ONLİNE İŞLEMLER
Skolyoz (omurga eğriliği), üç boyutlu omurga deformitesidir. Her skolyoz bir hastalık değildir. Fakat, sağlık problemi oluşturan skolyoz bir hastalıktır.
Skolyoz, gövdenin simetrisini bozan, sırtta kötü görünüme yol açan ciddi hastalıklar olarak bilinmektedir. Dış görünümde de ciddi bozukluklara sebep olan bu hastalıkta, bazen ameliyat gerekebilmektedir. Sırttaki eğriliğin takibiyle hastalığın ilerleyip ilerlemediği tespit edilmektedir.
Omurganın 3 ana vazifesi vardır. Bunları şu şekilde belirtebiliriz:
Bu vazifeleri yerine getiremeyen skolyoz, bir hastalıktır. Yerine getiren ise hastalık değil, anatomik bir varyasyondur. Yukarıda belirtilen vazifeleri yerine getiremeyen omurga, sağlık problemi oluşturmaktadır. Bu nedenle bu hastalıklı skolyoz sınıfına cerrahi müdahale gerekmektedir.
Kalça ve omuz arasında eşitsizlik, bir bacağın uzun olduğu hissi, göğüs kafesinde asimetri, sırtta kıllanma, renk değişimi ve denge bozukluğu belirtileri arasında yer almaktadır.
Kemik yapısı bozuklukları, bebeklikte görülen hastalıklar, kas hastalıkları, bacak eşitsizliği, kalça ve diz eklemi sorunları omurga eğriliğinin nedenleri arasındadır.
Skolyoz (omurga eğriliği) teşhisi, ortopedi ve travmatoloji uzmanı tarafından fiziksel muayene ve radyolojik görüntüleme yöntemleri ile (röntgen) konulabilmektedir.
Skolyoz yapısal ve yapısal olmayan skolyoz şeklinde iki ana gruba ayrılmaktadır. Yapısal olmayan tipte altta yatan bacak kısalığı, tümör, enfeksiyon ve bel fıtığı gibi nedenler bulunmaktadır.
Ayrıca histerik tip skolyoz denilen psikiyatrik bir bozukluk sonucu oluşan skolyoz da bu grupta yer almaktadır. Bu nedenler tedavi edilirse skolyoz da düzelebilmektedir.
Yapısal tipte ise; kemik, kas, bağ dokusu veya sinir sisteminde bir bozukluk bulunabilmektedir. Düzelmesi beklenmemektedir. Yapısal tipin de birçok alt tipi olup en sık görülen tipi idiopatik (nedeni belli olmayan) tiptir.
Skolyoz'da eğriliğin açısı önemli değildir. Kişinin yaşı önemlidir. Küçük yaşta düşük derece eğriliğin takip edilmesi gerekirken, yetişkin yaşta düşük derece eğrilikler problem teşkil etmemektedir. Kemik yaşı tamamlanmamış çocuklarda rastlanılan skolyoz, ilerleyici karakterdedir. Bu nedenle sıkı takip edilmesi gerekmektedir.
6 aylık sürelerle çektirilen röntgenler ile açının ilerlemesi yakinen incelenmesi önerilmektedir. Üç ana vazifesini yerine getiremeyeceğine kanaat getirilen bu hastalara cerrahi tedavi uygulamakta geç kalınmaması gerekir.
Fakat, tam tersi düşük derece açılı ve kemik yaşı kapanmış hastalarda skolyozun sağlık problemi oluşturmadığı detaylı olarak anlatılmalıdır. Bu kişilerin gereksiz korkulardan uzaklaşması gerekir. Yani iskelet sistemi önden ve yandan duruş anında denge kaybı yaşamayan, omuzlarında ve leğen kemiğinde dengesizlik olmayan, iç organlarında özellikle akciğer ve kalp problemi yaşamayan, nefes darlığı oluşturmayan bu hastalıkta, kişi korkutulmamalıdır. Çünkü hastalıklı gruba dahil değildirler.
Bu hastalkta yaş ve eğriliğin derecesi, ameliyat için yol gösterici kriterlerdir. 10 yaşın altındaki 40 derecelik skolyozu olan bir çocukta eğrilik ilerleyici karakterdedir. Fakat, 20'li yaşlarda 40 derecelik omurga eğriliği olan bir gencin eğriliğinin ilerlemesi beklenmemektedir. Çünkü kemik büyüme yaşı tamamlanmıştır.
Hastanın yaşı, eğriliğin vücuda zarar verip vermediği, vücudun bir tarafa aşırı kayması ameliyat kararını etkileyen faktörler olarak sıralanabilmektedir. İlerleyen eğriliklerde ise cerrahi müdahale yapılabilmektedir.
Ameliyatlarda kullanılan özel implant vidaların vücuda zarar vermemektedir. Çocuklarda vücudun büyümesini engellemeyen özel implantlar kullanılırken yaşlılarda kemik çimentolu, kemik erimesi için yapılmış vidalar kullanılabilmektedir. Kullanılan vidalar insana zarar vermeyen titanyum alaşım vidalardır.
Tedavi yöntemleri hastanın yaşına, eğriliğin durumuna göre değişiklik göstermektedir. Genel olarak uygulanan tedavi yöntemleri arasında şunlar yer almaktadır:
Ameliyattan birkaç gün sonra hasta taburcu edilmektedir. Hastanın durumuna göre, ilk 6 hafta yürüyüşe izin verilmektedir. 7. hafta ise egzersizlere başlanabilmektedir. Yine hastanın durumuna göre, yaklaşık bir ay sonra günlük yaşama dönüş yapılabilmektedir.
Öncelikli olarak çocukluk çağında doğru duruş hakkında çocuklara bilgi ve eğitim verilmesi oldukça önemlidir. Ofis çalışanlarının oturma ve çalışma mekânını doğru düzenlenmesi gerekmektedir.
Duruş bozukluğunun tespiti ve kişiye özel doğru egzersiz programının belirlenmesi ve düzenli egzersizlerin yapılması uzman doktorların tavsiyeleri arasında yer almaktadır.
Skolyoz olan bir çocuğun beden dersinden muafiyeti diye bir şey yoktur. Aksine esas bu çocukların spora daha çok ihtiyacı vardır. Omurga etrafındaki kasların ve omurga kemikleri arasındaki disk denilen yapıların, sportif aktiviteler ile beslenmesi ve güçlenmesi gerekmektedir.
En sık görülen skolyoz olan idiopatik skolyozun kanıtlanmış bir nedeni yoktur. Ancak ailede herhangi birinde skolyoz varsa diğer kardeşlerde de oluşma ihtimalinin normalden biraz daha fazla olduğu bilinmektedir. Skolyozun bazı genlerle ilişkili olduğu bilinmektedir ama tek neden bu değildir. Ayrıca kız çocuklarında erkeklere göre 8-10 kat daha fazla görülmektedir.
Skolyoz sinsi ilerleyen bir hastalıktır. Fakat, dikkatli bir aile erken farkına varılabilir. Dışarıdan bakıldığında skolyozu düşündüren bazı fiziksel değişiklikler görülebilir.
Omuz eşitsizliği, bir kürek kemiğinin diğerine göre yüksekte ya da daha belirgin olması, göğüs eşitsizliği, arkadan bakıldığında gövdenin yana kayması, leğen kemiğinde (pelvis) eşitsizlik, öne eğilmekle sırtta oluşan kamburlaşma bunlardan bazılarıdır. Ailenin dikkatinin yanında yapılan okul taramaları da skolyoz teşhisinde önemli bir yer tutmaktadır.
11 Ağustos 2023