sıvısı, beyin ve omuriliği koruyarak, besin taşınmasını ve atıkların uzaklaştırılmasını sağlar. Ancak, bu sıvının üretimi ile emilimi arasındaki dengenin bozulması durumunda beyin ventriküllerinde sıvı birikimi meydana gelir.

Hidrosefali hem doğuştan (konjenital) hem de sonradan gelişen (edinilmiş) bir hastalık olabilir. Erken teşhis ve uygun tedaviyle hastaların yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir.

Hidrosefali Türleri Nelerdir?

Hidrosefali, ortaya çıkış nedeni ve mekanizmasına göre farklı türlere ayrılır. Bu sınıflandırma, tedavi yöntemlerinin belirlenmesi açısından büyük önem taşır.

1. Konjenital (Doğuştan) Hidrosefali

Bebek daha anne karnındayken gelişen bir hidrosefali türüdür. Genetik faktörler, doğum öncesi enfeksiyonlar veya beyin gelişiminde anormallikler nedeniyle ortaya çıkabilir.

Nedenleri:

• Genetik mutasyonlar
• Spina bifida gibi doğumsal anomaliler
• Anne karnında geçirilen enfeksiyonlar (örn. kızamıkçık, sitomegalovirüs)

2. Edinilmiş Hidrosefali

Doğumdan sonra herhangi bir yaşta gelişebilen hidrosefalidir. Genellikle kafa travmaları, tümörler, beyin kanamaları veya enfeksiyonlar nedeniyle ortaya çıkar.

Nedenleri:

• Kafa travmaları
• Menenjit ve beyin enfeksiyonları
• Beyin tümörleri
• Beyin damar tıkanıklıkları

3. Normal Basınçlı Hidrosefali (NPH)

Genellikle yaşlı bireylerde görülen ve yavaş ilerleyen bir hidrosefali türüdür. Beyin içindeki sıvı basıncı normal seviyede olsa bile, sıvı birikimi hafıza kaybı, yürüme bozukluğu ve idrar kaçırma gibi belirtilere neden olabilir.

4. İletişimsel (Non-obstrüktif) Hidrosefali

Beyin omurilik sıvısı (BOS) serbestçe dolaşabilir, ancak sıvının emiliminde bir problem olduğu için hidrosefali gelişir.

Nedenleri:

• Beyin zarlarındaki inflamasyon
• Beyin kanamaları sonrası sıvı emiliminde bozulma

5. İletişimsiz (Obstrüktif) Hidrosefali

BOS akış yolunda bir tıkanıklık olduğu için sıvı birikimi meydana gelir. Bu tıkanıklık doğuştan gelebileceği gibi tümörler veya kistler nedeniyle de gelişebilir.

Nedenleri:

• Beyin tümörleri
• Kistler ve doğumsal anormallikler
• Travmatik beyin hasarları

Hidrosefali Tanısı Nasıl Konulur?

Hidrosefali tanısı, hastanın yaşına, belirtilerine ve altta yatan nedenlere göre nörolojik muayene ve görüntüleme testleri ile konulur.

1. Fiziksel Muayene

Doktor, hastanın tıbbi geçmişini inceler ve şu belirtilere bakar:

• Baş çevresinin büyüklüğü (bebeklerde)
• Gözlerde "güneş batışı" belirtisi
• Denge ve yürüme bozuklukları
• Zihinsel fonksiyonlarda gerileme

2. Görüntüleme Yöntemleri

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG):

• Beyindeki sıvı birikimini ve ventriküllerin genişlemesini net şekilde gösterir.
• BOS akışındaki tıkanıklıkları tespit etmek için en etkili yöntemdir.

Bilgisayarlı Tomografi (BT):

• Beyindeki ventrikül büyüklüğünü gösterir.
• Tümör veya kist gibi anormal oluşumları saptamada kullanılır.

Kraniyal Ultrasonografi:

• Bebeklerde ve bıngıldağı açık olan küçük çocuklarda kullanılır.
• Hızlı ve güvenli bir yöntemdir, ancak kesin tanı için MR veya BT gerekebilir.

BOS Basınç Ölçümü:

• Beyin omurilik sıvısının basıncını ölçmek için bel bölgesinden (lomber ponksiyon) sıvı alınır.
• Normal Basınçlı Hidrosefali (NPH) tanısında önemli bir testtir.

3. Nöropsikolojik Değerlendirme

Özellikle yaşlı bireylerde hidrosefali Alzheimer veya Parkinson hastalığı ile karışabilir. Hafıza testleri ve bilişsel fonksiyon değerlendirmeleri tanıyı desteklemek için kullanılır.

Hidrosefali Neden Olur?

Hidrosefali, beyin omurilik sıvısının (BOS) üretimi, dolaşımı veya emilimindeki bozukluklardan kaynaklanabilir. Hastalığın en yaygın nedenleri şunlardır:

• Doğumsal Anomaliler: Spina bifida veya beyin gelişimindeki anormallikler
• Beyin Kanamaları: Özellikle prematüre bebeklerde görülen beyin içi kanamalar
• Tümörler: Beyindeki kitleler, BOS’un normal akışını engelleyerek sıvı birikimine neden olabilir
• Enfeksiyonlar: Menenjit veya beyin iltihabı (ensefalit) gibi enfeksiyonlar, BOS dolaşımını bozabilir
• Travmatik Beyin Hasarları: Kafa travmaları sonrası BOS akışında düzensizlikler meydana gelebilir
• Yaşlanmaya Bağlı Nedenler: Yaşlılarda görülen normal basınçlı hidrosefali (NPH), beyin fonksiyonlarında ciddi problemlere yol açabilir

Hidrosefalinin nedeni tespit edildikten sonra, en uygun tedavi yöntemi belirlenebilir.

Hidrosefali Nasıl Anlaşılır? (Belirtileri)

Hidrosefali belirtileri, hastalığın tipine ve hastanın yaşına bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde farklı belirtiler ortaya çıkabilir:

Bebeklerde Hidrosefali Belirtileri

• Baş çevresinde anormal büyüme
• Bıngıldakta (fontanel) şişkinlik
• Gözlerin aşağı doğru kayması (güneş batışı belirtisi)
• Beslenme güçlüğü ve huzursuzluk
• Kaslarda sertlik veya gevşeklik

Çocuklarda Hidrosefali Belirtileri

• Baş ağrısı ve mide bulantısı
• Denge kaybı ve yürüme bozuklukları
• Odaklanma ve öğrenme güçlüğü
• Davranış değişiklikleri

Yetişkinlerde ve Yaşlılarda Hidrosefali Belirtileri

• Hafıza problemleri ve zihinsel bulanıklık
• Denge bozukluğu ve yavaş yürüyüş
• İdrar kaçırma (inkontinans)
• Kafa içi basınç artışı nedeniyle baş ağrısı

Hidrosefali belirtileri fark edildiğinde bir nöroloji veya beyin cerrahisi uzmanına başvurulmalıdır.

Hidrosefali Şant Tedavisi Nedir?

Hidrosefalinin en yaygın tedavi yöntemi şant ameliyatıdır. Şant, beyindeki fazla sıvının vücudun başka bir bölgesine yönlendirilmesini sağlayan ince bir tüp sistemidir.

Hidrosefali Şant Çeşitleri

• Ventriküloperitoneal (VP) Şant: Beyindeki fazla sıvıyı karın boşluğuna yönlendirir.
• Ventriküloatrial (VA) Şant: Sıvıyı kalbe bağlı büyük bir damara iletir.
• Lumboperitoneal (LP) Şant: Omurilikten sıvıyı karın boşluğuna taşır.

Bu tedavi ile beyin omurilik sıvısının dengesi sağlanarak hastanın yaşam kalitesi artırılır.

Hidrosefali Şant Fiyatları Ne Kadar?

Hidrosefali şant fiyatları, kullanılan şant türüne, hastanenin sunduğu imkanlara ve cerrahi ekibin uzmanlığına göre değişiklik gösterebilir. SGK ve özel sağlık sigortaları bazı hidrosefali tedavilerini karşılayabilir, ancak detaylı bilgi için Medipol Sağlık Grubu ile görüşebilirsiniz.

Hidrosefali Genetik Mi?

Hidrosefali, bazı vakalarda genetik faktörlerle ilişkilendirilebilir. Özellikle doğuştan gelen hidrosefali vakalarında ailede benzer hastalık öyküsü olup olmadığı incelenmelidir. Ancak, her hidrosefali vakasının genetik kökenli olduğu söylenemez.

Medipol Sağlık Grubu ile Uzman Tedaviye Adım Atın!

Hidrosefali teşhisi konulduysa, erken müdahale ile yaşam kalitenizi artırabilirsiniz. Medipol Sağlık Grubu’nun uzman beyin cerrahları, hızlı tanı, gelişmiş tedavi yöntemleri ve bireyselleştirilmiş tedavi planları ile sizlere en iyi sağlık hizmetini sunuyor.

Hemen randevu almak için Medipol Sağlık Grubu’na başvurun ve uzman doktorlarımızla sağlığınızı güvence altına alın!

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)